Зигугъу къэтшIымэ тшIоигъор непэ зимэфэкI мафэу, зыныбжь илъэс 80 зэрэхъугъэр хэзыгъэунэфыкIэу, гъогу дахэу къыкIугъэм гъэхъэгъэ гъэнэфагъэхэр щызышIыгъэу, иIофшIэгъугъэхэм шIукIэ агу илъэу, цIыф хьалэлэу ыкIи зафэу Хъымыщ Казбек Мухьаджыр ыкъор ары. ЦIыфым илъэсыбэрэ Iоф дэпшIагъэу иIофшIэн укIырыплъыгъэ зэхъукIэ, къепIолIэн плъэкIыщтыр макIэп.
Хъымыщ Казбек Кощхьэблэ районым ит къуаджэу Блащэпсынэ гъэтхапэм и 4-м, 1943-рэ илъэсым къыщыхъугъ. Къоджэ еджапIэр къызеухым Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтым чIэхьагъ ыкIи 1967-рэ илъэсым кIэлэегъэджэ сэнэхьатыр къызIэкIигъэхьагъ, шIу ылъэгъурэ хьисапымкIэ ригъэджэнхэу. Икъоджэ гупсэ дэт еджапIэм хьисапымкIэ 1979-рэ илъэсым нэс кIэлэеджакIохэр щыригъэджагъэх. А лъэхъаным еджапIэм ипащэ игуадзэу Iоф ышIэнэуи уахътэ къыхэкIыгъ. Игнатьевскэ еджапIэу N10-м ипащэу 1987-рэ илъэсым нэс Iоф ышIагъ.
КIэлэегъаджэхэм ясэнэхьат зыщахагъахъорэ институтым пэщэныгъэ дызэрихьанэу 1987-рэ илъэсым рагъэблэгъагъ.
КIэлэегъаджэхэу курсым къакIохэрэм яшIэныгъэ хагъэхъоным пае 1989-рэ илъэсым институтым кафедрэхэр къыщызэIуихыгъэх. Ахэр егъэджэн предмет зэфэшъхьафхэм атегъэсыхьагъэхэу щытыгъэх: адыгабзэм, адыгэ литературэм, хабзэм, тарихъым, культурэм, педагогикэм, психологием. 1990-рэ илъэсым кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм, ублэпIэ классхэм, общественнэ, естественнэ-хьисап дисциплинэхэм, урысыбзэмрэ литературэмрэ якафедрэхэр къыщызэIуахыгъэх. КIэлэегъаджэхэу хэкум иеджапIэхэм Iоф ащызышIэхэрэм егъэджэн-пIуныгъэм ылъэныкъокIэ IэпыIэгъу афэхъущт методикэ ушъыйхэр, егъэджэн пособиехэр, зырызэу ыкIи купэу кIэлэегъаджэхэм, еджапIэхэм япащэхэм Iоф адэшIэгъэным, кIэлэегъэджэ пэрытхэм яIофшIакIэ ныбжьыкIэхэр щыгъэгъозэгъэнхэм яшъыпкъэу дэлажьэщтыгъэх.
Казбек институтым ипащэу Iоф зыщишIэгъэ уахътэм АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ иунашъокIэ, Андырхъое Хьазэртал игъусэу ублэпIэ классхэм апае хьисапыр адыгабзэкIэ атхыгъ. НэмыкI авторхэми природоведениери адыгабзэкIэ агъэхьазырыгъ. Ари зы ушэтынэу еджапIэхэм ащырекIокIыгъэмэ ащыщыгъ…
Хъымыщ Казбек 1993-рэ илъэсым нэс институтым пэщэныгъэ дызэрихьагъ. А илъэсхэм шIэныгъэлэжьэу къыригъэблагъэщтыгъэхэр ыкIи Iоф щызышIэщтыгъэхэр шIукIэ, дахэкIэ ыгу къэкIыжьых. Ахэр: Шъхьэлэхъо Абу, Андырхъое Хьазэртал, Мамый Казбек, ЦуукI Налбый, Блэгъожъ Зулкъарин, Хъот Хъалид, Цуекъо Алый, ПэкIэшхо Нурбый, нэмыкIхэри.
1994-рэ илъэсым Адыгэ къэралыгъо университетым сэнэхьат тедзэхэмкIэ игупчэ пащэу фашIыгъ. 1995-рэ илъэсым педагогикэ шIэныгъэхэмкIэ кандидат диссертациеу Iоф зыдишIагъэр къыгъэшъыпкъэжьыгъ ыкIи педагогикэм икафедрэ идоцентэу илъэсыбэрэ Iоф щишIагъ.
Казбек иIофшIагъэ къэралыгъом осэшхо къыфишIыгъ. Илъэс зэкIэлъыкIохэм бгъэхэлъхьэ зэфэшъхьафхэр къыфагъэшъошагъэх. Ахэм ащыщых: УФ-м инароднэ гъэсэныгъэ иотличник, УФ-м иапшъэрэ профессиональнэ гъэсэныгъэ иIофышIэ гъэшIуагъ, АР-м иапшъэрэ еджапIэ изаслуженнэ IофышI, нэмыкIхэри.
Джащ фэдэу УФ-м и Президент и Рэзэныгъэ тхылъ 2013-рэ илъэсым къыратыгъ, АР- м и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Щытхъу тхылъ къыфагъэшъошагъ.
Казбек общественнэ Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэм ахэлажьэ, АР-м инахьыжъхэм я Совет хэт.
Унэгъо зэкIужь дахи иI. Ипшъашъэу Замирэ, философие шIэныгъэхэмкIэ кандидат, Заполярнэ къэралыгъо университетэу Н.Федоровскэм ыцIэ зыхьырэм Iоф щешIэ.
Пшъэшъэ нахьыкIэу Заремэ АР-м мылъкумкIэ ифонд июридическэ отдел ипащ. ИкIалэу Заур социологие шIэныгъэхэмкIэ кандидат, сатыушI. Ахэм къорэлъф-пхъорэлъфыхэр къакIэхъухьагъэх.
Сэнэхьатхэм зыщахагъахъорэ Адыгэ республикэ институтым ипащэу Тхьагъо Фатимэ, иIофшIэгъугъэхэм, кIэлэегъаджэхэм ацIэкIэ Казбек тыгу къыддеIэу тыфэгушIо! КIэлэцIыкIухэм амэкъэ чэф ыгъэгушIоу, шIоу щыIэр къыдэхъоу, нэхъоир иунэ изэу, псауныгъэ пытэ иIэу, илъэсыбэрэ псэунэу фэтэIо!
КIэсэбэжъ Нэфсэт.
Cэнэхьатхэм зыщахагъэхъорэ Адыгэ республикэ институтым инаучнэ IофышI.