Гъомылапхъэ хэшIыкIыгъэным фэхьазыр

Адыгеим ичIыгулэжьхэм бжыхьэсэ лэжьыгъэ гектар 109801-м ехъу мыгъэ Iуахыжьыгъ.

Ащ щыщэу 90300-р коцым рагъэубытыгъагъ, хьэр гектар 9153,6-рэ хъущтыгъ, 10207-м чылапхъэ ашIыщт рапсыр тырапхъэгъагъ. Коцэу ыкIи хьэу къаугъоижьыгъэр тонн мин 434,1-рэ мэхъу, рапсым тонн мин 23,6-рэ къырахыгъ.

Гъатхэр, къыкIэлъыкIогъэ апэрэ гъэмэфэ мазэр оелагъэх. Ащ лэжьыгъэу къырахыщтымкIэ иягъэ къэкIуагъ. Коц гектарым, гурытымкIэ лъытагъэу, центнер 43,5-рэ къикIыгъ, хьэм центнер 44,3-рэ, рапсым 23,5-рэ къарахыгъ.

Лэжьыгъэр зыIуахыжьым ыуж, зэрэхабзэу, Россельхозцентрэм и Адыгэ шъолъыр къутамэ ащ изытет ыуплъэкIугъ. Ащ ипащэу Анна Минаковам къызэрэтиIуагъэмкIэ, бжыхьэсэ коцэу ушэтынхэр зэрашIылIа­гъэм ипроцент 63-р гъомылапхъэ хэшIыкIыгъэным ищыкIэгъэ шапхъэхэм адештэ. Ар классхэмкIэ зэтепфыжьмэ, процент 0,05-р ятIонэрэ классым хэхьэ, коцыцэм хэлъ щэпсыр (клейковинэр) процент 28,2-рэ мэхъу. Ящэнэрэ классым ишапхъэхэм адиштэрэр процент 21-р ары, ащ щхэпсэу хэлъыр процент 23 — 27,9-рэ, ящэнэрэ классым хахьэрэр процент 42-р ары, клейковинэр процент 18 — 22,9-рэ мэхъу.

Лэжьыгъэу ятфэнэрэ класс зиIэр гъомылапхъэ зыхэпшIыкIы мыхъущтыр ары. Ар нахьыбэрэмкIэ былымIус ашIы. Ауп­лъэкIугъэм ипроцент 37-р ащ фэд, клейковинэу хэлъыр процент 16 ныIэп зэрэхъурэр.

Россельхозцентрэм и Адыгэ шъолъыр къутамэ ипащэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, коцэу ауплъэкIугъэм щхэпсэу хэлъым идэгъугъэкIэ уасэ фэпшIымэ, зэкIэри апэрэ классым хэхьэ.

Мы лъэныкъомкIэ ятIонэрэ е ящэнэрэ классхэм ахэплъытэн коц мыгъэ къахэкIыгъэп.

— Зигугъу къэтшIыгъэ пстэумэ коцыр шап­хъэхэм адиштэрэ гъомылэпхъэ дэгъу хэпшIыкIыным зэрэфэхьазырыр къаушыхьаты, — къы­Iуагъ Анна Минаковам. — ШынэгъакIэу иIэри, «стекловидность» зыфатIорэ шапхъэри зэрэщытын фаем шIокIы-хэрэп. Ащ къы­гъэлъа-гъорэр лэжьыгъэр икъоу зэрагъэгъушъы­гъэр, белокэу ищыкIа­гъэм фэдиз зэрэхэлъыр ары. НэмыкIэу коцым идэгъугъэ къэзыгъэлъэгъорэ шапхъэхэри зытетынхэ фаем шIокIыхэ­рэп ыкIи ащыкIэрэп.

Хьэу къаугъоижьыгъэм щыщэу процент 71-р ары ауплъэ­кIугъэр. ЗэрагъэунэфыгъэмкIэ, ар зэрэщытэу пIоми хъунэу, ящэнэрэ классым хэхьэ. Сыда пIомэ икъоу зыхэмыхъогъэ цэ цIыкIоу хэлъыр шапхъэхэм ашIокIы, процент 25,7-м зыщы- нэсыхэрэр ауплъэкIугъэ кIэ лъэпкъ­хэм къахэкIыгъэх. Ащ иягъэ къэкIуагъ. Апэрэ классым хэплъытэн плъэкIыщт хьэр проценти 5,5-р ары ныIэп, ятIонэрэ классым хахьэрэр процент 13, ящэнэрэр процент 81,5-рэ мэхъу.

ХЪУТ Нэфсэт.

Сурэтыр: Iэшъынэ Аслъан.