Лъэпкъ ыкIи дин зэгурыIоныгъэр гъэпытэгъэнымкIэ, АР-м граждан обществэм хэхъоныгъэхэр щегъэшIыгъэнымкIэ мысатыу ыкIи мыправительственнэ организациехэм атегъэпсыхьэгъэ социальнэ субсидием итынкIэ зэнэкъокъоу зэхащагъэм Кощхьэблэ районым и Адыгэ Хасэ ипроектэу «Псыхъоу Лабэ — зэкъошныгъэм ипсыхъу» зыцIэм грант къыдихыгъ.
Хасэм итхьаматэу НэпшIэкъуй Амин къызэрэтфиIотагъэмкIэ, грантым къыкIэкIогъэ ахъщэмкIэ проектэу «Псыхъоу Лабэ — зэкъошныгъэм ипсыхъу» зыфиIорэр пхыращызэ Кощхьэблэ районым Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр щырагъэкIокIыгъэх. Ахэр зыфэдагъэхэм нахь игъэкIотыгъэу ащ тыщигъэгъозагъ.
— Пшызэ исэмэгубгъу псыхъоу Лабэ речъэкIы. Псыхъом ыцIэ хэтэу къоджэ псэупIабэм цIэхэр афаусыгъэх: къалэхэу Лабинск (Джэдунэ) ыкIи Усть-Лабинск, станицэу Новолабинск, нэмыкIхэри. Лабэ псы чъэрым илъэсыбэ хъугъэу Адыгеим ирайонхэм ащыщхэм ыкIи Краснодар краим ащыпсэухэрэр пытэу зэрепхых, зэкъошныгъэ азыфагу илъэу зэдэпсэунхэм фэIорышIэ. Проектэу текIоныгъэ къызэрэдэтхыгъэр мыщ фэдгъэхьыгъ ыкIи ар къыушыхьатэу Кощхьэблэ администрациер тигъусэу Iофтхьабзэхэр зэхэтщагъэх, — къыIуагъ НэпшIэкъуй Амин.
Апэрэ Iофтхьабзэр зыфэгъэхьыгъагъэр 1942-рэ илъэсым фашист техакIохэм поселкэу Михизеева Поляна зыфаIорэм щаукIыгъэ мамыр нэбгырэ 209-мэ якъэхалъэ дэжь шIэжь зэхахьэ зэрэщыкIуагъэр ары. Ащ хэлэжьагъэх Мостовской район администрацием ипащэу С. Бугаевыр, Мэхъош къоджэ псэупIэм ипащэу А. Замановыр, Кощхьэблэ районым икIыгъэ купэу динлэжьхэм ыкIи общественнэ организациехэм, районым щыпсэурэ нахьыжъхэм ялIыкIохэр зыхэтыгъэхэр. Ахэм пэщэныгъэ адызэрихьагъ НэпшIэкъуй Амин.
Лъэпкъхэм азыфагу илъ зэкъошныгъэр гъэпытэгъэнымкIэ мыщ фэдэ Iофтхьабзэхэм мэхьанэшхо зэряIэр къэгущыIагъэхэм къаIуагъ ыкIи шIэжьыр къэухъумэгъэным иIахьышхо зэрэхишIыхьэрэм пае район Адыгэ Хасэм итхьаматэ зэрэфэразэхэр къыкIагъэтхъыгъ.
— Ижъым къыщегъэжьагъэу зэгъунэгъухэм зэфыщытыкIэ дэгъу зэфытиIэу тыкъырэкIо. Анахь охътэ къинхэм — гъаблэм ыкIи зэо жъалымхэм — зэкъошныгъэ тазыфагу илъэу, тIэ зэкIэдзагъэу тызэдеIэжьызэ тыкъырыкIуагъ. Джы къыткIэхъухьэрэ ныбжьыкIэхэм тапэкIэ тизэхэтыкIагъэр, ныбджэгъуныгъэу тиIагъэр ягъэшIэгъэн фае, — еIо А. НэпшIэкъуим.
ХэкIодагъэхэр агу къагъэкIыжьхэзэ, яшIэжь агъэлъапIэзэ къэзэрэугъоигъэхэр зы такъикъэ афэшъыгъуагъэх. Нэужым партизан лъагъохэм апхырыкIхэзэ, текIоныгъэшхо къызщыдахыгъэ чIыпIэхэм шыухэр мэфищ зекIо кIуагъэх.
Псыхъо закъор арэп зэзыпхыхэрэр
Проектым иятIонэрэ едзыгъо хахьэу лъэпкъхэм азыфагу илъ зэгурыIоныгъэр гъэпытэгъэным фэIорышIэу футболымкIэ зэнэкъокъу Кощхьаблэ щыкIуагъ. Ащ хэлэжьагъэх Курганинскэ, Лабинскэ, Мостовской, Шэуджэн ыкIи Кощхьэблэ районхэм къарыкIыгъэхэр.
