ЯIофшIэн зыфэдэм щагъэгъозагъэх
Урысые Iофтхьабзэу «Студенческий десант» зыфиIорэм хахьэу Адыгэ къэралыгъо университетым ыкIи Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым ястудентхэр гуфитхэм янароднэ дружинэхэм яIофшIэн зыфэдэм ащагъэгъозагъэх.
Къэбар-зэпхыныгъэ технологиер къызфагъэфедэзэ гъэпцIагъэ зыхэлъ бзэджэшIагъэу зэрахьэхэрэр зыфэдэхэр, ахэм зэрапэшIуекIохэрэ шIыкIэхэр полицием икъулыкъушIэхэм ныбжьыкIэхэм къафаIотагъэх.
Студентхэм гущыIэгъу афэхъугъэх АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ общественнэ рэхьатныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ ыкIи участковэ уполномоченнэ къулыкъухэм яотдел яIофышIэхэу Андрей Макухинымрэ Мэлгощ Рэмэзанрэ.
Мы мафэхэм Адыгеим инароднэ дружинэ 47-мэ ыкIи хэбзэ рэхьатныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ студентхэм яотряди 2-мэ Iоф ашIэ. ЗэкIэмкIи нэбгырэ 400 мэхъух. Ахэм Iофтхьабзэхэр зэхащэнхэ хъумэ ренэу хэбзэухъумэкIо къулыкъухэр къыхагъэлажьэх. Джащ фэдэу къэIогъэн фае хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ отделымрэ народнэ дружинэмрэ зэгъусэхэу Iоф ашIэзэ административнэ хэбзэукъоныгъэхэр къызэрэхагъэщыхэрэр, цIыфхэм пэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэхэр зэрадызэрахьэхэрэр. Статистикэм къызэригъэлъагъорэмкIэ, 2022-рэ илъэсым мыхэр зыхэлэжьэ-гъэхэ Iофтхьабзэхэм яшIуагъэкIэ бзэджэшIэ 40 фэдиз къыхагъэщыгъ.
Анахь мэхьанэ зиIэ Iофыгъоу зэIукIэм къыщаIэтыгъэр интернет зэпхыныгъэр къызфагъэфедэзэ гъэпцIагъэ зыхэлъ бзэджэшIагъэхэр зэрэзэрахьэхэрэр ары. Мы лъэныкъомкIэ мафэ къэс полицием идежурнэ часть къэбар къыIэкIэхьэ. Миллион пчъагъэхэр ашIуатыгъугъэу статистикэм къегъэлъагъо.
Полицием икъулыкъушIэхэм студентхэм къафаIотагъ бзэджашIэхэм шIыкIэу къызфагъэфедэхэрэр зыфэдэхэр, джащ фэдэу узыгъэгъозэрэ тхьапэхэр афагощыгъэх.
ЛъэсрыкIохэр зыхэт хъугъэ-шIагъэхэм ахэхъо
Щылэ мазэм и 4-м пчыхьэм сыхьатыр 8-м лъэсрыкIор зыхэт хъугъэ-шIагъэ гъогум къызэрэтехъухьагъэм фэгъэхьыгъэ къэбарыр хэгъэгу кIоцI къулыкъум иотделэу Джэджэ районым щыIэм идежурнэ часть къыIэкIэхьагъ.
Следственнэ-оперативнэ купыр ыкIи къэралыгъо автоинспекцием икъулыкъушIэхэр мы чIыпIэм къызэкIохэм агъэунэфыгъ — илъэс 18 зыныбжь водителыр машинэмкIэ къызэкIакIозэ, илъэс 20 зыныбжь кIалэр риутыгъ. Мы хъугъэ-шIагъэм ыпкъ къикIэу лъэсрыкIом шъобжхэр тещагъэхэу сымэджэщым ащагъ.
Мы районым джыри мыщ фэдэ хъугъэ-шIагъэ щагъэунэфыгъ. Илъэс 35-рэ зыныбжь водителым азыфагу илъ зэпэчыжьагъэр къыдимылъытэу чIыпIэм щыпсэурэ илъэс 43-рэ зыныбжь хъулъфыгъэу ыпэкIэ къикIырэм телъэдагъ. Шъобжхэр тещагъэхэу ар сымэджэщым нагъэсыгъ. Водителым псынкIэу зигъэбылъыжьыгъ. Арэу щытми, полицием икъулыкъушIэхэм охътэ кIэкIым ар къаубытыгъ ыкIи административнэ пшъэдэкIыжь тыралъхьагъ.
Зэфэхьысыжьхэм къызэрагъэлъагъорэмкIэ, 2022-рэ илъэсым тиреспубликэ игъогухэм лъэсрыкIохэр зыхэт хъугъэ-шIэгъэ 99-рэ щагъэунэфыгъ, ахэм ащыщэу нэбгырэ 85-мэ шъобжхэр атещагъэ хъугъэ, нэбгырэ 19 хэкIодагъ.
