Къэрэшей-Черкес Республикэм и къалащхьэм — Черкесск къалэм гуфIэгъуэшхуэкIэ гъэнщIауэ зи лъэтеувэ иджы дыдэ щащIа, лъэпкъыбзэхэмкIэ: адыгэбзэмкIэ, нэгъуеибзэмкIэ, къэрэшеибзэмкIэ къыдэкIа тхылъхэр зэрапхъуащ егъэджакIуэхэми, сабий IыгъыпIэхэм щылажьэ гъэсакIуэхэми, тхылъеджэхэми.
Тхылъхэр къыдэкIащ КъЧР-м лъэпкъ IуэхухэмкIэ, цIыхубэ коммуникацэхэмрэ печатымрэкIэ Министерствэм и жэрдэмкIэ. А мурадыфIыр къыдаIыгъащ КъЧР-м егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмрэкIэ и Министерствэмрэ егъэджакIуэхэм я IэпщIэлъапщIагъым здыхагъахъуэ Къэрэшей-Черкес институтымрэ.
Мы проектыр зыхуэгъэпсар анэдэлъхубзэхэм, абыхэм я тхыдэмрэ и нобэмрэ сэтей щIыныр, лъэпкъыбзэ творчествэм дихьэхыу къыдэкIуэтей щIэблэм гъэсэныгъэ нэс ябгъэдэлъхьэнращ.
Лъэтеувэ пшыхьыр къызэIуихкIэрэ КъЧР-м лъэпкъ IуэхухэмкIэ, цIыхубэ коммуникацэхэмрэ печатымрэкIэ и министр Кумуков Альберт игъэбелджылащ хэгъуэгум щыпсэу лъэпкъхэм я бзэхэр къызэтегъэнэным дапщэщи гулъытэ ин зэригъуэтыр.
— Илъэс къэс лъэпкъыбзэхэмкIэ тхылъ зыбжанэ къызэрыдэдгъэкIыным дыпылъщ, курыт еджапIэхэм, сабий IыгъыпIэхэм дащхьэпэныр ди мурад пажэу. Абы ехьэлIауи тхузэфIэкIыр мащIэкъым.
Мис, ди лэжьэгъухэм — щIэныгъэ интеллигенцэм, егъэджакIуэхэм, журналист цIэрыIуэхэм я фIыщIэкIэ, адыгэбзэкIэ, нэгъуеибзэкIэ, къэрэшеибзэкIэ тхылъ телъыджэхэр дгъэхьэзырри, сабий IыгъыпIэхэм кIуэ цIыкIухэм, пэщIэдзэ классхэм щеджэхэм къахудэдгъэкIащ. БзищымкIэ къыдэкIа тхылъхэр зэхэту мин 3300-рэ мэхъу.
Ахэр яIэрыдогъэхьэ ди республикэм ит курыт еджапIэхэмрэ район библиотекэхэмрэ, сабий IыгъыпIэхэм щылажьэхэм. Ди мурадщ абазэбзэкIи апхуэдэ тхылъ дунейм къытедгъэхьэну, — къыхигъэщащ апщыгъуэм министрым.
ЗэрыжытIауэ, мы махуэм утыку кърахьа, нану цIыкIухэм яхуэгъэза тхылъыщIэхэм ящыщщ ди лъэпкъыр зыщыгуфIыкIыпа, адыгэбзэкIэ дунейм къытехьа «ЦIыкIураш»-ри. Ар зи Iэдакъэ къыщIэкIар Арэшыкъуэ Р. и цIэр зезыхьэу Хьэбэз къуажэм дэт курыт еджапIэм адыгэбзэмрэ анэдэлъхубзэмрэ щезыгъаджэ, ХьэтIохъущокъуэ Къазий и цIэр зезыхьэ, адыгэбзэмрэ анэдэлъхубзэмрэ езыгъаджэхэм я хэгъуэгу Хасэм и унафэщI, Урысей Федерацэм егъэджэныгъэмкIэ пщIэ зиIэ и лэжьакIуэ Шэрджэс Расьятрэ КъБР-м щыщ Псыгуэнсу къуажэм дэт курыт еджапIэм адыгэбзэмрэ анэдэлъхубзэмрэ щезыгъаджэ Дзыгъур Люсенэрэщ.
— Нэхъ цIыкIу дыдэхэм папщIэ ягъэхьэзыра «ЦIыкIураш» тхылъыр яхуэгъэзащ егъэджакIуэхэм, сабий гъэсапIэхэм, курыт еджапIэхэм деж ныбжьыщIэхэр пэщIэдзэ классхэм здыхуагъэхьэзыр гупхэм, быным дэлэжьэну гукъыдэж зиIэ адэ-анэхэм.
ЗэрагъэцIыху макъ къэс яхузэпкърихыу тхылъым къыщыхьащ а макъымкIэ къыщIидзэ сурэтхэр, усэхэр е ар зыхэт псынщІэрыпсалъэхэр, псалъэжьхэр, къуажэхьхэр.
