Тилъэпкъ гъэзет щыIэ зыхъугъэм къыщегъэжьагъэу ипшъэрылъ фэшъыпкъэу къырэкIо, ныдэлъфыбзэр илъэси 100 хъугъэу еухъумэ, егъэбагъо. Илъэси 100 уахътэр, тхьамафэм 5 къыдэкIырэ гъэзетымкIэ макIэп, ар илэгъу Адыгэ Республикэм, имурад инхэри, игъэхъэгъэ лъэбэкъухэри зые адыгэ лъэпкъым ищыIэкIэ-псэукIэ кIэрыпчынэу щытэп, лъэпкъ гъэзетыр — адыгэхэм ящыIакIэ игъундж.
Непэ тигъэзет тхыгъэ зыфэгъэзэгъэщтыр адыгэ тхакIохэу мыщ Iоф щызышIагъэхэр арых. Ау ахэм апаIоу, гъэзетым иредакцие Iоф щызышIэгъэ ныбжьыкIэхэу, тхэн-гупшысэн амал зыIэкIэлъыгъэхэу, Хэгъэгу зэошхом хэлэжьагъэхэр ыкIи щыфэхыгъэхэр тыгу къэдгъэкIыжьыных.
Андырхъое Хъусен (1920 — 1941), заом лIыгъэ хэлъэу зыщыфэхыгъэ ужым, «Советскэ Союзым и ЛIыхъужъ» цIэ лъапIэр апэрэу Хэгъэгум итхакIохэмкIэ къыфагъэшъошагъ.
Тыгъужъ ДышъэкI (1918 — 1942). Аскъэлэе кIалэу, лейтенантэу, усэхэр зытхыщтыгъэу, «Социалистическэ Адыгеим» илъэсрэ Iоф щызышIагъэр гъэтхапэм и 20-м, 1942-рэ илъэсым Къырым щыкIогъэ заохэм ащыщ щыфэхыгъ.
Джэнчэтэ Мурат (1912 — 1954). Къуаджэу Аскъэлае къыщыхъугъ, Адыгэ педтехникумыр, Адыгэ кIэлэегъэджэ институтыр къыухыгъагъэх. Усэхэр, очеркхэр, рассказхэр ытхыщтыгъэх, хэку гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим» илъэс заулэрэ щылэжьагъ, тхэкIо ин зэфэшъхьафхэм япроизведениехэр адыгабзэкIэ дэгъоу зэридзэкIыгъэх. Заом хэлэжьагъ, уIэгъабэ телъэу къыхэкIыжьыгъ, къэралыгъо тын лъапIэхэри къыфагъэшъошагъэх, ау бэ къыгъэшIагъэп.
Уджыхъу Адылджэрый (1912 — 1943). Къуаджэу Гъобэкъуае къыщыхъугъ. Дэгъу дэдэу еджэщтыгъ, Краснодар адыгэ опорнэ еджапIэм, ар къызеухым, Адыгэ педтехникумыр 1930-м, 1934-рэ илъэсым Краснодар дэт кIэлэегъэджэ институтыр къыухыгъэх.
Къоджэ еджапIэм кIэлэегъаджэу, къоджэ Советым тхакIоу Iоф ащишIагъ. Нэужым хэку гъэзетым иредакцие, Адыгэ тхылъ тедзапIэм ащылэжьагъ, ытхыхэрэр 1928-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу лъэпкъ гъэзетым, литературнэ журналхэу «ИлъэсипшI», «Тихахъо» зыфиIохэрэм Адылджэрые итхыгъабэ къыхаутыгъ. КIалэм литературнэ критикэмкIи гугъэпIэшхо къытыщтыгъ.
Зэо жъалымым адыгэ кIэлакIэм игугъэ гъогу зэпибзыгъ: итхыгъэхэр тхылъэу къыдэкIынхэм фигъэхьазырыщтыгъэх, ау лъыкIэхьагъэп. Хэгъэгу зэошхор къызежьэм, ежь-ежьырэу ялъэIуи дзэм заригъэщагъ, заом псэемыблэжьэу хэтыгъ, лIыгъэу зэрихьагъэм апае Хэгъэгу зэошхом иорден иа I-рэ шъуашэ, тIогъогогъо Жъогъо Плъыжьым иорден, медальхэр къыратыгъэх. Орловскэ-Курскэ дугам щыкIогъэ зэошхом лIыхъужъныгъэ хэлъэу 1943-рэ илъэсым Iоныгъом и 14-м Уджыхъу Адылджэрые щыфэхыгъ.
