Къэралыгъо телерадиокомпаниеу «Адыгеим» тхьамэтакIэ иIэ зэрэхъугъэр тигъэзет къыхиутыгъагъ. Ар мы мафэхэм тихьэкIагъ, иеплъыкIэхэмкIэ, игухэлъхэмкIэ къыддэгощагъ.
Пхъэш Ащэмэз шышъхьэIум и 10-м, 1980-рэ илъэсым Къэрэщэе-Щэрджэс Республикэм къыщыхъугъ. Къэрэщэе-Щэрджэс къэралыгъо технологическэ институтыр къыухыгъ, аспирантурэм щеджагъ, исэнэхьаткIэ экономист. Илъэс 16-рэ Къэрэщэе-Щэрджэс Республикэм и Къэралыгъо телерадиокомпание Iоф щишIагъ, корреспондентэу щыригъажьи тхьаматэм игуадзэ иIэнатIэ нэсыгъ. Аужырэ илъэсырэ ныкъорэм Къэралыгъо телерадиокомпаниеу «Ставрополье» къэбархэмкIэ икъулыкъу итхьаматэ игуадзэу Iоф ышIагъ. ШышъхьэIум и 15-м къыщыублагъэу Къэралыгъо телерадиокомпаниеу «Адыгеим» итхьамат. «Адыгэ макъэм» ихьакIэщ апэ къеблэгъагъэхэм ар ащыщ.
— Ащэмэз, Къэрэщэе-Щэрджэсым, Ставрополь журналистэу, сэнэхьатым епхыгъэ IэнатIэхэр бгъэцакIэхэу уащылэжьагъ, джы Адыгеим укъэкIуагъ. Тиреспубликэ уфэнэIуасэу щытыгъа, сыдэущтэу гу тепшIыхьагъа мыщ укъэкIонэу?
— Сэ сызэкIэлакIэм дзюдом лъэшэу сыпылъыгъ, спортым сыфэщэгъагъ. Адыгеим щызэхащэщтыгъэ зэнэкъокъухэм сахэлажьэу бэрэ къыхэкIыгъ, Адыгеим сыкъакIощтыгъ. Къэралыгъо телерадиокомпаниеу мыщ щызэхэщагъэм сыкъагъэкIонэу заIом, «сыздакIорэр сихэку!» зэсIожьыгъ.
— Пащэ узыфашIыгъэ Къэралыгъо телерадиокомпаниеу «Адыгеим» сыдэущтэу ухэплъагъ? Журналистхэм, ахэм яIофшIагъэхэм нэIуасэ зафэпшIыгъэха?
— Сигуапэу къыхэзгъэщымэ сшIоигъу телерадиокомпанием зисэнэхьат дэгъу дэдэу зышIэрэ коллектив зэрэIутыр. Къэтынэу агъэхьазырхэрэр шэпхъэ анахь лъагэмэ адештэх, пшъэрылъ шъхьаIэм — культурэм, шэн-хабзэхэм якъызэтегъэнэн фэлажьэх. Эфирым къырагъэхьэрэ къэтынхэм уяплъынкIэ гъэшIэгъоны. ЕтIани псынкIэу мэлажьэх, непэ къытырахырэр непэ къагъэлъэгъожьыным фэгъэсагъэх, чаных, губзыгъэх, яIофшIэн сегъэразэ. Сэ сызIутыгъэ компаниехэм язгъэпшэнхэ слъэкIыщт. ГущыIэм пае, къэбархэр къэзыугъоирэ журналистхэм мазэм къыхэфэрэ IофшIэгъу мэфэ 22-м фэдиз сюжет пчъагъэу къашIырэр. Ащ къикIырэр — мафэ къэс мэлажьэх. Ар зымыуасэ щыIэп.
— Анахь гумэкIыгъо шъхьаIэу сыда плъэгъухэрэр, сыд фэдэ пшъэрылъа зыфэбгъэуцужьыхэрэр?
— Анахь узыгъэгумэкIынэу щыIэр лъэпкъ кадрэхэр, адыгабзэкIэ Iоф зышIэщт цIыфхэр зэрэмакIэхэр, зэримыкъухэрэр ары. Сызщылэжьэгъэ Къэрэщэе-Щэрджэс Республикэм къэралыгъо бзитфэу иIэмкIэ эфирым тыкъихьэщтыгъ. КъыжъугурыIоным пае къэсэIо: урыс, адыгэ, къэрэщэй, нэгъой, абазэ — джащ фэдиз лъэпкъыбзэхэмкIэ къэтынхэр радиомкIи телевидениемкIи зэтефыгъэу эфирым къехьэх. Лъэпкъ цIыкIухэр, тыдрэ лъэныкъокIэ зыбгъэзагъэми, ныдэлъфыбзэкIэ лэжьэщт специалистхэм ягъэхьазырын яшъыпкъэу пылъынхэ фае. Зэтегъэуагъэу илъэсхэр блэбгъэкIыхэ хъущтхэп, лъэпкъым епхыгъэ сэнэхьат пстэуми щыкIагъэхэр афэхъух. А гумэкIыгъор Адыгеими зэрэщыIэр нафэ къысфэхъугъ. АдыгабзэкIэ Iоф зышIэщт журналистхэр тиIэ хъуным тишъыпкъэу тыдэлэжьэн фае, ар къэуцурэ пшъэрылъхэм язырэу щыт.
