Iэдэб хэлъэу, иIоф зыгъэцакIэу, цIыфхэм шъхьакIэфагъэ афэзышIырэр ары зидахэ аIоу хабзэр. Къуаджэу Къэбэхьаблэ джащ фэдэ бзылъфыгъэ тыщыIукIагъ, ар фельдшер-мамыку IэзапIэу чылэм къыщызэIуахыгъэм ипащэу Зезэрэхьэ (ХьапэкIэ) Саида Жорэ ыпхъур ары.
Ащ цIыфхэм япсауныгъэ къэухъу-мэгъэным Iоф зыдишIэрэр илъэс 20-м ехъугъ. Мыекъопэ медицинэ училищыр къыухыгъ. Адыгэ республикэ клиническэ сымэджэщым пульмонологиемкIэ иотделение IофшIэныр щыригъэжьэгъагъ. Нэужым Шэуджэн район сымэджэщым иполиклиникэ щылэжьагъ, 2017-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу Къэбэхьаблэ дэт фельдшер-мамыку IэзапIэм Iоф щешIэ.
Чылэм IэзэпIакIэу къыдэуцуагъэм тэри апэрэу тыкIуагъ. Ар зыфэдэр, ащ щылажьэхэрэм яIофшIэн зэрэзэпа-гъафэрэр къызэдгъэшIагъэх, къэт-лъэгъугъэм тигъэрэзагъ. Фельдшер-мамыку IэзапIэр зычIэт унэр гъучI чэукIэ къэшIыхьагъ, щагур зэIухыгъ, ари, IухьапIэри автомобиль гъогум нэсэу, асфальткIэ пкIагъэх, машинэхэр зыдэ-щытыщтхэ чIыпIэр гъэнэфагъэ.
Мыщ тызэрэIухьэу бзылъфыгъэ заулэ ащ къычIэкIыжьэу тапэ къифагъэх, тизэдэгущыIэгъу ахэри къыхэдгъэ-лэжьагъэх. Чылэм дэсхэм зэкIэми фельдшер-мамыку IэзапIэ яIэ зэрэхъугъэр зэрягуапэр ыкIи зэрэщыгушIукIхэрэр къытфаIотагъ, ФАП-р зычIэтыщт унэ шъхьаф зэрямыIагъэри агу къагъэкIы-жьыгъ.
Хьатыгъужъыкъуае дэтыгъэ сымэджэ-щэу зэкIэмэ апэу районым щашIыгъагъэм къэбэхьаблэхэри, пщычэухэри, пщыжъ-хьаблэхэри, ежь хьатыгъужъыкъуаехэри екIуалIэщтыгъэх. Нэужым ублэпIэ еджапIэм пэблагъэу щыпсэущтыгъэ Шъаукъо унагъохэм ащыщ ячырбыщ унэшхо ызыныкъо къафатIупщи, ащ ФАП-р чIэтыгъ, етIанэ почтэр зычIэт унэм къахьыжьыгъагъ. Мамырыкъо Лизэ илъэсыбэрэ ащ ипэщагъ. Къоджэдэсхэм ар джыри шIукIэ агу къэкIыжьы, Хьажэу-къо Тэмарэ ащ игъусагъ.
ЗэкIэ арагъэгъоты
IэзапIэр зычIэт унэри, коридорыри хъоо-пщаох. Ащ хэтых приемнэр, сымаджэхэм зыщяIэзэхэрэ процедурнэр ыкIи акушерскэ кабинетхэр, аптекэр.
— ФАП-м игъэпсын хэлэжьэгъэ пстэуми тэ, Iоф щызышIэхэрэми, къоджэдэсхэми ацIэкIэ «тхьашъуегъэпсэу» ятэIо. Бэрэ тызэжэгъэ IэзапIэр тиIэ хъугъэ, тищыкIэгъэ оборудованиер чIэт. ТызкIэхъопсыгъэ компьютерри къыт-фащэфыгъ, — къытфиIотагъ Саидэ.
Ащ игъусэ патронажнэ медсестрау Бислъангъур Сусани къыхигъэхъуагъ:
— ЦIыфэу къытфакIохэрэм зэкIэми тишIуагъэ зэрядгъэкIыщтым тыпылъ. ТищыкIэгъэ Iэзэгъу уцхэр зэкIэ къытIэ-кIагъахьэх, тыухыхэрэр район сымэджэ-щым мазэ къэс зэ къытфещэх.
ФАП-м цIыфхэр къызэрэкIохэрэр тинэрылъэгъугъ. Зым лъыдэкIуае иI, адрэм Iэзэгъу уц хэлъхьэгъэн фае, хэти идагъо къафеIуатэ, ары пэпчъ апэрэ медицинэ IэпыIэгъур рагъэгъоты.
БзылъфыгъитIоу мыщ Iоф щызышIэ-хэрэр зэгурэIох, IофшIэнэу яIэхэр зэда-гъэцакIэх. Сымэджэщым мыкIошъущтхэр къялъэIухэмэ, яунэхэм макIохэшъ, зыгъэгумэкIыхэрэр зэрагъашIэ,
IэпыIэгъу афэхъух.
