Мы уахътэм Адыгеим бизнесым щылажьэу, цIыкIуми иными, хъызмэтшIэпIэ 3509-рэ ит. Ахэм нэбгырэ мин 26-мэ Iоф ащашIэ. Унэе предпринимателэу исыр нэбгырэ мин 13,3-рэ мэхъу, ахэм IофшIэпIэ чIыпIэ мин 11,5-рэ къатыгъ.
АР-м экономикэ хэхъоныгъэмкIэ ыкIи сатыумкIэ и Министерствэ къызэрэщытаIуагъэмкIэ, IофшIапIэ Iутыным зыныбжь нэсыгъэу республикэм исым ипроцент 30-р бизнес цIыкIум ыкIи гурытым епхыгъэу мэлажьэ. Мы лъэныкъор мылъку къэкIуапIэу къыхэзыхыхэрэм япчъагъэ илъэс къэс нахьыбэ мэхъу. ГущыIэм пае, 2021-рэ илъэсым бизнес цIыкIум ыкIи гурытым ащылажьэрэр нэбгырэ мин 55,8-рэ хъущтыгъэмэ, блэкIыгъэ 2022-м а пчъагъэр мин 63,7-м нэсыгъ, непэ нэбгырэ мин 67-рэ мэхъу.
Предпринимательхэм лъэныкъоу къыхахыхэрэр зэфэшъхьафых, ау анахьыбэр сатыушIыныр, мэкъумэщ хъызмэтыр е фэIо-фашIэхэм ягъэцэкIэн зыпылъыр.
УФ-м и Президентэу Владимир Путиныр кIэщакIо фэхъугъэу, сэнаущыгъэу хэлъыр къызфигъэфедэзэ, хэкIыпIэ къызфэзгъотыжьыхэрэм, гущыIэм пае, IэшIу-IушIушIхэр зышIыхэрэм, репетиторхэм, псэолъэшIын е гъэцэкIэжьын IофшIэнхэр зыIэ къыхьыхэрэм, нэмыкIхэм, шъэфэу бизнес амышIэу, хэбзэIахьхэмкIэ къулыкъум зыщагъэунэфынышъ, къэралыгъо IэпыIэгъури къызIэкIагъэхьашъунэу хъугъэ. Ащ фэдэу ежь-ежьырэу IофшIэн къызфэзгъотыжьыгъэу непэ Адыгеим щатхыгъэр нэбгырэ 15890-рэ мэхъу.
Министерствэм къызэрэщаIуагъэмкIэ, мыхэм япчъагъи етIупщыгъэу хэхъо. 2022-рэ илъэсым икъихьагъум къыщегъэжьагъэу непэ къэсэу пштэмэ, проценти 156-кIэ нахьыбэ хъугъэ.
Ежь-ежьырэу IофшIэн къызфэзгъотыжьыгъэхэм янахьыбэм шхыныгъо зэфэшъхьафхэр ашIых, IуагъэкIых, парикмахерых е нэмыкIэу мы лъэныкъомкIэ бзылъфыгъэхэм ящыкIэгъэ фэIо-фашIэхэр агъэцакIэх, псэолъэшIыным, унэхэм е автомашинэхэм ягъэцэкIэжьын апылъых. Репетиторхэм, щыгъын зыдыхэрэм е зыгъэцэкIэжьыхэрэм япчъагъи нахьыбэ хъугъэу ары Министерствэм къызэрэщаIуагъэр.
Бизнес цIыкIум ыкIи гурытым апылъхэм, ежь-ежьырэу IофшIэн къызфэзгъотыжьыгъэхэм япчъагъэ аущтэу псынкIэу зэрэхахъорэм анахь шъхьаIэу фэIорышIэрэр къэралыгъом IэпыIэгъоу къаритырэр нахьыбэ зэрэхъугъэр ары.
— Бизнесым фэгъэзагъэхэм апае къэралыгъо IэпыIэгъоу щыIэр икъу фэдизэу аIэкIэгъэхьэгъэныр пшъэрылъ шъхьаIэу тишъолъыр ихэбзэ гъэцэкIэкIо къулыкъухэм, бизнесым пае инфраструктурэр зыгъэпсыхэрэм, чIыпIэ зыгъэIорышIэжьыпIэхэм зыфагъэуцужьхэрэм ащыщ, — къыщыкIагъэтхъыгъ АР-м экономикэ хэхъоныгъэмкIэ ыкIи сатыумкIэ и Министерствэ.
