Узэгугъурэ Iофыр къыогугъужьы

Зигугъу къэсшIыщт илъэс 11-рэ Iоф зыдэсшIэгъэ, гукIэ сызыфэщэгъэ бзылъфыгъэр Козэт дэсыгъэ ПсыIушъо Шъалихьэ хьаджэм ыкъоу Хьаджымосэрэ Хъодэ Исмахьилэ ыпхъоу Нэгъойхъанрэ яунэгъо зэгурыIожь 1951-рэ илъэсым мэзаем и 11-м къихъухьагъ. ЦIэу фаусыгъэр Саудэт. Сабыи 9-у къапыфагъэр зэдеIэжьхэзэ зэшъхьэгъусэхэм зэдапIугъ, алъэ тырагъэуцуагъэх, щыIэныгъэм игъогу шъуамбгъо тырагъэхьагъэх.

ЕджапIэм ия 8-рэ класс къызеух нэуж пшъашъэр кIэлэегъэджэ училищэу Мые­къуапэ дэтым щеджагъ. 1971-рэ илъэсым корректорэу ар хэку гъэзетым къызаштэм, «Социалистическэ Адыгеим» редактор шъхьаIэу иIагъэр Андырхъое Джантэмыр, пшъэдэкIыжь зыхьырэ секретарэу щытыгъэр ЦуукI Налбый. Зыхэхьэгъэ коллективым ащ псынкIэу зыхигъэзэгъагъ. Корректор IофшIэныр ыIэ къыригъэхьанымкIэ IэпыIэгъу къы­фэхъугъэхэм – а лъэхъаным ревизионнэ корректорэу Iоф зышIэщтыгъэхэ Нэхэе Нуриет, КIэрэщэ Нуриет, корректорэу Тутарыщ Марзет, подчитчикэу Лъэустэн ФатIимэт лъэшэу зэрафэразэр, ахэм зэрэзыдагъэсагъэр Саудэт пчъагъэрэ къыIоу зэхэсхыгъ. Мы гъэзетым ревизионнэ корректорэу сэри илъэситфэ Iоф щысшIагъэшъ, зы бын-унэгъо­шхоу корректорхэр дахэу зэрэзэхэтыгъэхэр, Iэдэб зэрахэлъыгъэр, азыфагу гуфэбэныгъэрэ нэхъойрэ зэрилъыгъэр, зэрэзэфэгумэкIыжьыщтыгъэхэр синэрылъэгъугъ.

«Социалистическэ Адыгеим» икорректорхэри, номерыр къыдэзгъэкIырэри («выпускающэм» зэреджэщтыгъэхэр) зыдэщыIагъэхэр типографиер ары. Хэутыгъэ текстэу къагъэхьыхэрэр зэкIэ икIэрыкIэу линотипнэ цехым щыхахыжьыщтыгъэх, ащкIэ пцашIор къызфагъэфедэщтыгъ. Линотип машинэм сатыр-сатырэу къыдэзырэ текстыр гранкэхэм арагъэ­кIущтыгъ. Лъэшэу тыгужъо зыхъукIэ, метранпажым джыри нэкIубгъор зэхимыгъэуцозэ, ахэм яоттискхэм тяджэуи хъущтыгъ. КъэIогъэн фае корректорхэми, номерыр къыдэзыгъэкIырэми чэщыр хэкIотагъэу яIофшIэн аухэу къызэрэхэ­кIыщтыгъэр, ау ащ пае къэмынэу къыкIэлъыкIорэ мафэм игъом IофшIапIэм къызэрекIуалIэщтыгъэхэр.

1973-рэ илъэсым ПсыIушъо Саудэт ревизионнэ корректорэу агъэнафи, илъэси 10 а Iофыр егугъузэ ыгъэцэ­кIагъ. 1983-рэ илъэсым Пэнэшъу Рамзин секретариатым защэжьым, бзылъфыгъэм илъэс 12 номерым икъыдэгъэкIын епхыгъэу Iоф ышIагъ. Зы лъэныкъомкIэ Саудэт секретариатым, нэмыкI лъэныкъомкIэ типографием иIофышIэхэмрэ гъэзетым икорректорхэмрэ япхыгъагъ. Iофхэр зэрэзэпыфэщтхэр бэкIэ ежь ихъупхъагъэ елъытыгъагъ. Сэмэркъэу дахэр къебэкIэу ащ типографиемрэ «Социалистическэ Адыгеимрэ» яIофы­шIэхэр зэригъэкIущтыгъэх. Хэти екIолIакIэ зэрэфыриIагъэм, цIыфхэм агурыIон, сыд фэдэрэ Iофи хэкIыпIэ къыфигъотын зэрилъэкIыщтыгъэм яшIуагъэкIэ тиIофхэр дэгъоу кIэкIыщтыгъэх.

