ТитхэкIо нахьыжъхэу адыгэ литературэм зафэу щылэжьагъэхэм ащыщ Жэнэ Къырымызэ.
ЩыIэныгъэр гъунэнчъэу зилъапIэу, цIыфхэр зикIасэхэу, щэIэфэ шIур зылэжьыгъэ Къырымызэ лъэпкъым анахь ыгъашIоу, ылъытэу, иусэ зафэхэмкIэ, иусэ-орэд дахэхэу гум къикIыхэрэмкIэ зыцIэ къыраIохэрэм ащыщ.
«ЦIыфым ышъо фэдэр ыгу», еIо гущыIэжъым. Жэнэ Къырымызэ гушIубзыу, нэгу зэIухыгъагъ, шэн зэдиштэ дахэ хэлъыгъ, итворческэ гупшыси зэдэштэныгъэрэ къэбзагъэрэкIэ зэлъыпкIэгъагъ. УсэкIо-лирикыгъ, игущыIэхэм арылъ орэдэу аусыгъэр бэдэд: «Синанэм» изакъоми, екъу. ТхэкIо-прозаикыгъ, журналистыгъ, общественнэ IофышIэшхуагъ, литературэр идунэе нэфыгъ.
Къырымызэ гъэтхапэм и 7-м, 1919-рэ илъэсым Тэхъутэмыкъое районым ит къуаджэу Афыпсыпэ къыщыхъугъ. Исабыигъо-кIэлэцIыкIугъом дэхагъэу, къэбзагъэу зэхишIагъэу, пкъырыхьагъэр ныбжьырэу щыIэныгъэм щыпхырищыгъ. Адыгэ кIэлэегъэджэ училищыр, Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтыр ыкIи Москва дэт Литературнэ институтэу М. Горькэм ыцIэ зыхьырэм иапшъэрэ курсхэр къыухыгъагъэх. Тщыгъупшэ мыхъущтыр Жэнэ Къырымызэ Хэгъэгу зэошхом зэрэхэлэжьагъэр ыкIи ащ иIугъо шIуцIэ хэтыгъэу, ипсауныгъи хилъхьагъэу зэрэщытыр ары. Ау къиным рикIыгъэп, ыпсыхьагъ, адыгэ литературэм ежь итворческэ гъогу зафэ щыпхырищыгъ.
ЗэлъашIэрэ усакIоу Къ. Жанэр къызыхъугъэр 2019-рэ илъэсым илъэси 100 хъугъэ. Ар Мыекъуапи, ежь икъуаджэу Афыпсыпи — зэфэдэкIэ республикэм щыхагъэунэфыкIыгъ. УсакIом ыцIэкIэ гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтэу Т. КIэращэм ыцIэ зыхьырэм шъолъыр шIэныгъэ конференцие щызэхащэгъагъ. Ар темэу иIагъэр «Мировозренческие и художествен-
ные аспекты К. Жанэ».
МэфэкI Iофтхьабзэм институтым ишIэныгъэлэжьхэм гущыIэхэр ыкIи къиIотыкIынхэр къыщашIыгъ. Ахэм Жэнэ Къырымызэ итворческэ гъогу къызэлъаубытыгъ. БэмышIэу мы конферен-
цием Iофэу ышIагъэмкIэ материалхэр зыдэт тхылъыкIэ «Киримизе Жанэ: грани жизни и творчества» ыIоу Мыекъуапэ, къыщытырадзагъ.
Тхылъым гущыIапэр фэзышIыгъэр, зэхэзыгъэуцуагъэр филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, институтым литературэмкIэ иотдел ипащэу ЩэшIэ Щамсэт. Бзылъфыгъэм игущыIэу «Кири-
мизе Хаджимусович Жанэ (Судьба, Творчество)» зыфиIорэм ар къызэIуехы. Къырымызэ ыцIэкIэ зэхащэгъэ мэфэкI конференцием хэлэжьагъэхэм къашIыгъэ къиIотыкIынхэр зэкIэ мыщ къыщыпчъыгъэх. Iофтхьабзэр бзитIумкIэ зэрэкIуагъэм ищыс тхылъым дэтхэр адыгабзэ ыкIи урысыбзэкIэ къызэрэщытыгъэхэр.
ШIэныгъэлэжьхэу Агъыржьанэкъо Симхъан, Анцокъо Сурэт, Ацумыжъ Казбек, Гъыщ Нухьэ, ЕмтIылъ Разыет, ЖакIэмыкъо Заримэ, Мамый Руслъан, Ситымэ Сарэ, Атэжьэхьэ Сэйхьат, Ламыкъо Бэлэ, ЕмыкI Нурджан, Шъхьэлэхъо Дарико, Н. Тэум, Г. Тыгъужъым, ШэкIо Мирэ, Т. Шэуджэным, С. Шъхьэлахъом ыкIи А. Цуекъом ятхыгъэхэр тхылъыкIэм къыдэхьагъэх. Ахэм зэфэдэкIэ ахэлъ акъыл-гупшысэм усакIоу, тхакIоу, прозаикэу, журналистэу Жэнэ Къырымызэ зыфэдэгъэ цIыфыр, идунэееплъыкIэ къащиIотыкIыгъ, ащыкIэгъэтхъыгъ.
ТхылъыкIэу «Киримизе Жанэ: грани жизни и творчества» зыфиIоу шъолъыр шIэныгъэ конференцием иматериалхэмкIэ къыдэкIыгъэм иредактор шъхьаIэр филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу ЩэшIэ Щамсэт. Тхылъым икъыдэгъэкIын Iоф дашIагъ редакторэу Бжьэмыхъу Саныет, рецензентхэу Тэу Ларисэрэ Шъхьэлэхъо Дарикорэ.
Тхылъыр къэзыгъэбаирэр ыкIи нахь уасэ фэозыгъэшIырэр Жэнэ Къырымызэ ищыIэныгъэ ыкIи итворческэ епхыгъэ сурэтхэу къыдэхьагъэхэр ары. Мыхэр зэкIэ зыфагъэшъошагъэр адыгэ лъэпкъым шIу зылъэгъущтыгъэу, зигущыIи, зищыIэныгъи илъэпкъ фэзыгъэшъошагъэу, лъэужышIу гъашIэм къытезына-
гъэу Жэнэ Къырымыз ары. ТхылъыкIэм
«Гъогу маф!» фэтэIо.
Мамырыкъо Нуриет.