Хабзэ зэрафэхъугъэу, Адыгэ Республикэм культурэмкIэ и Министерствэрэ Адыгэ Республикэм лъэпкъ культурэмкIэ и Гупчэрэ сэнэхьат IэпэIэсэныгъэмкIэ шъолъыр зэнэкъокъоу «Культурэм иIофышIэ анахь дэгъу» зыфиIорэр илъэс къэс зэхащэ.
Адыгэ Республикэм икъэралыгъо программэу «Культурэм хэхъоныгъэ егъэшIыгъэныр» зыфиIорэм телъытагъэм ыкIи егъэджэкIо-гъэсакIом и Илъэс къыдыхэлъытэгъэ Iофтхьабзэхэм ягъэцэкIэн атетэу гъэтхапэм и 14-м культурэм иIофышIэхэр зыхэлэжьэгъэхэ зэнэкъокъу Джэджэ районым ипоселкэу Гончаркэм культурэм и Унэу дэтым щыкIуагъ.
Шъолъыр зэнэкъокъоу «Культурэм иIофышIэ анахь дэгъу» зыфиIорэм изэхэщакIохэм мурадэу яIэр социальнэ мэхьанэ зиIэ сэнэхьатым зыкъегъэIэтыгъэныр, клуб учреждениехэм яIофышIэхэм IэпэIэсэныгъэу аIэкIэлъым илъэгапIэ ушэтыгъэныр, культурэм епхыгъэ сэнэхьатым ныбжьыкIэхэр кIэгъэгушIугъэныр, культурэ-зыгъэпсэфыгъо IофшIэным изэхэщэкIо сэнаущхэр ыкIи чанхэр къыхэгъэщыгъэнхэр, ахэм творческэ амалэу аIэкIэлъыр цIыфхэм алъыгъэIэсыгъэныр ары.
Шъолъыр зэнэкъокъур едзыгъуитIоу зэтеутыгъагъ, апэрэр — къалэхэм ыкIи районхэм ащыкIуагъ. Я 2-м хэлэжьагъэх районхэм ащыкIогъэ зэнэкъокъухэм текIоныгъэр къащыдэзыхыгъэхэр. Ахэм лъэныкъо зэфэшъхьафхэмкIэ зыкъагъэлъэгъуагъ. «Культурэм сыриIофышI — нэIуасэ тызэфэгъэхъу», «Сэнаущым имэшIуач», «Универсальнэ артист» зыфиIохэрэм, нэмыкI едзыгъохэм ащызэнэкъокъугъэх.
АР-м культурэмкIэ и Министерствэ иотдел ипащэу Ацумыжъ Лианэ Iофтхьабзэм хэлажьэхэрэм шIуфэс гущыIэхэмкIэ закъыфигъэзагъ ыкIи зэнэкъокъум имэхьанэ зыкъызэриIэтырэр къыхигъэщыгъ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, Адыгэ Республикэм икъэралыгъо программэу «Культурэм хэхъоныгъэ егъэшIыгъэныр» зыфиIорэр творческэ цIыфхэм якъыхэгъэщынкIэ, сэнаущхэм яIэпэIэсэныгъэ хэгъэхъогъэнымкIэ площадкэу щыт. НыбжьыкIэ кадрэхэр гъэхьазырыгъэнхэмкIэ мы зэнэкъокъум ишIогъэшхо къэкIо.
Мыщ фэдэ зэIукIэгъухэм уиIэпэIэсэныгъэ къащыбгъэлъэгъоныр IэшIэхэп. Сыд фэдиз опыт уиIэми, огумэкIы. ЗэхэщакIохэм ар къыдалъыти, пхъэдзыкIэ къыхахыгъ чэзыур зынэсыщтыр.
Зэнэкъокъум хэлэжьагъэх Вадим Рачинскэр (Адыгэкъал), Анаида Халаджан (Мыекъуапэ), Алина Федоровар (Джэджэ район), ЛIынэ Зарем (Кощхьэблэ район), Марина Асеевар (Красногвардейскэ район), Полина Мокровар (Мыекъопэ район), Нэбэкъо Артур (Тэхъутэмыкъое район), Шъоджэ Асыет (Теуцожь район), Хьамырзэкъо Зурыет (Шэуджэн район).
ЛъэныкъохэмкIэ зэтеутыгъэхэу зэнэкъокъум хэлажьэхэрэм афэгъэхьыгъэ къэбарыр, культурэм ыкIи творческэ IофшIэным къызэрэфэкIуагъэхэр, пшъэрылъэу ыкIи гъэхъагъэу яIэхэр шъхьэихыгъэу къыраIотыкIыгъэх. «Сэнаущым имэшIуач» зыфиIорэ лъэныкъомкIэ лъэпкъ шъуашэхэр ащыгъхэу зыкъагъэлъэгъуагъ: къэшъуагъэх, орэдхэр къаIуагъэх, усэхэм къяджагъэх. Джащ фэдэу мыгъэ егъэджэкIо-гъэсакIом и Илъэсэу зэрэщытым фэгъэхьыгъэу къяплъыхэрэр зыIэпащэнхэмкIэ артистизмэу ахэлъымкIэ заушэтыгъ.