ФАП-м къоджэдэсхэм диспансеризацие щашIынэу амал яI. Фаехэр къэкIох, япсауныгъэ зытетыр ауплъэкIу, фэмыехэр егъэзыгъэкIэ къыращалIэхэрэп.
Бзылъфыгъэу тызIукIагъэхэри диспан-серизацием пай къызкIэкIогъагъэхэр, ащ фэшъхьафэу гриппыр къызэря-мыутэкIынэу вакцинэ зыхарагъэлъхьанэу зэрэфаехэри къаIуагъ. Вакцинэм ишIуа-гъэ къызэрэкIорэр зыуплъэкIугъахэхэр ежь-ежьырэу ФАП-м къэкIох, зэпахырэ узыр къанэмысызэ ищыкIэгъэ уцыр зыхарагъалъхьэ.
Къуае изыхырэ унагъоу чылэм дэсхэмрэ къоджэ клубымрэ яIофышIэхэм адэжь ежьхэр кIохэзэ вакцинэхэр ахалъхьэх.
Ламыкъо Нурет къоджэ тхылъеджапIэм иIофышI, ФАП-м щылажьэхэрэр дэгъоу ешIэх.
— Мыхэр мышъхьахыхэу зэрэлажьэ-хэрэм фэшъхьафэу кIэлэцIыкIухэм янэ-ятэхэр ягъусэу къырагъэблагъэхэзэ, псауныгъэм фэгъэхьыгъэ къэбархэр къафаIуатэх. Сабый цIыкIухэм аркъым, тутыным, наркотикхэм зэрарэу цIыфым къарахырэр арагъашIэ. Тэри тымышIэрэ Iаджи зэхэтэхы. ТиупчIэхэм яджэуапхэри къытатыжьых, сабый цIыкIухэми къафаIуатэхэрэр ашIогъэшIэгъон.
Саиди Сусани тафэраз. ЯшIуагъэ къызэрэта-гъэкIыщтыр тшIэзэ такъыфэкIо, — еIо ащ.
Цуамыкъо Марети, клубым ипащэ, къытфиIотагъ Саидэ ушъхьагъу гори къымыгъотэу къеджэрэ унагъом зэрэкIорэр.
— Сигуащэ къэсымэджагъэу щылъыгъ. Чэщи мафи имыIэу Саидэ тыкъызеджэкIэ къытфакIощтыгъ. ШIэныгъи, гукIэгъуи иIэх. Исэнэхьат фэшъыпкъ. Тафэраз чылэм дэсхэм япсауныгъэ анаIэ зэрэтырагъэтырэмкIэ, — къыIуагъ ащ.
Къафэразэх
Къэбэхьаблэ нэбгырэ 550-рэ фэдиз дэс, кIэлэцIыкIухэр 146-рэ мэхъух. Сабый цIыкIоу къэхъухэрэм япчъагъэ къыщыкIагъ. БлэкIыгъэ илъэсхэм чылэм сабый 20-м нэсэуи къыщыхъущтыгъ, джы тызхэт илъэсым унэгъуитIу нахь сабый цIыкIухэр къарыхъухьагъэп.
КъэхъугъакIэхэм сыдигъуи ФАП-м ипащэ алъэплъэ. Ахэм аныбжь илъэс охъуфэхэ яунагъохэм макIо, сабыим зэрэхахъорэр, зэрэшхэрэр, щыкIагъэ иIэмэ зэрегъашIэ. Ныхэм ашIэн-агъэцэкIэн фаехэр агурегъаIо.
ФАП-м тыщэIэфэ нэбгырэ заулэ къычIэхьагъ. Ахэм дахэу зэрапэ-гъокIыхэрэр, ящыкIэгъэ фэIо-фашIэхэр зэрапагъохыхэрэр тлъэгъугъэ.
АIотэжьыгъ
Чылэм кIэу ФАП иIэ зэрэхъугъэр тызIукIагъэхэм зэкIэми зэрягуапэр къытаIуагъ. Гъогу шъхьаIэу къуаджэм пхырыкIырэм ыбгъукIэ лъэс гъогу асфальткIэ пкIагъэу къызэрафашIыгъэм, кIэлэцIыкIухэр зыщыджэгущтхэ чIыпIэхэр зэряIэхэм, клубыр зэрагъэкIэжьырэм агухэр къеIэтых. Къоджэ щыIакIэм изыкъегъэIэтынкIэ ахэм мэхьанэ яI.
IэзапIэм иIофышIэхэри унэ яIэ зэрэхъугъэм щэгушIукIых. Псыр, газыр, электричествэр ащ къекIуалIэх. ЯщыкIэгъэ дэдэ компьютерымрэ ксероксымрэ къафащагъэх, шIэхэу Интернетым пашIэнхэу къагъэгугъэх.
ЦIыфхэр къэсымаджэх, къэдэих, гузэжъогъоу ахэм уалъыIэсын фаеу мэхъу. Хьатыгъужъыкъое чIыпIэ псэупIэм хэхьэрэ къоджиплIым Iоф ащызышIэрэ медсестрахэм зэкIэми «IэпыIэгъу псынкIэм» фэдэу зы машинэ ящыкIагъ. Тэгугъэ ащ фэдэ «скорэри» шIэхэу къаIэкIэхьанэу.
ШЪАУКЪО Аслъангуащ.
Сурэтхэр авторым тырихыгъэх.