Адыгэ культурэм и Мафэ непэ республикэм щыхагъэунэфыкIы. Ар тикъэкIощт уахътэ фэдгъэшIонэу тыфаемэ, къыткIэхъухьэхэрэм ахэтлъхьан фае.
Адыгэмэ шэн-хэбзэ дахэу ахэлъыгъэхэр, ящыIэныгъэ гъогу зыфэдэр икъу фэдизэу ныбжьыкIэмэ ябгъэшIэным, алъыбгъэIэсыным, зэхябгъэшIыкIыным апае Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэхэм язэхэщэн кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм къыщежьэнэу щыт.
Адыгэ гущыIэжъым «КIалэм ебгъэлъэгъурэр игъогу» elo. Арышъ, лъэпкъым ишэн-хабзэхэм атетэу цIыфым исабыигъом къыщегъэжьагъэу пIуныгъэ Iофхэр дызепхьэхэмэ нахьышIу. Ар къызщежьэрэр унагъор ары, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм лъагъэкIуатэ.
Шэуджэн районым ит кIэлэцIыкIу IыгъыпIэу «Насып» зыфиIорэм Мэрэтыкъо Нэфсэт Iоф зыщишIэрэр илъэси 6 нахь мыхъугъэми, ипшъэрылъхэр чанэу егъэцакIэх. 2019-рэ илъэсым «КIэлэегъэджэ анахь дэгъу» зыфиIорэ зэнэкъокъоу Шэуджэн районым щыкIуагъэм апэрэ чIыпIэр къыщыдихыгъ. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэм имузееу «Адыгэмэ яхъишъ» зыфиIорэм хэхъоныгъэ ышIыным дэлажьэ. Ащ чIэлъ пкъыгъохэм апылъ къэбархэр арегъашIэ.
«Адыгабзэм зыкъегъэIэтыжьыгъэным сыдэлажьэ, — еIо Нэфсэт. — Программэу щыIэм диштэу кIэлэцIыкIухэм Iоф адэсэшIэ. Ныдэлъфыбзэм иIэшIугъэ зэхясэгъашIэ. Проектэу «Лъэпкъым ыпсэр — ыбз» зыфиIорэр щыIэныгъэм щыпхырыщыгъэным сыпылъ. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэм иIофшIэн зэрэзэхищэрэм бэкIэ елъытыгъ сабыеу мыщ чIэсхэм пIуныгъэ-гъэсэныгъэу агъотыщтыр. «Адыгэ культурэм и Маф» зыфиIорэр непэ хэдгъэунэфыкIыщт. Сабыйхэм шэн-хэбзэ дахэхэр яцIыкIугъом къыщыублагъэу зэрахьанхэм фытегъэпсыхьэгъэ Iофтхьабзэхэр зэхэсэщэ. Унагъом, нахьыжъхэм шъхьэкIафэ афашIыным, чIыопсым уфэсакъын зэрэфаем анаIэ тырясэгъадзэ.
Ныдэлъфыбзэм изэгъэшIэнкIэ анахь мэхьанэ зиIэмэ ащыщ кIэлэцIыкIухэр ащ рыгущыIэнхэ алъэкIэу бгъэсэнхэр. АщкIэ программэр IэубытыпIэшIоу кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм иI.
Ащ къыделъытэ сабыйхэм аныбжь елъытыгъэу бгъэфедэщт произведениехэр. Лъэпкъым икультурэ, ишэн-хабзэхэр кIэлэцIыкIумэ япIуныгъэ-гъэсэныгъэ щыгъэфедагъэхэ хъумэ ащ федэ гъэнэфагъэ къызэрихьыщтым щэч хэлъэп. АщкIэ непэ амалышIухэр щыIэх.
КIэлэцIыкIу IыгъыпIэу «Насып» зыфиIорэм ипащэу Зезэрэхьэ Фатимэ гущыIэгъу тыфэхъугъ.
«Адыгэ лъэпкъым ишэн-хабзэхэм атетэу цIыфым исабыигъом къыщегъэжьагъэу пIуныгъэ Iофхэр дызепхьэхэмэ нахьышIу, — еIо Фатимэ. — КIэлэцIыкIу IыгъыпIэм иIофшIэн зэрэзэхищэрэм бэкIэ елъытыгъ кIэлэцIыкIухэм гъэсэныгъэу агъотыщтыр. Сабый пэпчъ цIыф гъэпсыкIэ ыкIи шэн-шэпхъэ гъэнэфагъэхэр иIэхэу кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм къэкIо. Зыр адыгабзэкIэ мыдэеу мэгущыIэ, ятIонэрэм, адыгэ къуаджэ дэс нахь мышIэми, бзэр ышIэрэп, ящэнэрэм — адыгабзи урысы-
бзи зэхэпхъагъэу егъэфедэ».
Проектым къыдыхэлъытагъэу Нэфсэт иегъэджэн Iофтхьабзэу «Лъэпкъым ыпсэр — ыбз» зыфиIорэм теплъыгъ. КIэлэцIыкIухэр адыгабзэкIэ усэхэм къяджагъэх, орэд цIыкIухэр къаIуагъэх, адыгэ шъуашэр ащыгъэу къэшъуагъэх. КIэлэпIоу Мэрэтыкъо Нэфсэт илъэсищ нахь зымыныбжь сабыйхэр адыгэ шъуашэм нэIуасэ фишIыгъэх. Ар тхьапэм тетэу сабыймэ апашъхьэ рилъхьагъ. Цыемрэ саемрэ ахэшIыкIыгъэ тхыпхъэр дышъэрэ тыжьынрэкIэ агъэдэхагъ. Нэфсэт къафиIотэгъэ десэр кIэлэцIыкIумэ агурыIуагъ, фэкъулайхэу агъэцэкIагъ.
Адыгэм икультурэ идэхагъэ уасэ фарагъэшIыным пае республикэм Iофтхьабзэхэу щызэхащэхэрэм ащыщ непэ Пушкиным и Унэу Мыекъуапэ дэтым щырагъэкIокIыщтыр. Адыгэ культурэм и Мафэ къыдыхэлъытагъэу тиIэпэIасэхэм яIэшIагъэхэм якъэгъэлъэгъон къызэIуахыщт, флешмоб зэхащэщт, адыгэ шхыныгъохэм ахагъэIэщтых, мэфэкI концерт щыIэщт. Сыхьатыр 2-м Iофтхьабзэр рагъэжьэщт. ШIоигъоныгъэ зиIэ пстэури ащ рагъэблагъэ.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтыр: А. Iэшъын.