Псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ Дунэе организацием иунашъокIэ жъоныгъуакIэм иящэнэрэ тхьаумафэ СПИД-м илIыкIыгъэхэм я Дунэе шIэжь мафэу хагъэунэфыкIы. Мыгъэ ар жъоныгъуакIэм и 21-м тефэ.
ШIэжь мафэр зыфэIорышIэрэр – Iофыгъор къызэрэтпэблагъэр къиIотыкIыгъэныр, ВИЧ-инфекцием зыщыухъумэгъэнымкIэ узэрэзекIощт шIыкIэхэр агу къэгъэкIыжьыгъэнхэр, узыр зиIэу псэухэрэм тынаIэ атетыдзэныр, зидунай зыхъожьыгъэхэр тыгу къэдгъэкIыжьынхэр.
СПИД-м илIыкIыгъэхэм яшIэжь мафэу 2023-рэ илъэсым рекIокIыщтым зэреджагъэхэр «Несем людям любовь и сплоченность, чтоб построить более сильное общество».
Гъэхъагъэу ашIыгъэхэм ямылъытыгъэу, зэрэдунаеу псауныгъэр къэухъумэгъэным иIофыгъо шъхьаIэхэм ВИЧ-инфекциер ащыщ.
Псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ Дунэе организацием къызэритыгъэмкIэ, эпидемиер къызежьагъэм къыщегъэжьагъэу мы узыр нэбгырэ миллион 79,3-мэ къапыхьагъ, СПИД-м епхыгъэ узхэм апкъ къикIыкIэ нэбгырэ миллион 36,3-мэ ядунай ахъожьыгъ.
СПИД-м ебэныгъэнымкIэ Федеральнэ научнэ-методическэ гупчэм 2021-рэ илъэсым тыгъэгъазэм и 31-м ехъулIэу къызэритыгъэмкIэ, ВИЧ-инфекциер къызэузэу Урысыем щыпсэурэр 1137595-м нэсыгъ, 424974-мэ ядунай ахъожьыгъ.
Къыблэ ыкIи Темыр-Кавказ Федеральнэ шъолъырхэмкIэ мы узыр къызпыхьаным ищынагъо зышъхьарыт купхэм ямызакъоу, Iоф зышIэу сабый зыхэкIын ныбжьым къыхиубытэхэрэм азыфагу зыщиушъомбгъоу зэрэригъэжьагъэр къыхагъэщы.
ВИЧ-инфекциер бэу къызэузыхэрэр зыдэщыIэ шъолъырхэм Урысыем и Къыблэ ахалъытэрэп нахь мышIэми, узыр къапыхьэгъакIэу хъугъэ-шIагъэхэр атхых, зэрэзэпахырэм хэхъо. 2021-рэ илъэсым ебгъапшэмэ, 2022-м Урысыем и Къыблэ ар къызэузыгъэхэм япчъагъэ проценти 5,5-кIэ нахьыбэ хъугъэ, пстэумкIи нэбгырэ 78831-мэ къяузыгъ.
ВИЧ-м лъыплъэнхэу зырагъэжьагъэм къыщегъэжьагъэу (1997-рэ илъэс) мы илъэсым жъоныгъуакIэм и 1-м ехъулIэу Адыгеим мы узыр яIэу нэбгырэ 1548-рэ щагъэунэфыгъ. Ушъхьагъу зэфэшъхьафхэм къахэкIыкIэ нэбгырэ 462-мэ ядунай ахъожьыгъ.
ВИЧ-р зиIэ нэбгырэ 780-рэ диспансернэ учетым хэтых, ахэм ащыщэу нэбгырэ 718-мэ антиретровируснэ терапие афашIы, ар зылъыплъэхэрэ пчъагъэм ипроцент 92,1-рэ мэхъу.
2023-рэ илъэсым иапэрэ мэзиплI ВИЧ-р яIэмэ агъэунэфынэу Адыгеим щыпсэурэ нэбгырэ 45921-рэ ауплъэкIугъ, мы узыр апэрэу нэбгырэ 34-мэ къахагъэщыгъ. БлэкIыгъэ илъэсым мыщ фэдэ иуахътэ ауплъэкIугъэр нэбгырэ 25486-рэ, апэрэу къызхагъэщыгъэр – 16.
Мы гумэкIыгъом цIыфхэр щыухъумэгъэнхэмкIэ, эпидемиер къызэтырагъэуцонымкIэ къэралыгъом IофшIэнышхо ешIэ. ВИЧ-м зимыушъомбгъунымкIэ къэралыгъо Стратегиеу аштагъэм пшъэрылъэу иIэр 2030-рэ илъэсым ехъулIэу мы узыр апэрэу къызхагъэщыхэрэм ыкIи зидунай зыхъожьыхэрэм япчъагъэ нахь макIэ шIыгъэныр ары. Ащ пае узым икъэбар, ар къызэрэппымыхьащтымкIэ узэрэзыфэсакъыжьын фэе шIыкIэхэр, ВИЧ-р къызэузыгъэхэр вирусыр нахь еIыхынымкIэ зэрэзэIэзэжьыщтхэр къафэIотэгъэнхэр. ВИЧ-р зимыIэ лIэуж къэтэджыныр ары зэрэдунаеу зыфэбэнэн фаер.
Хэтрэ цIыфи ыгу къыгъэкIыжьын фаер ипсауныгъэ ежь ыIэ зэрилъыр ары. ВИЧ-р къызхагъэщыгъэр зыфэсакъыжьэу, игъом антиретровируснэ терапие ышIы зыхъукIэ, ипсауныгъэ изытет лъэшэу къыщыкIэщтэп.
ШIоигъэныгъэ зиIэ пстэуми ВИЧ-инфекциехэр апкъышъол хэлъымэ къэзыгъэлъэгъощт уплъэкIуныр ыпкIэ хэмылъэу афашIын алъэкIыщт. Къыхэгъэщыгъэн фае ар зыми зэримылъэгъущтыр.
СПИД-м ыкIи зэпахырэ узхэм апэуцужьыгъэнымкIэ Гупчэм нахь игъэкIотыгъэ къэбар хэти щигъотын ылъэкIыщт. Ащ пае телефон номерэу 8 (8772)52-32-86-м Iоф ешIэ.
СПИД-м ыкIи зэпахырэ узхэм апэуцужьыгъэнымкIэ Гупчэм иврач шъхьаIэу Л. В. Мартьянова.