Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым инаучнэ IофышIэхэмрэ истудентхэмрэ илъэсыбэ хъугъэ зипчъагъэкIэ макIэу къэкIырэ орхидеем илъэпкъ зэфэшъхьаф 33-мэ якъэбар, къызыщыкIырэ чIыпIэхэр, янэшанэхэр зыфэдэхэр зызэрагъашIэхэрэр.
Адыгеим ичIыгухэм къащагъотыгъэ орхидеехэр зэкIэ ахэм къатхыхьагъэх, бэшIагъэу тишъолъыр къыщымыкIыжьыщтыгъэ лъэпкъхэм ащыщхэри къагъотыгъэх. Аужырэ илъэситIум зэхащэгъэ экспедициехэм орхидее лъэпкъэу «Стевениелла сатировидная» зыфиIорэм фэдэ паркэу ТхьачIэшхом къыщыхагъэщыгъ. Къэгъагъэм ылъапсэ илъэсыбэрэ кIодырэп, илъэс къэс зыкъызэIуехы, итеплъэ дахэ.
Экскурсиеу зэхащэхэрэм Адыгэ Республикэм тыкъэзыуцухьэрэ дунаим икъэухъумэнкIэ ыкIи чIыопсым икъэкIуапIэхэмкIэ и ГъэIорышIапIэ иIофышIэхэри ахэтыгъэх.
Къэгъагъэу орхидеем цIыфхэр нахь благъэу нэIуасэ фашIынхэм пае экологие шIэныгъэхэм я Мафэу университетым щыхагъэунэфыкIыгъэм ащ фэгъэхьыгъэ лекцие гъэшIэгъон къыщеджагъэх.
Iофтхьабзэм изэхэщэн дэлэжьагъэх апшъэрэ научнэ IофышIэу, биологическэ шIэныгъэхэмкIэ докторэу Эмиллия Сиротюкрэ экологиемрэ тыкъэзыуцухьэрэ дунаим икъэухъумэнрэкIэ университетым икъутамэ идоцентэу Галина Гунинамрэ. Орхидеехэм афэгъэхьыгъэ тхыгъэу щыIэхэр агу къагъэкIыжьыгъэх, ащкIэ къэгъэгъэ-уц гъугъэхэм яколлекциехэр агъэфедагъэх.
Орхидеем идэхагъэ фэшъхьафэу «зэрэIушыри» ушэтакIохэм къыхагъэщыгъ. ЧIыгум къызыхэкIырэм къыщегъэжьагъэу окIодыжьыфэкIэ къэгъагъэр хьаIухэм «адэпсэу», зыр зыщыкIэрэмкIэ адрэр къыдэIэпыIэ, яшIуагъэ зэрагъэкIыжьы. Щысэ: хьаIухэр минералхэмкIэ, псымкIэ, щыгъумкIэ орхидеем дэгуащэх, ежь къэгъагъэми хьаIухэм ящыкIагъэр аIэкIегъахьэ.
Университетым иIофышIэхэм къызэраIорэмкIэ, орхидее лъэпкъхэм ащыщэу процент 71-м язытет дэгъоу пIон плъэкIыщтэп. ШIэныгъэлэжьхэм орхидее лъэпкъ 33-у Адыгеим къыщыхагъэщыгъэхэр зэкIэ Тхылъ плъыжьым дагъэхьанхэу къыкIэлъэIух. А пчъагъэм щыщэу 25-р ары тхылъым дэтхагъэр, ахэм ащыщэу 19-р Урысыем и Тхылъ плъыжьи дэтых.
КъэкIырэ пстэури зэрэтищыкIагъэхэр цIыфхэм ашIэным пае экологическэ гъэсэныгъэм фэгъэхьыгъэ дисциплинэхэр еджапIэхэм, колледжхэм ыкIи апшъэрэ еджапIэхэм ачIалъхьэхэмэ инэу ишIуагъэ къызэрэкIощтыр лекцием щыхэгъэунэфыкIыгъ.
Шъаукъо Аслъангуащ.