ЦIыфхэр къыпфэрэзэнхэр пстэуми анахь лъапI

УФ-м псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ и Отличникэу, Адыгэкъалэ исымэджэщ терапиемкIэ иотделение ипащэу КIубэ Сусанэ Мосэ ыпхъум «АР-м изаслуженнэ врач» зыфиIорэ цIэ лъапIэр къыфа­гъэ­шъошагъ.

Илъэс 35-м ехъугъ ыгуи, ыпси етыгъэу, исэнэхьат хэшIыкI фыриIэу, ищытхъу аригъаIозэ мы IэнатIэр ащ зигъэцакIэрэр. ИIофшIэнкIэ, иIэпэIэсэныгъэкIэ цIыфхэм цыхьэ къызфаригъэшIын ылъэкIыгъ, зипэщэ купми егъэлъапIэ.

— ЛIыхъужъныгъэ зесхьагъэу, амышIэрэр сшIагъэу сыкъыхагъэщыгъэу слъытэрэп, — еIо врач-терапевтым. — Къыхэсхыгъэ сэнэхьатым сыгукIэ сы­пэблагъэу, сыфэшъыпкъэу джы къызнэсыгъэм сырэлажьэ. Сы­маджэхэм сафэщагъ, амал се­Iэфэ джыри тапэкIэ сишIуагъэ къызэрэзгъэкIощтым сыпылъыщт.

ЦIыфым ипсауныгъэ нахь лъапIэ зэрэщымыIэр зэкIэми тэшIэ. Ащ фэбанэрэр, къэзыухъу­мэрэр врачыр ары. Врач сэнэ­хьатыр анахь агъэлъапIэхэрэм ыкIи мэхьанэ зэратыхэрэм ащыщ. IэпыIэгъу зищыкIэгъэ цIыфхэм уишIуагъэ ябгъэкIыным уфеджэн закъокIэ икъурэп, угу­кIэ а сэнэхьатыр къыхэпхыгъэу щытын фае. Ащ фэдэу зиIофшIэн гуфэбэныгъэ фызиIэу зыгъэца­кIэхэрэм КIубэ Сусанэ ащыщ.

Ар зинысэ лIакъоу КIубэхэр алъапсэкIэ Очэпщые щыщых, ау Адыгэкъалэ щэпсэух. Ежьыр Тэхъутэмыкъуае Заурымхэм япхъу. Яти, яни медицинэм иIофышIэхэу щымытыгъэхэми, ежь ицIыкIугъом къыщегъэжьагъэу мы сэнэхьатыр къыхихыгъ, сымаджэхэр ыгъэхъужьынхэу фэягъ, IэпыIэгъу афэхъуным, шIуагъэ къафихьыным ренэу егупшысэщтыгъ.

— ИлъэсиплI фэдиз сыныбжьэу сянэ сымаджэ хъугъагъэ, — къеIуатэ Сусанэ. — Iэпы­Iэгъу псынкIэм къеджэхи, фельдшерэу къэкIуагъэр сянэ къызэ­реIэзагъэр, ишIуагъэ къызэ­ре­кIыгъэр нэрылъэгъу сфэхъугъ. Ащ дэ­жьым сыцIыкIугъ нахь мышIэми, сигупсэ ар IэпыIэгъу зэрэфэхъугъэр сыгу итIысхьагъ ыкIи сэри цIыфхэм сяIэзэнэу пытэу тесыубытагъ.

ТигущыIэгъу игухэлъ дахэ къыдэхъугъ, медицинэ сэнэхьатыр ыIэ къыригъэхьагъ. Гурыт еджапIэм ыуж Дзэ Плъыжьым ыцIэ зыхьыщтыгъэ Пшызэ медицинэ институтым чIэхьагъ. 1987-рэ илъэсым ар къызэриухыгъэм тетэу IофшIэныр Адыгэкъэлэ сымэджэщым терапиемкIэ иотделение щыригъэ­жьагъ. Апэрэ мафэм къыщыублагъэу джы къызнэсыгъэм а отделением ипащ. Сусанэ иапэ­рэ IофшIэгъу мафэхэм япхыгъэ гукъэкIыжьхэр къыIуатэхэзэ, ординатурэм щеджэнэу зэрэмы­хъугъэр къыхигъэщыгъ. А лъэ­хъаным врачхэм ащыкIэщты­гъэх, отделением ежь изакъоу Iутыгъ, поликлиникэхэм къарагъэкIыхэти, врачхэр дежурствэм мазэрэ къагъакIощтыгъэх. Ащ къыхэкIыкIэ сымаджэхэр къыгъэнэнхэу хъугъэп. Джыри яIоф­шIэн къызэтеуцорэп. Сусанэ зи­пэщэ отделением сыдигъуи цIыфыбэ чIэлъ, врачэу Iутыр бэп. Зы мафэм ащ нэбгырэ 30 фэдизмэ япсауныгъэ еуплъэкIу.