Тызэмыжэгъэхэ Iофыгъуабэ къэуцоу хъущтыгъэ. Материалэу тызэджэгъахэр нэкIубгъом рахыжьэу, нахь зигъо Iофыгъохэр къызыщыIэтыгъэ статья къырагъэуцоу къыхэкIыщтыгъ. Шъхьэу зэбла­хъужьыгъэр зэрэхахыщт шрифтым, чIыпIэу ар зыдагъэуцущтым номерыр къыдэзыгъэкIырэр кIэупчIэщтыгъ. Саудэт щэIэгъэшхо зэрэхэлъыр, шэнышIоу зэрэщытыр Iоф дэзышIэгъэ пстэуми къыуа­Iощт. Макетхэм адиштэу нэкIубгъохэр зэхэгъэуцогъэнхэм ар ренэу ыуж зэритыщтыгъэр, Iофыбэ зэрэзэпигъафэщтыгъэр джыри сынэгу кIэт. Статьяхэм ашъхьэхэр бзылъфыгъэ Iэжь-лъэжьым ыIэкIэ хьарыф зырызэу къыхихэу хъущтыгъэ, корректорхэмрэ редакторхэмрэ къыхагъэщыгъэ хэукъоныгъэхэр метранпажым зэригъэтэрэзыжьхэрэм гъунэ лъифыщтыгъ. Курьерыр редакцием къи­мыкIыжьыгъэ зыхъукIэ, еджэнхэу хьазыр хъугъэ нэкIубгъор ежь-ежьырэу редакторым фихьыщтыгъ.

«Iофэу узэгугъурэр къыогугъужьы» зэраIоу, зыфежьагъэр гъунэм нимыгъэ­сэу Саудэт зэрэмыуцурэм, IэпэIэсэныгъэшхо зэрэхэлъым, ыгуи ыпси етыгъэу хьалэлэу зэрэлажьэрэм пащэхэм гу къылъатагъ. Краснодар край­исполкомым тхылъ тедзэнымкIэ, полиграфиемкIэ и ГъэIорышIапIэ, культурэм иIофышIэхэм япрофсоюз икрайком, Адыгэ Респуб­ликэм хэутынымкIэ ыкIи къэбархэмкIэ и Комитет ящытхъу тхылъхэр къыфа­гъэшъошагъэх. IофшIэнымкIи, нэмыкI лъэныкъохэмкIи ащ Iэдэбышхо зэрэхэлъыр, лIэшIэгъу плIанэ зыдэлэжьагъэхэм зэралъытэрэр, игугъу бэрэ шIукIэ зэрашIырэр къыхэзгъэщынэу сыфай.

Типографием иобщежитие изы унэ илъэси 5 сызыдисыгъэ, щыгъу-пIастэр зыдэзгощыгъэ Саудэт къызыщытхъужьыныр, иIофшIэкIагъэ къытегущыIэныр икIасэп. Ау зыдэлэжьагъэхэм ягугъу къышIы зыхъукIэ ынэгу зэпэнэфыжьы. ЗэрэгупцIанэр, зэрэхьалэлыр, зэрэцIыфышIур ащ къеушыхьаты.

Уахътэм ищэрэхъышхо тыдэчэрэгъузэ, ащ зыкъыщетымыгъанэ тшIоигъоу непэ ехьыжьагъэу тэпсэу. ЛIэшIэгъу гъогууанэ къэзыкIугъэ «Адыгэ макъэм» имэфэкI мы мафэхэм хэтэгъэунэфыкIы. Тигъэзет Iоф щызышIэгъэ, ащ зикъарыу хэзылъхьэгъэ, хэхъоныгъэ езыгъэшIыгъэ пстэуми, ПсыIушъо Саудэти ахэм зэрахэтэу, тигуапэу мы мэфэкIымкIэ тафэгушIо.

ЛIышэ Санет.
Сурэтыр ПсыIушъохэм яхъарзынэщ къыхахыгъ.