— НыбжьыкIэхэм непэ тэ ядгъэлъэгъурэ щысэр ары тапэкIэ зэрэпсэущтхэр. Социальнэ-экономикэ, политикэ, культурнэ хэхъоныгъэхэр обществэм ыкIи къэралыгъом ашIынымкIэ ныбжьыкIэхэм яеплъыкIэ, яшIоигъоныгъэ, уасэу зыфашIыжьырэм бэ ялъытыгъэр, — къыIуагъ НэпшIэкъуй Амин.
ФутболымкIэ зэнэкъокъум текIоныгъэ къыдихыгъ Курганинскэ районым икомандэ. Ащ нэмыкIэу апэрэ чIыпIищыр къэзыхьыгъэхэм шIухьафтынхэр афагъэшъошагъэх.
Адыгеим иIэпэIасэхэр
Ящэнэрэ едзыгъом хахьэу щыIэгъэ къэгъэлъэгъоныр адыгэхэм ятарихъ кIэн фэгъэхьыгъагъ. ИскусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджапIэу Хьагъэудж Мыхьамэт ыцIэ зыхьэу Кощхьаблэ дэтым щыкIогъэ къэгъэлъэгъоным районым щыпсэурэ нэбгырэ 200-м ехъу къекIолIагъ. Ащ АР-м культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу, сурэтышI-модельерэу СтIашъу Юрэ ихэшыпыкIыгъэ коллекцие, дышъэ хэдыкIынымкIэ IэпэIасэу Гумэ Ларисэ, джащ фэдэу лъэпкъ Iэмэ-псымэхэм яшIынкIэ IэпэIасэу Нэгъуцу Адам яIэшIагъэхэр къыщагъэлъэгъуагъэх.
КъэIогъэн фае, тиреспубликэ имызакъоу, нэмыкI къэралыгъохэми ащызэлъашIэрэ IэпэIасэхэм якъэгъэлъэгъонхэм ыкIи ятворческэ зэхахьэхэм адакIоу ахэм къагъэхьазырыгъэ IофшIэнхэм гухахъо зэрахагъотагъэр, ахэм тарихъ мэхьанэу яIэм зыщагъэгъозэн зэралъэкIыгъэр.
Къэгъэлъэгъоныр тхьамафэрэ кIуагъэ, кIэлэеджакIохэм ыкIи къоджэдэсхэм апае IэпэIасэхэм мастер-классхэр зэхащагъэх, ащ еплъыгъэхэм лъэшэу агу зэрэрихьыгъэхэр къыраIотыкIыгъэх.
Мамырныгъэм ыкIи зэкъошныгъэм яфестиваль
Проектым епхыгъэ аужырэ Iофтхьабзэу чъэпыогъум и 27-м зэхащэгъэ фестивалым Кощхьэблэ район администрацием ипащэу Хьамырзэ Заур къыщыгущыIэзэ къызэриIуагъэмкIэ, зэкъош районхэм азыфагу илъ зэкъошныгъэмрэ мамырныгъэмрэ афэIорышIэрэ Iофтхьабзэхэр тапэкIи лъагъэкIотэщтых.
Фестивалым мэхьанэшхо зэриIэр къыхигъэщызэ З. Хьамырзэм ыкIи Кощхьэблэ районым инароднэ депутатхэм я Совет ипащэу С. Брянцевым ярэзэныгъэ гущыIэхэр проектым икIэщакIоу ыкIи изэхэщакIоу НэпшIэкъуй Амин фагъэзагъэх. Iофтхьабзэхэр дэгъоу ыкIи зэрифэшъуашэу рекIокIынхэм ащ иIахьышхо хишIыхьагъ. ТапэкIи хабзэ афэхъунышъ, проектыр лъагъэкIотэнэу, лъэпкъ ыкIи дин зэгурыIоныгъэр зэрагъэпытэщтыр яцыхьэ телъэу къаIуагъ.
МэфэкI шIыкIэм тетэу рекIокIыгъэ концертым хэлэжьагъэх Мостовской районым илъэпкъ ансамблэу «Лель», Шэуджэн районым иорэдыIохэу Мерэм Зарэ ыкIи Пафэ Айдэмыр, адыгэ музыкальнэ Iэмэ-псымэхэмкIэ ансамблэу «ДжэгуакIо» зыфиIорэр, нэмыкIхэри.
Илъэсыбэ хъугъэу районхэм адэт къоджэ псэупIэхэм зэгурыIоныгъэрэ ныбджэгъуныгъэрэ азыфагу илъэу къырыкIуагъэх. Зэгъунэгъухэм якультурэ ныбжьыкIэхэр щагъэгъуазэхэзэ мыщ фэдэ культурнэ ыкIи спорт Iофтхьабзэу зэхащэхэрэм яшIуагъэ къызэрэкIощтым щэч хэлъэп.
КIАРЭ Фатим.
Сурэтхэр: район Адыгэ Хасэм къытIэкIигъэхьагъэх.