— Сыдэу хъугъэми, сишIэныгъэхэм зэрахэзгъэхъощтым сыпылъыгъ. Джыри медицинэм сызэрэфэщагъэм хэмыхъуагъэ­мэ, къыщыкIагъэу щытэп. Врач пэпчъ илъэситф къэс икIэрыкIэу егъэджэнхэр зэрэрагъэкIурэм нэмыкIэу, онлайн-вебинар гъэшIэгъонхэу афызэхащэхэрэм сигуапэу сядэIу, медицинэ ­литературэм седжэ. КIэ горэ зэз­гъэшIэнэу ренэу сыфай. Сы­терапевт къодыеп, кардиологиемкIэ, функциональнэ диагностикэмкIэ шIэныгъэ тедзэхэр зэзгъэгъотыгъэх. Джащ фэдэу тисымэджэщ гематолог ищыкIагъэу хъуи, адэбз узхэм зыщяIэзэхэрэ диспансерым сагъакIуи, мы лъэныкъоми сыфырагъэ­джагъ, — хигъэунэфыкIыгъ КIубэ Сусанэ.

ШIэныгъэ ыкIи квалификацие ин зиIэу, гуетыныгъэ IофшIэным фызиIэу, зэхэщэкIо ыкIи пэщэ дэгъоу илъэс зэкIэлъыкIохэм тигущыIэгъу зыкъыгъэлъэгъуагъ. IофшIэныр шIу ылъэгъоу, кIуачIэ къыритэу ыкIи ар гъунэм ни­гъэсэу зэрэщытым, цIыфыгъэ зэрэхэлъым афэшI лIэуж пчъагъэм Сусанэ шъхьэкIэфэныгъэ къыфашIызэ къырэкIо. Ащ ишы­хьатэу «УФ-м псауныгъэр къэу­хъумэгъэнымкIэ и Отличник» зыфиIорэ цIэ лъапIэр къыфаусыгъ. Ащ нэмыкIэу щытхъу тхылъ зэфэшъхьафхэр къыфагъэшъошагъэх.

Джы бэмышIэу къыфагъэ­шъо­шэгъэ щытхъуцIэм гупшысэу ри­гъэшIыгъэхэм такIэупчIагъ.

— УиIофшIэн гу къылъатэныр, укъыхагъэщыныр дэеп, — еIо Сусанэ. — «Сэ ащ лъэшэу сыщыгушIукIыгъ» сIомэ, егъэлыягъэ хъун, нахь сыныбжьыкIаIоу къысатыгъагъэемэ нахь сырыгушхощтыгъ. Сыда пIомэ ащ фэдэ тын лъапIэхэм уиIоф­шIэн нахь дэгъу зэрэпшIыщтым, уапэ зэребгъэхъущтым уфызэ­кIагъаблэ, пшъэдэкIыжьэу уиIэм нахь хагъахъо. Сэ аущтэуми сфэлъэкIыщтыр зэкIэ сэшIэ. Джы сыныбжь елъытыгъэу чэщ IофшIэныр тIэкIу щызгъэзыягъ нахь мышIэми, сызэныбжьыкIэм зэпымыоу дежурствэхэр схьыщтыгъэх. Сымэджэ хьылъэхэр тиIэхэ зыхъукIэ зыгъэпсэфыгъо мафэхэми сыкъыдэкIы, Iоф сэ­шIэ. Сыд фэдэрэ лъэхъани сы­маджэхэм фыщытыкIэу афыси­Iэр, сиIофшIэн гухахъо зэрэхэзгъуатэрэр зэхъокIыгъэ хъурэп.