Тхылъыр къэзыгъэсэбэпхэм мыбдеж къыщагъуэтынущ джэгукIэ зэмылIэужьыгъуэ удэзыхьэххэр, гъэщIэгъуэнхэр, адыгэ хабзэм щыщ гъэсэныгъэ Iэмалхэр. ИкIи, ар зи IэдакъэщIэкIхэр мэгугъэ мыбдеж къыщыхьа лэжьыгъэхэр ягъэзащIэкIэрэ цIыкIухэр еджэныгъэм нэхъ тыншу хэша хъуну, я бзэр хъума хъуну, нэхъри зиужьыну, ябгъэдэлъ щIэныгъэм хэхъуэну, — тхылъыщIэм и мыхьэнэм хуэгъэзауэ къыддэгуэшащ КъЧР-м и Адыгэ Хасэм и тхьэмадэ Аслъэнхэ Алий.
— ЖысIэнщи, тхылъыр гъэхьэзырыным: зэхэгъэувэным, щIэплъыкIыным мазихым нэхърэ нэхъыбэкIэ делэжьащ. «ЦIыкIураш»-р къэгъэщIэным лъабжьэ хуэхъуар, ар къыздежьар Хьэбэз муниципальнэ район администрацэм и унафэщI Жу Тимур дежщ. Абы сриджэри къызжиIащ Къэрэшей-Черкес Республикэм лъэпкъ IуэхухэмкIэ и Министерствэм гран проект — программэ зэрыщыIэр. «Дыхэвгъэхьэ а программэм, ди бзэр хъума хъунымкIэ сэбэп къэтхьыфынущ, ди щIэблэ нэхъ цIыкIу дыдэхэм зэрыдэлэжьэн тхылъ дывгъэгъэхьэзыр» жери, а лэжьыгъэр си пщэ кърилъхьауэ щытащ. Аращ зэрезгъэжьа хъуар.
Мы къыдэкIыгъуэм зи гупсысэ, зи къару хэзылъхьа дэтхэнэми фIыщIэшхуэ яхузощI. Къыддэхъуар зылъытэнур тхылъыр зыIэрыхьэнухэращ. Ауэ, дэ тлъэкI къэдгъэнакъым «ЦIыкIураш»-р сабийми, балигъми фIы, гъэщIэгъуэн щыдгъэхъунымкIэ, — жиIащ тхылъым и авторхэм ящыщ Шэрджэс Расьят.
— Мыпхуэдэ тхылъ къыдэдгъэкIыну лъэкIыныгъэ зэрыдгъуэтар уасэншэщ. Анэдэлъхубзэр къызэтегъэнэн, егъэфIэкIуэн, щIэблэм тыншу бгъэдэтлъхьэн и лъэныкъуэкIэ дэ долъагъу хэт сыт хуэдэ зэфIэкI иIэми. Таучэл щIыгъуафIэкъым мыпхуэдэ Iуэхум иужь уихьэну, абы жэуаплыгъэу пылъыр инщи.
«ЦIыкIураш» тхылъыр жэщ-жей ямыIэу, я псэ халъхьэу мазэ бжыгъэкIэ зэрагъэхьэзырар си нэгу щIэтащ. СрогуфIэ дызэрыгугъам нэхърэ нэхъыфIыжу дахэу, купщIафIэу ар зыщIахэм къазэрехъулIам.
ЖысIэнщи, тхылъым и зы автор Шэрджэс Расьят нобэ игъэлажьэ этно-классым хуэдэ нэгъуэщI адыгэ къуажэхэми къыщызэIутхын ди мурадщ. Ахэр IэмэпсымэфI тхуэхъунущ лъэпкъыр и бзэр, и анэдэлъхубзэр къызэтегъэнэнымкIэ, — къыщIегъуж ди хэгъуэгум и Адыгэ Хасэм и тхьэмадэ Аслъэнхэ Алий.
ЩIыдгъужынщи, мы тхылъ цIыкIур, шэчыншэу, зыхуэгъэзар еджэн щIэзымыдза нанухэращи, тхылъыр я Iэпэгъу хъуа нэужь, абыхэм я бзэм тыншу зрагъэутIыпщынущ, зрагъэужьыну лъэкIыныгъэ ягъуэтынущ. Езыр алыфбей зэкIэлъыкIуэкIэм тету гъэпсащ, и теплъэкIи сабийр зэуэ дэзыхьэхщ. Абы щибгъуэтэнущ адыгэ лъэпкъым и хабзэхэр, IуэрыIуатэр, къуажэхьхэр, псалъэжьхэмрэ жыIэгъуэхэмрэ. Ахэракъэ лъэпкъыбзэр хъумэным лъабжьэ хуэхъур, сабийр абы дезыгъэхьэхыр.
АБЫКЪУ Къамырзэ.