«Бизнес цIыкIур ыкIи гурытыр, предпринимательхэр кIэщакIо зыфэхъухэрэр пхырыщыгъэнхэр» зыфиIорэ лъэпкъ проектэу УФ-м и Президент кIэщакIо зыфэхъугъэм ахъщэкIи, яшIэныгъэ хагъэхъонымкIи, упчIэжьэгъу афэхъугъэнымкIи адеIэгъэнэу къыдэлъытагъ.
ГущыIэм пае, игъот макIэу е сабыибэ иIэу социальнэ IэпыIэгъу зищыкIагъэхэм, ныбжьыкIэу, зыныбжь илъэс 25-м блэмыкIыгъэу, унэе бизнес зыгъэпсыгъэхэм грантхэр ятыгъэнхэр ахэм зэу ащыщ. Мы илъэсым ащ пэIуигъэхьанэу сомэ миллиони 7 республикэм ыгъэнэфагъ.
Джащ фэдэу мэкъу-мэщым зыфэзгъазэмэ зышIоигъохэм егъэжьапIэ афэхъунэу, хъызмэтшIапIэ зыгъэпсыгъэхэм заушъомбгъун алъэкIынэу грантхэр аратых, мэкъумэщ кооперативхэм апае субсидиехэр щыIэх. Мыгъэ ащ сомэ миллиони 106,4-рэ Адыгеим щыпэIуагъэхьащт.
Бизнес-инкубаторэу республикэм щагъэпсыгъэри IэпыIэгъухэм зэу ащыщ. Предпринимательхэмрэ ежь-ежьырэу IофшIэн къызфэзгъотыжьыгъэхэмрэ ябизнес лъагъэкIотэным, зырагъэушъомбгъуным пае фэгъэкIотэнхэр къыдэлъытагъэхэу площадкэхэр ащ къаретых.
АР-м предпринимательхэм IэпыIэгъу ятыгъэнымкIэ и Гупчэу «Мой бизнесыр» «Бизнес цIыкIур ыкIи гурытыр, предпринимательхэр кIэщакIо зыфэхъухэрэр пхырыщыгъэныр» зыфиIорэ лъэпкъ проектым къыдыхэлъытагъэу агъэпсыгъ. Бизнесыр мылъку къэкIуапIэу къыхэзыхыгъэхэм, ежь-ежьырэу IофшIэн къызфэзгъотыжьыгъэхэм ар рагъэжьэнымкIэ е унэе хъызмэтшIапIэ зыгъэпсыгъэхэм ащ зырагъэушъомбгъунымкIэ IэпыIэгъушхоу ар зэрэщытыр уахътэм къыгъэлъэгъуагъ. Ащ ишыхьатхэм ащыщ фэIо-фашIэу ыгъэцакIэхэрэр зыгъэфедэхэрэм япчъагъэ нахьыбэ зэрэхъурэр.
БлэкIыгъэ 2022-рэ илъэсым IэпыIэгъу ищыкIагъэу унэе предпринимательми, ежь-ежьырэу IофшIэн къызфэзгъотыжьыгъэми нэбгырэ 555-рэ яолIагъ, чIыфэ ратынэу зэзэгъыныгъэм зыдыкIэтхагъэхэр 230-рэ. Ахъщэу а илъэсым Фондым ытыгъэр зэкIэмкIи сомэ миллион 505,5-рэ мэхъу.
Процентхэр макIэу зытегъэхъогъэ ахъщэ чIыфэу ытыгъэм ишIуагъэкIэ 2022-рэ илъэсым IофшIэпIэ чIыпIэ 806-рэ къызэтегъэнагъэ хъугъэ, унэе хъызмэтшIапIэ къызэIузыхыгъэхэм е зызыушъомбгъугъэхэм чIыпIэ 62-рэ кIэу агъэпсыгъ, нэбгырэ 46-мэ ежь-ежьырэу IофшIэн къызфагъотыжьыгъ.
Фондым ахъщэ чIыфэ зэритырэм имызакъоу, финансхэм ягъэзекIонкIэ бизнесым пылъхэм яшIэныгъэ хагъэхъонымкIэ адеIэ, унэе хъызмэтшIапIэ зыгъэпсымэ зышIоигъохэм упчIэжьэгъу афэхъу, егъэджэнхэр, зэIукIэгъухэр афызэхещэх.
ХЪУТ Нэфсэт.
Сурэтхэр: зэIухыгъэ къэбарлъыгъэIэс амалхэр.