Врач-терапевтыр уз пстэуми яIэзакIоу щыт. Сусанэ зэрилъы­тэрэмкIэ, медицинэм исыд фэдэрэ лъэныкъокIи уз пэпчъ хэушъхьафыкIыгъэу ыкIи мэхьанэшхо иIэу щыт, терапевтым пшъэрылъэу иIэр ар игъом къы­хигъэщыныр, гъэхъужьыгъэ­ныр ары.

— Сымаджэр апэ зыIэкIа­фэрэр терапевтыр ары, — къе­Iуатэ КIубэ Сусанэ. — Ащ зэкIэ узхэм хэшIыкI куу афыриIэн фае, сыда пIомэ сымаджэм иуз о къыомыпхыгъэмэ, специали­стэу зыдэбгъэкIощтыр тэрэзэу къыхэпхынэу щыт.

Сымаджэхэри яшэнкIэ зэ­фэ­дэхэп. Нэбгырэ пэпчъ екIолIакIэ къыфэбгъотын фае. Ары па­кIошъ, Iэзэгъу уцхэмкIэ узэря­Iазэрэм нахьи, гущыIэ фабэ зищыкIагъэу, агу илъыр къыра­IотыкIымэ ашIоигъоу къяуалIэ­рэр макIэп. «Уз пстэур шъхьэ­куцIым къыщежьэ» зэраIорэм шъыпкъагъэ хэлъ. ЦIыфыр гу­мэ­кIыгъо хафэу, гупшысэм зы­зэлъиштэкIэ, къеузырэри ымы­шIэу мэсымаджэ. ТигущыIэгъу сымаджэхэм еплъыкIэ гъэнэфагъэ афыриI.

— Сымаджэр кIэлэцIыкIум фэд, — къеIуатэ Сусанэ Мосэ ыпхъум. — Сабыим дэгъоу уфыщытмэ ар зэхешIыкIышъ, нахь зыкъыпфещэи, ыгу къыпфызэIуехы. Джащ фэд сымаджэри, уишъыпкъэу узэрэпылъыр, иуз ипшIыкIыным фэшI бэкIэ узэреупчIырэр, унаIэ зэрэтетыр, уишIуагъэ ебгъэкIынэу узэрэфаер къызыгурыIокIэ, шъхьэи­хы­гъэу зэкIэ къыпфеIуатэ.

Шъып­къэ, сымаджэхэм къахэ­кIых зэпэуцужь горэхэр къэзы­Iэтыхэрэри. Ахэм гущыIэ гъэнэфагъэхэр къафэсэгъоты, зыпкъ ит зэфыщытыкIэхэр тиIэу сы­мэджэщым чIэкIыжьых.

ТигущыIэгъу къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, врачымкIэ анахь шъхьаIэр сымаджэр хъужьыгъэу, къыфэразэу сымэджэщым зычIэкIыжькIэ иIофшIэнкIэ пшъэ­рылъэу иIэр ыгъэцэкIагъэу зэ­рэхъурэр ыкIи ащ гухахъо зэ­рэхигъуатэрэр ары.

КIубэ Сусанэ IофшIэным дакIоу унэгъо дахи ышIагъ. Ишъхьэгъусэрэ ежьыррэ пшъэшъитIу, Зухрарэ Светэрэ, зэдапIугъэх, ау нэбгыритIум язи янэ игъогу къыхахыгъэп.

— Нахьыжъэу Зухра врач сэнэхьатым етIупщыгъэу фэдгъэ­хьазырызэ, чIэхьагъур къэсы­гъахэу чIэгъожьи, журналист сэ­нэ­хьатыр къыхихыгъ. Ащ Тэ­хъутэмыкъое муниципальнэ те­ле­видением Iоф щешIэ. Светэ нахь ныбжь иIэ зэхъум медицинэм фае хъугъэ шъхьаем джы зи ащ хэпшIыхьажьыщтэп, ап­шъэрэ гъэсэныгъэ зэригъэгъо­тыгъэу бухгалтерэу Iоф ешIэ, — щхыпцIызэ къыIуагъ Сусанэ.

Ипсауныгъи, илъэкIи къащымыкIэу, сымаджэхэм ишIуагъэ аригъэкIэу джыри илъэс пчъагъэрэ Iоф ышIэнэу тигущыIэгъу тыфэлъаIо.

Iэшъынэ Сусан.
Сурэтыр ПхъэчыяшIэ Суандэ тырихыгъ.