Культурэм иIофышIэ анахь дэгъур къахэбгъэщыныр псынкIэп. Ахэм ятворчествэ уасэ афашIыгъ АР-м и Лъэпкъ театрэ иартисткэу, Урысыем изаслуженнэ, Адыгеим инароднэ артисткэу Зыхьэ Мэлайчэт, культурэм иIофышIэхэм япрофсоюз ипащэу Людмила Пузанковам, музыкальнэ театрэу Хьанэхъу Адам ыцIэ зыхьырэм ирежиссер-постановщикэу Нэгъой Азэмат, Мыекъопэ къэлэ администрацием просвещениемкIэ ыкIи культурэмкIэ и ГъэIорышIапIэ ипащэ игуадзэу Дмитрий Губерт, АР-м изаслуженнэ артисткэу Марина Фатеевам. Балли 10-м нэсэу зэнэкъокъум хэлажьэхэрэм яIэпэIэсэныгъэ уасэ афашIыгъ.
Шэуджэн районым щыщ Хьамырзэкъо Зурыет мы зэнэкъокъум апэрэп зэрэхэлажьэрэр, 2020-рэ илъэсым онлайн-шIыкIэм тетэу рекIокIыгъэм зыкъыщигъэлъэгъуагъ ыкIи я 3-рэ чIыпIэр къыфагъэшъошагъ.
— Сикъэгъэлъэгъонхэр адыгэ лъэпкъ культурэм фэгъэхьыгъэх. Тилъэпкъ чIэнагъэу ышIыгъэр, хабзэу хэлъыгъэхэр зэрэшIокIодырэр, тисабыйхэм адыгабзэ икъоу зэрамышIэрэр, тарихъ къэбарэу пылъыр ащкIэ къисIотыкIыгъ, къэзгъэлъэгъуагъэр зыгъэхьазырыгъэр сиIофшIэгъоу Боджэкъо Заурбый. ЫгукIи, ыпсэкIи мы лъэныкъом ыгъэгумэкIэу ащ Iоф дишIагъ. КупкIэу иIэр зэрифэшъуашэу къисIотыкIыным сыпылъыгъ, еплъыгъэхэм къагурыIуагъэмэ лъэшэу сигуапэ хъущт, — къыIуагъ Зурыет.
— СиIофшIэнкIэ анахьэу сызыфэгъэзагъэр Iофтхьабзэхэм язэхэщэн ары. Ау мы аужырэ илъэсхэм ныбжьыкIэхэм, анахьэу Iэтахъохэм, театральнэ искусствэм, хореографием зыкъызэрэфагъэзагъэм, культурэм и Унэ бэу къакIохэ зэрэхъугъэм къыхэкIэу КВН зэхэтщэнэу итхъухьагъ. Сэмэркъэу нэшанэр къебэкIэу ар ретэгъэкIокIы ыкIи бэмэ ашIогъэшIэгъонэу къыхэлажьэх. Чеховым исочинениеу «Девочки» зыфиIорэ спектакль цIыкIоу дгъэуцугъэр мы зэнэкъокъум къыщыдгъэлъэгъуагъ. Гукъау нахь мышIэми, непэрэ ныбжьыкIэхэм ашIэрэп классическэ литературэр, ащ къыхэкIэу хэукъоныгъэхэр хашIыхьэзэ нахьыбэр матхэ. Ар сценэм къыщызгъэлъэгъонэу ары мурадэу сиIагъэр ыкIи къыздэхъугъэу сэлъытэ. Сыда пIомэ, ащ осэшIу къыфашIыгъ, — къыIуагъ Вадим Рачинскэм.
2023-рэ илъэсым культурэм иIофышIэ анахь дэгъоу Полина Мокровар къыхахыгъ. Мыекъопэ районым ит поселкэу Темирязовскэм дэт культурэм и Унэ Iоф щешIэ, УФ-м ина-
роднэ ансамблэу «Кубаночка» зыфиIорэм иорэдыIо куп ихудожественнэ пащ. ОсэшIхэм зэдырагъашти, апэрэ чIыпIэр П. Мокровам фагъэшъошагъ ыкIи шIухьафтынэу сомэ мин 70-рэ ащ ратыжьыгъ. Ащ нэмыкIэу зэкIэ мы зэнэкъокъум хэлэжьагъэхэм дипломрэ ахъщэ шIухьафтынэу сомэ мин 20 зырызрэ аратыжьыгъэх.
КIарэ Фатим.
Сурэтхэр: А. Iэшъынэр.