Уджыхъу Хъалид (1916 — 1945). Теуцожь районым ит къуаджэу Гъобэкъуае къыщыхъугъ. Сабый дэдэзэ ибэу къани, ежь фэдэхэр зычIэс IыгъыпIэу Ореховскэ къутырым дэтым щыIагъ. 1931-рэ илъэсым къызэIуахыгъэ курсым чIахьи, хьарыфхэр хихынхэу «наборщикэу» зыщигъэсагъ. 1932 — 1934-рэ илъэсхэм тхылъ тедзапIэм Iутыгъ, етIанэ Москва дэт редакционнэ-къыдэгъэкIэкIо техникумыр 1936-рэ илъэсым къыухи, хэкум къыгъэзэжьыгъагъ. Гъэзетэу «Колхоз быракъым» иIофышIэ хъугъэ.
Хъалидэ ытхыхэрэр 1931-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу хиутыхэу ригъэжьэгъагъ. Иапэрэ усэу «Дзэ Плъыжь» зыфиIорэр хэку гъэзетэу «Гъупчъэ уатэм» мэзаем и 23-м 1931-рэ илъэсым къихьагъ. Ащ усэ пчъагъэхэри, очеркхэри, рассказхэри, повестьхэри къыкIэлъыкIуагъэх. Москва щеджэ зэхъум ытхыгъэ повестэу «Сэ зэрэсшIэу хэти ешIэ» зыцIэм къыхэхыгъэ пычыгъоу «СахьидэкIэ» зэджагъэр гъэзетэу «Колхоз быракъым» шышъхьэIум и 12-м, 1935-рэ илъэсым къыхиутыгъ.
1938-рэ илъэсым Хъалидэ «Родинэр» ыцIэу тхылъ къыдигъэкIыгъ. Ащ повесть кIэкIэу «Родинэр» ыкIи рассказэу «Зы мафэ» зыфиIохэрэр дэхьагъэх.
Уджыхъу Хъалидэ Титыу ыкъом зэдзэкIын Iофыри дэгъоу ыIэ къыригъэхьэгъагъ.
Заор къызежьэм дзэм ащагъ, псэемыблэжьэу заозэ, 1945-рэ илъэсым ТекIоныгъэм и Мафэ къэблэгъагъэу Уджыхъу Хъалидэ зэуапIэм щыфэхыгъ.
Лъэпкъ гъэзетыр ары тиадыгэ тхакIохэм янахьыбэм гъэсапIэ афэхъугъэу Iоф зыщашIагъэр, ащ готхэу ежьхэм ялъэкI- амалхэр, яхудожественнэ псалъэ къызыщаушэтыгъэр.
Адыгэ лъэпкъ литературэм илъэпсэхэщхэу КIэрэщэ Тембот, Хьаткъо Ахьмэд къащежьэу мыщ Iоф щашIагъ Пэрэныкъо Мурат, Лъэустэн Юсыф, Шъхьаплъэкъо Хьис, Жэнэ Къырымызэ (мыхэр Хэгъэгу зэошхоми хэтыгъэх, псаоу къыхэкIыжьыгъэх, тыркъохэр къатенагъэми); гъэзетым Iоф щашIагъ Iэшъынэ Хьазрэт, Цуекъо Джэхьфар, Пэнэшъу Сэфэр, Пэнэшъу Хьазрэт, Бэрэтэрэ Хьамидэ, МэщбэшIэ Исхьакъ, Нэхэе Руслъан, Цуекъо Юныс, Къуекъо Налбый, Бэгъ Нурбый, Хъурмэ Хъусен. Мыхэм ягущыIи, ягупшыси гъэзетым щыпсыхьагъ, гущыIэ гъэIорышIэкIэ-гъэфедакIэмкIэ лъэшэу гъэзетыр къашъхьэпагъ, джащ фэдэу, зыщыщхэ адыгэ лъэпкъым ыгу рашIыкIынымкIи гъэзетыр гъозапIэ афэхъугъ.
Мы тхакIохэм ятхылъ пэпчъкIэ адыгэ лъэпкъыр зэбгъэшIэн, уIэпэIасэмэ, сурэтэу бгъэчъын плъэкIыщт. Ахэм зэкIэми гъэсэпIэ кIыщ афэхъугъэр ти «Адыгэ макъ».
Мамырыкъо Нуриет.