Жьым къыщекIокIыщтыгъ сценэм къыщагъэлъэгъогъэ шIулъэгъур, сэмэркъэоу сыд фэдэрэ лъэхъани жъы мыхъурэм цIыфхэр ыгъэчэфыгъэх. Мамый Ерэджыбэ ипьесэ техыгъэ спектаклэу «Псэлъыхъохэр» зыфиIорэм я 500-рэ къэгъэлъэгъон иIагъ.
1958-рэ илъэсым апэрэу къагъэлъэгъогъагъ. Ащ къыкIэлъыкIуагъэу джырэ мафэхэм къыднэсыжьыгъэр зыгъэуцугъэр режиссерэу КIуращынэ Аскэр, мэкъамэу хэтхэр зытхыгъэр Сихъу Рэмэзан, декорациехэм атет сурэтхэр зышIыгъэр Бырсыр Абдулахь. Зыхьэ Заур, Кукэнэ Мурат, Зыхьэ Мэлайчэт, Кушъу Светлан, ХьатхьакIумэ Аскэрбый — артист нахьыжъхэм яжъогъо зэхэт куп мы спектаклэр илъэс 25-рэ сценэм къыщашIы. Ахэм къаготых нахь ныбжьыкIэ персонажхэм ярольхэр къэзышIыгъэхэу Бэгъушъэ Анзор, Хьакъуй Анзаур, Даур Жаннэ. Лъэпкъ театрэм икъэгъэлъэгъуапIэ чIыпIэ нэкI иIагъэп. Щхы-Iэгутео макъэм зыкъыщиIэтэу еплъыхэрэр артистхэм афэрэзагъэх. КIэухым АР-м итеатральнэ объединение ихудожественнэ пащэу Ацумыжъ Рустам сценэм къыдэкIуаи, къэгъэлъэгъоным хэлэжьагъэхэм къафэгушIуагъ. Лъэпкъ театрэм иартистхэри спектаклэм хэлэжьэгъэ яIофшIэгъухэм къэгъагъ Iэрамхэр аратыгъэх, хэушъхьафыкIыгъэ шIухьафтын апагъохыгъ. Нахьыжъ купым джыри мы спектаклэр къыгъэлъагъозэ ышIыщтми, ныбжьыкIэ артистхэр джы “Псэлъыхъохэм” зэрэхагъэхьащтхэр, ащ джыдэдэм Iоф зэрадашIэрэр Ацумыжъ Рустам къыIуагъ. Пстэуми якIэсэ спектаклэр творческэ ушэтыпIэ пхырыкIыпIэу джы ашIыщт.
Хьэпап ироль къэзышIэу, УФ-м изаслуженнэ артистэу, АР-м инароднэ артистэу Зыхьэ Заур «Псэлъыхъохэр» адыгэ псэукIэр, адыгэ зэхэтыкIэр къизIотыкIырэ, гуфэбэныгъэ зыхэлъ къэгъэлъэгъонэу зэрэщытыр къыхигъэщыгъ. Илъэс пчъагъэхэм емызэщхэу, ащ цIыфхэр зэрэзыфищэрэм ишъэф адыгэм ыпсэ щыщ шъыпкъэу зэрэщытыр къыкIигъэтхъыгъ.
Хьачык ироль къэзышIыгъэу, УФ-м ыкIи АР-м янароднэ артистэу Кукэнэ Мурат Мамый Ерэджыбэ ипьесэ техыгъэ къэгъэлъэгъоным тамэ къыгозгъэкIагъэхэу дэлэжьагъэхэм, режиссерым щыублагъэу сурэтхэр зышIыгъэхэм анэсэу, зэкIэми ацIэ джыри зэ къыриIуагъ. «Псэлъыхъохэр» — Лъэпкъ театрэм инэпэеплъэу, адыгэу тыдэ щыпсэурэми къашIэжьэу, шIу алъэгъоу зэрэщытыр хигъэунэфыкIыгъ. НыбжьыкIэу ар джы къэзышIыщтхэм, спектаклэм хэлэжьэщтхэм къэгъэлъэгъоным щыIэныгъакIэ ратыни тапэкIэ лъагъэкIотэнэу афиIуагъ.