ЯтIонэрэу къыхэзгъэщымэ сшIоигъор, непэ цIыфым Iоф зэришIэрэм ифэшъуашэу лэжьапкIэ ыгъотыжьын фай. Телерадиокомпанием иIофышIэхэм ялэжьапкIэ къэIэтыгъэн фае, ащ амалэу щыIэр есхьылIэщт. АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат пшъэрылъ гъэнэфагъэ къысфишIыгъ: «Республикэм хэхъоныгъэхэр ышIызэ ыпэкIэ лъэкIуатэ, ащ ыуж шъукъимынэу, шъуготэу хэхъоныгъэхэр шъушIы!» — ары къысиIуагъэр IэнатIэм сыIухьэ зэхъум. Телерадиокомпаниеу «Адыгеим» ижурналистхэр непэ лъэгапIэу зынэсыгъэхэр, IофшIакIэу аIэкIэлъыр тшIомыкIодынхэм, тшIузэбгырымыкIыжьынхэм пае сэнэхьатыр зыIэкIэлъ цIыфхэм тафэсакъын, тиамалхэм ахэдгъэхъон, тиIофшIэн джыри нахь гъэшIэгъонэу зэхэтщэн фае.
— Экономист сэнэхьатыр зэрэуиIэр гъуащэрэп, сыдэущтэу журналистикэм уигъогу фэбгъэзэнэу хъугъа?
— Сятэу Пхъэш Муаед «черкес студием» изэхэщакIоу щытыгъ. СикIэлэгъу уахътэ ахэр сынэ кIэкIыгъэх. Сэ экономист сэнэхьатым сыфеджагъ шъхьае, журналистикэм сыдихьыхыщтыгъ. Ар сятэ къыгурыIуагъ ыкIи сэнэхьатыр къысIэкIэхьанымкIэ ишIуагъэ къысигъэкIыгъ, узэрэлэжьэн фаем ишапхъэхэр къысIэкIилъхьагъэх. Ау тыдэ сыкIуагъэми ушэтын пIалъэ сыпылъыгъ, аукъодыеу зыми сиштагъэп, сиIофшIэнкIэ къэзгъэшъыпкъэжьын фэягъ сызфагъазэрэр зэрэзгъэцэкIэшъущтыр. Ащ фэдэу 2005-рэ илъэсым Къэрэщэе- Щэрджэс Къэралыгъо телерадиокомпанием журналистэу саштэнэу хъугъэ. Шъыпкъэ, хэбзэгъэуцугъэ IофшIэнхэми сащыгъуаз. 2007-рэ илъэсым депутатэу сыхадзыгъагъ, Черкесскэ икъэлэ Думэ идепутатэу пIэлъитIо сыхэтыгъ. Лъэпкъ IофыгъохэмкIэ комиссием сыритхьамэтагъ.
— Уижурналист IофшIагъэхэм социальнэ хъытыухэмкIэ такъылъыплъэу хъущтыгъ, къэтын гъэшIэгъонхэр зепщэщтыгъэх, цIыф цIэрыIохэм зэдэгущыIэгъухэр адэпшIыщтыгъ. А IофшIэныр лъыбгъэкIотэн уимурада, уиаужырэ телепроектэу «Кавказский характер» зыфиIорэм сыд къырыкIощтыр?
— Журналист IофшIэным джыдэдэм зестын слъэкIыщтэп. Административнэ пшъэрылъхэр иных. Проектэу зыцIэ къепIуагъэм сшIогъэшIэгъонэу сыдэлэжьагъ. КъызэрэпIуагъэм фэдэу, цIыф гъэшIэгъонхэм саIукIэщтыгъ, къэзгъэгущыIэщтыгъэх. Кавказ шэныр къырызгъэлъэгъоныр арыгъэп пшъэрылъэу зыфэзгъэуцужьыгъагъэр. Кавказ щыщ цIыфхэу гъэхъагъэ зышIыгъэхэу лъэныкъо зэфэшъхьафхэм ащылажьэхэрэр къэзгъэлъэгъонхэр арыгъэ.
— АдыгеимкIэ хэт анахь уинэIуасэу зыцIэ зэхэпхыгъэу пшIэхэрэр?
— Адыгэ тхыгъэ литературэм лъапсэ фэзышIыгъэу КIэрэщэ Тембот. Урысыем IофшIэнымкIэ и ЛIыхъужъэу, Адыгэ, Къэбэртэе-Бэлъкъар, Къэрэщэе-Щэрджэс республикэхэм ялъэпкъ тхакIоу, тинахьыжъ лъапIэу къытшъхьащытэу МэщбэшIэ Исхьакъ. Мыхэм афэдэ цIыфхэр зэрэтиIэм тырэгушхо.
— Ащэмэз, тхьауегъэпсэу уахътэ къыхэбгъэкIи «Адыгэ макъэм» ихьакIэщ укъызэреблэгъагъэмкIэ, уимурадхэр къыбдэхъунэу пфэтэIо!
— Тхьашъуегъэпсэу, хъяркIэ Тхьэм тызэдегъэлажь!
Тэу Замир.