Анахьыбэу мыщ фэдэ хъугъэ-шIагъэхэр зыщагъэунэфыгъэр къалэу Мыекъуапэ — 52-рэ, нэбгыри 5 хэкIодагъ, нэбгырэ 51-мэ шъобжхэр атещагъэ хъугъэ. ЯтIонэрэ чIыпIэм Тэхъутэмыкъое районыр щыт, хъугъэ-шIэгъэ 21-рэ щагъэунэфыгъ, нэбгыри 4 хэкIодагъ, нэбгырэ 17-мэ шъобжхэр атещагъэ хъугъэ.
ИлъэсыкIэ мэфэкI мафэхэм гъогухэм къатехъухьэгъэ авариехэм а пчъагъэхэр къыдагъэкIоягъ. ГущыIэм пае, гъэрекIо тыгъэгъазэм и 30-м, пчыхьэм сыхьатыр 7-м Мыекъуапэ щыпсэурэ илъэс 22-рэ зыныбжь водителым мы къалэм щыщ илъэс 71-рэ зыныбжь бзылъфыгъэр блимыгъэкIэу телъади, риутыгъ. Шъобжхэр тещагъэхэу ар сымэджэщым нагъэсыгъ. Водитель ныбжьыкIэм административнэ тазырхэр тыралъхьагъэх. Мыщ ехьыщыр гъогу хъугъэ-шIагъэхэр Тэхъутэмыкъое ыкIи Теуцожь районхэм ащагъэунэфыгъэх.
Адыгеим и Къэралыгъо автоинспекцие водительхэм агу къегъэкIыжьы псынкIащэу земычъэнхэу, лъэсрыкIо зэпырыкIыпIэхэм сакъыныгъэ ыкIи Iэдэб къащызхагъэфэнэу.
Ахъщэ нэпцIымкIэ щэфагъэх
Джырэблагъэ Мыекъуапэ иполицие идежурнэ часть сатыушIыпIэхэм ащыщ щылэжьэрэ илъэс 34-рэ зыныбжь бзылъфыгъэм зыфигъэзагъ.
Ащ къариIуагъ тучанэу Iоф зыщишIэрэм икассэ сомэ мин хъурэ купюрэу нэпцIыкIэ зэгуцафэхэрэр къызэрэдахыгъэр. ЩакIом гу лъитагъ сомэ мин хъурэ банкнотым тет тамыгъэхэр зэрэмытэрэзхэм ыкIи полицием макъэ ригъэIугъ.
Адыгеим и МВД иэксперт-криминалистхэм уплъэкIунхэр зашIыхэм къэнэфагъ ахъщэр зэрэнэпцIыр.
Мы хъугъэ-шIагъэмкIэ уголовнэ Iоф къызэIуахыгъ. БзэджашIэр къызаубыткIэ илъэси 8-м нэс хьапс тыралъхьан алъэкIыщт.
АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ цIыфхэм къяджэ купюрэм ишъыпкъапIэ егуцафэхэмэ полицием иотдел зыфагъэзэнэу, телефон номерэу 02-м (мобильнэ номерэу 102-м) теонхэу.
Бэ хъурэ наркотикхэр къаIахыгъ
Наркотикхэр хэбзэнчъэу къезыгъэкIокIыхэрэм ябэныгъэнымкIэ Урысыем и МВД имежмуниципальнэ отделэу Адыгэкъалэ щыIэм икъулыкъушIэхэм лъыхъун Iофтхьабзэу зэрахьагъэм ишIуагъэкIэ агъэфедэ мыхъущт веществор хэбзэнчъэу иунэ щиIыгъэу зэгуцэфэхэрэ илъэс 49-рэ зыныбжь хъулъфыгъэм икъэбар къаIэкIэхьагъ.
Хъулъфыгъэм иунэ ыкIи хъызмэт псэуалъэу дэтыр къулыкъушIэхэм къызалъыхъум, къэкIырэм хэшIыкIыгъэ гъэгъугъэр бэшэрэб пчъагъэмэ арылъэу къагъотыгъ. Унэм итыгъэ пIэкIор къогъум къэкIырэр щигъэгъущтыгъ.
Эксперт-криминалистхэм уплъэкIунэу ашIыгъэхэм къызэрагъэлъэгъуагъэмкIэ, хъулъфыгъэм иунэ къырагъотагъэр наркотик лъэпкъхэу кIэпыр ыкIи марихуанэр ары. Ар зэкIэмкIи грамм 700-м ехъущтыгъ. ИпчъагъэкIэ бэ хъухэрэм ар ахалъытэ.
Хъулъфыгъэр къаубытыгъ ыкIи охътэ гъэнэфагъэкIэ зыщаIыгъхэрэ хьапсым чIагъэтIысхьагъ.