«Псэлъыхъохэм» ия 500-рэ къэгъэлъэгъон еплъыгъэхэм ащыщэу Къэзэнэ Мулиатрэ Едыдж Мэмэтрэ ягуапэу яшIошIыхэмкIэ къыддэгощагъэх.
Къэзэнэ Мулиат: «Илъэс блэкIыгъэхэм адыгэ чылагъохэр зыфэдагъэхэр, щыIэкIэ-псэукIэу адэлъыгъэр, зэфыщытыкIэу цIыфхэм азфагу илъыгъэр спектаклэм дэгъу дэдэу къыщыгъэлъэгъуагъ. Адыгэ сэмэркъэу шIыкIэ шъыпкъэр къиIотыкIыгъэу ыкIи къэгъэлъэгъуагъэу хъугъэ. Лъэпкъ творчествэр къызфагъэфедэзэ лъэпкъ шэным ыкупкI къагъэлъэгъон алъэкIыгъ. Зыхьэ Заур, Кушъу Светланэ, Кукэнэ Мурат — тиартистхэм нэпсыр къагъакIоу уагъэщхы, гукIэ зыогъэпсэфы. Мыщ фэдэ къэгъэлъэ-гъон Лъэпкъ театрэм зэриIэр, ар классикэ зэрэхъугъэр зымыуасэ щыIэп. Тырэгушхо ыкIи тырэпагэ. Сыд фэдизрэ къагъэлъэгъуагъэми тызфещэ, сыгукIэ сытхъэу сеплъы. Спектаклэм дэлэжьагъэхэм зэкIэми щытхъур яфэшъуаш».
Едыдж Мэмэт: «Хэкум сыкъызыкIожьыгъэм щегъэжьагъэу «Псэлъыхъохэр» къагъэлъагъо къэс сеплъы. Къэралыгъо филармонием, Лъэпкъ театрэм, куль-турэм и Унэ — тыдэ къыщагъэлъэгъуагъэми блэзгъэкIыгъэп. Адыгэ зэхэтыкIэр пшIэн, адыгэмэ уакъыхэхъухьан фай «Псэлъыхъохэм» щагъахъэрэр къыбгурыIоным пае. Зы гущыIэкIэ, зы нэплъэгъукIэ, зы IэутIэкIэ къаIо, къагъэлъагъо ашIоигъор къыбгурэIо. Лъынтфэм рыкIорэ лъым фэд, псэм щыщ, гум щиз — анахьэу къыпфэIошъущтэп. Англием, Францием классикэ яIэу къызэраIорэм фэдэу, адыгэхэм мы къэгъэлъэгъоныр тиклассик, тырэгушхо. Адыгабзэм, адыгэ культурэм лъэпсэшхо зэряIэм ишыхьат. Тыбай, ар гъэнэфагъэу къэолъэгъу: зы такъикърэ уемызэщэу, еплъыхэрэр ымытIупщэу сыхьатитIо уегъэщхы, урегъэгупшысэ.. Кушъу Светланэ ытамэ телъэу сыд фэдиз а спектаклэм щызэрихьэрэр?! Сыдэу бэ епхыгъэр — ны ыкIи бзылъфыгъэ шъхьэзакъу, адыгэ бзылъфыгъ! Зыхьэ Заур, Кукэнэ Мурат, Зыхьэ Мэлайчэт — пстэури зы оркестрэ фэдэу, зы нэбгырэ ахэбгъэкIын умылъэкIынэу къэгъэлъэгъоным хэтых. Джы ныбжьыкIэхэм «Псэлъыхъохэр» къарагъэшIынэу зэраIуагъэм тигъэбырсырыгъ. Тэлъэгъуфэ тигъэпэщт — къафэшIыщта нахьыжъхэм афэдэу «Псэлъыхъохэр»? Ар тшIогъэшIэгъонэу тапэплъэщт, Тхьэм къадегъэхъу!»
Республикэ Адыгэ Хасэм ыцIэкIэ Хъот Юныс шIухьафтынхэр аритыжьы зэхъум «Псэлъыхъохэм» къэгъэлъэгъон минхэр яIэнхэу афиIуагъ. Лъэпкъ театрэм щымэфэкIыгъ.
Тэу Замир.