КIэлэцIыкIухэм къагъэкIых

Къалэу Шъачэ иеджапIэхэм ащыпхыращырэ проектышхоу «Школьный агропарк» зыфиIорэм общественнэ мэхьанэ зэриIэр уахътэм къызэригъэлъэгъуагъэм имызакъоу, феди къыты хъугъэ.

КIэлэцIыкIухэм шIэныгъэу яIэр, ясэнаущыгъэ агъэфедэзэ ежьхэм пхъэшъхьэ-мышъхьэ чъыг­хэр, хэтэрыкIхэр агъэтIыс­хьанхэр, ахэм ящыкIагъэр ара­шIылIэныр, лэжьыгъэр къаугъо­ижьыныр ары пшъэрылъ шъхьа­Iэу проектым иIэр. НыбжьыкIэхэм сэнэхьатэу зэрагъэгъотыщтым икъыхэхынкIи ар IэпыIэгъу афэхъу.

— БлэкIыгъэ илъэсым имэ­лылъфэгъу мазэ къыщегъэ­жьагъэу пштэмэ, гъэсэныгъэм иучреждение 25-мэ апэрэу «кIэлэцIыкIу агропаркхэр» ащагъэпсыгъэх, — къыщаIо­тагъ Шъачэ иадминистрацие гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэм­рэкIэ и ГъэIорышIапIэ. — Охътэ кIэкIым хэтэжъыехэр ашIыгъэх, ахэр тыгъэм щыухъумэгъэнхэм пае бгъагъэ­хэр атырагъэуцуагъэх, пхъэшъхьэ-мышъхьэ чъыгхэр, хэтэрыкIхэр, цумпэхэр, кондэ зэфэшъхьафхэр, къэгъагъэхэр агъэтIысхьагъэх. ЕтIанэ ахэм якъэгъэкIын ыуж итыгъэх, псы акIагъэхъуагъ, зищыкIагъэр апкIагъ, алэжьыгъэр игъо зэхъум къаугъоижьыгъ. Проектым ипхырыщын къыхэлэжьэрэ хъызмэтшIапIэу «Солнечные сады» зыфиIорэр гъэтIысыжьхэмкIэ къадеIагъ, цумпэ, ежевикэ кондэ цIыкIухэр, помидор рассадэхэр къаритыгъэх. КIэлэцIыкIухэм янэ-ятэхэми ягуапэу яIахь къыхалъхьагъ.

ГъэIорышIапIэм къызэрэща­IуагъэмкIэ, мы уахътэм къалэм игурыт еджэпIэ 15-рэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэу 25-рэ проектым къыхэлажьэ. Шъачэ гъэсэныгъэм­кIэ исистемэ хэхъоныгъэхэр егъэшIыгъэнхэм тегъэпсыхьэгъэ программэм къыдыхэлъытагъэу 2022-рэ илъэсым агропаркхэм ящыкIагъэр ягъэолIэгъэным сомэ мин 800 пэIуагъэхьагъ.

Мы уахътэм амыгъэфедэрэ чIыгу гъэсэныгъэм иучреждениехэм яIэжьэп пIоми хъущт. ЕджапIэхэм адэтыгъэ фэбапIэу зэхэкъутагъэхэр агъэцэкIэжьых, хэтэжъыехэр, чъыг хатэхэр ащагъэпсых.

Аужырэ илъэсиплIым Шъачэ ирайон зэфэшъ­хьаф­хэм сэнэшъхьэшIапIэхэр, мыIэрысэ ыкIи къужъ чъыгхатэхэр яIэ хъугъэх. ЕджапIэхэм яшхапIэхэм ежьхэм къагъэкIыгъэу, экологием ишапхъэхэм адиштэрэ, псауныгъэмкIэ зи­шIуа­гъэ къэкIорэ пхъэшъхьэ- мышъхьэхэмрэ хэтэрыкIхэмрэ къащаштэ хъугъэ. Шъыпкъэ, джыри макIэ, икъущтым фэдиз къаугъоирэп, ау ар егъэжьапIэр ары, джыри бэ апэ илъыр.

А зэпстэумэ анэмыкIэу, кIэлэцIыкIухэм ежьхэм ушэтынхэр зэхащэнхэу проектым амал къареты. Шъачэ иагроном ныбжьыкIэхэм къалэм, районым яшIэныгъэ-практическэ конференциехэм текIоныгъэхэр къащыдэзыхыгъэхэр ахэтых, шIыкIэ гъэшIэгъонхэм кIэлэцIыкIухэр кIэщакIо афэхъух.

Проектым хэлэжьэрэ учреж­дение пэпчъ нэмыкIхэм къахэз­гъэщыщт шIыкIэхэр зэригъэфедэхэрэм мэхьанэ зэриIэр ГъэIорышIапIэм къыщыхагъэ­щыгъ. ГущыIэм пае, ботаническэ е «шпалернэкIэ» заджэхэрэ чъыг хатэхэр ашIых, ежьхэм аIашъхьэкIэ теплъэ гъэнэфагъэ чъыг цIыкIухэм, куандэхэм араты, чIыпIэр къэзыгъэдэхэрэ архитектурнэ пкъыгъохэр адагъэуцох.

Субтропическэ пхъэшъхьэ-мышъхьэ чъыгхэу Шъачэ нэмыкIхэм къахэзгъэщыхэрэр агропаркхэм зэкIэми адэт.

— ГущыIэм пае, селоу Сергей-Поле ия 85-рэ еджапIэ дэшхо ыкIи кIэ зэрылъ пхъэшъхьэ-мышъхьэхэр къызпыкIэрэ чъыг лъэпкъхэм нахьыбэу апылъ, Лао иеджапIэу N 77-м икIэлэеджакIохэм хэтэрыкIхэр, уц Iэзэгъухэр къа­гъэкIых, Хьаджыкъо дэт еджа­пIэмрэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэмрэ «Черкес чъыгхатэхэм» нахь дахьыхыгъэх. Адыгэхэм мыIэрысэ, къужъ, хъырцэ, айва, шхъомч ыкIи дэжъые чъыгхэр Кавказ имэзхэм къа­щагъэкIыщтыгъэх. ЕджапIэм иагропарк пшъэрылъ шъхьаIэу иIэр тарихъ-культурэ кIэным имузей зэIухыгъэу щытыныр, чIыпIэм къыщыхъугъэу, исыгъэ лъэпкъым къыгъэкIыщтыгъэхэм ягенофонд къызэтегъэ­нэгъэныр ары, — къыщаIуагъ гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ ГъэIорышIапIэм.

Хьаджыкъо икIэлэцIыкIу IыгъыпIэ агропаркхэм яспециалистхэмрэ япащэхэмрэ апае семинарэу щыкIуагъэм а зэпстэур къащыфаIотагъ. КIэлэцIыкIухэм зэхагъэуцогъэ сценкэу «ХэубэнкIэ» зэджагъэхэр къафагъэлъэгъуагъ, адыгэ къуаер зыхэлъ шхыныгъохэр, хэубэныр зэрэпшIыщтхэмкIэ мастер-классхэр къафатыгъэх.

НЫБЭ Анзор.
Сурэтхэр: Шъачэ иадминистрацие гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и ГъэIорышIапI.