МыщкIэ уголовнэ Iоф къызэIуахыгъ. Санкцием къызэригъэнафэрэмкIэ, хъулъфыгъэм илъэси 10-м нэс хьапс тыралъхьан алъэкIыщт.
Бзылъфыгъэм етыгъуагъ
Урысыем и МВД иуголовнэ лъыхъун иотделэу Красногвардейскэ районым щыIэм икъулыкъушIэхэм Iофтхьабзэу зэрахьагъэхэм яшIуагъэкIэ ыпэкIэ агъэунэфыгъэгъэ тыгъон бзэджэшIагъэр зэхафыгъ.
2022-рэ илъэсым чъэпыогъум илъэс 92-рэ зыныбжь бзылъфыгъэу Красногвардейскэ щыщым къызэретыгъуагъэхэм фэгъэхьыгъэу хэгъэгу кIоцI къулыкъум иIофышIэхэм зафигъэзэгъагъ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, сомэ мин 85-рэ иунэ рахыгъ.
БзэджэшIагъэр зэхафызэ къулыкъушIэхэм анаIэ тырадзагъ ыпэкIэ хьапс зытелъыгъэ илъэс 25-рэ зыныбжь хъулъфыгъэу мыщ щыпсэурэм. КIалэр къаубытыгъ, ышIагъэм ар еуцолIэжьыгъ.
ЗэрагъэунэфыгъэмкIэ, блэкIыгъэ илъэсым бжыхьэм бзылъфыгъэм иунэ гъэцэкIэжьын IофшIэнхэр щигъэцакIэхэзэ, бысымыр унэм зыщикIыгъэ уахътэр къызфигъэфеди, ащ зэIуигъэкIэгъэ ахъщэр ытыгъугъ.
Мы уахътэм ехъулIэу уголовнэ Iоф къызэIуахыгъ, илъэси 5-м нэсэу хьапс тыгъуакIом тыралъхьан алъэкIыщт.
ГъэпцIакIохэр агъэунэфых
Адыгеим иполицие мафэ къэс пIоми ухэмыукъонэу Iудзыгъэ шIыкIэм тетэу гъэпцIагъэ зыхэлъ бзэджэшIагъэ зэрэзэрахьагъэм епхыгъэ къэбарыр къыIэкIэхьэ.
ГущыIэм пае, Тэхъутэмыкъое районым щыщ илъэс 51-рэ зыныбжь хъулъфыгъэр агъэпцIагъэу къулыкъушIэхэм зафигъэзагъ. Ащ къызэриIотагъэмкIэ, ымышIэрэ цIыфыр къыфытеуи, финанс учреждением иIофышIэу къыриIуагъ ыкIи исчет илъ ахъщэр бзэджашIэхэм рахын алъэкIыщтэу гуригъэIуагъ. Хъулъфыгъэм къыфытеуагъэм цыхьэ фишIи, къыриIуагъэхэр зэкIэ телефонымкIэ ыгъэцэкIагъэх. Икартэ илъыгъэ сомэ мин 79-р зэрэрахыгъэм имызакъоу, кредитнэ картэ хъулъфыгъэм къызэIурагъэхыгъ ыкIи ыпщыныжьын фаеу ащ къыфихьэгъэ сомэ мин 46-р шIуатыгъугъ.
Джыри мыщ фэдэ хъугъэ-шIагъэ Мыекъопэ районым щагъэунэфыгъ. Илъэс 22-рэ зыныбжь бзылъфыгъэу мы районым щыпсэурэм интернетым ит мэкъэгъэIумкIэ нысэщэ джанэр ыщэфын мурад иIэу щакIом зыфигъэзагъ. ПэшIорыгъэшъэу сомэ мин 35-рэ щакIом икартэ фыригъэхьагъ, ау джанэр адрэм къыфигъэхьыгъэп, щакIом зигъэбылъыжьыгъ.
Мы мафэхэм уголовнэ лъыхъуным икъулыкъушIэхэм бзэджэшIэгъитIумкIи уплъэкIун Iофтхьабзэхэр рагъэкIокIых, ахэм кIэухэу афэхъущтым елъытыгъэу уголовнэ Iоф къызэIуахыщт.
Полицием икъулыкъушIэхэр цIыфхэм къяджэх амышIэрэ цIыфым цыхьэ фамышIынэу. Зыщышъумыгъэгъупш банкым иIофышIэ цIыфым занкIэу фытеон зэримылъэкIыщтыр, шъуикартэ иномерхэр зыми ешъумыIу. ШъумышIэрэ цIыфыр къышъуфытеомэ шъушIошъ шъумыгъэхъу, шъудэмыгущыIэу телефоныр жъугъэтIылъыжь.
Зыгъэхьазырыгъэр КIАРЭ Фатим.