Шъачэ ыкIи ТIопсэ районым ахэхьэрэ адыгэ къуаджэхэм лIэшIэгъубэм адыгэ лъэпкъ культурэм чIыпIэ шъхьаIэ щызыубытыщтыгъэ жъыгъом «иобщественнэ институт» закъыщеIэтыжьы.
Непэ нахьыжъхэм ящыIэныгъэ опытрэ шэн-хабзэхэм зэрафэшъыпкъэхэмрэ ягъо дэдэу щыт, арышъ, тыдэкIи ар щагъэлъапIэ.
Зыныбжь хэкIотэгъэ хъулъфыгъэ нэбгырипшI пчъагъэу хъурышъо пэIошхохэр зышъхьэ тесхэр зыплъэгъукIэ, чыжьэу IукIыгъэ уахътэм ухэхьагъэм фэд. ГушIуагъор блэкIыгъэр зэрэмыкIодыгъэр ары. ИжъыкIэ арэущтэу щытыгъ ыкIи сыд фэдиз зэхъокIыныгъэ щыIэныгъэм хэхъухьагъэми, ар къызэтенагъ. Лъэхъан зэфэшъхьафхэм Хасэу нахьыжъхэр зыхэлажьэщтыгъэхэм ащатырахыгъэгъэ сурэтхэм ар арыолъагъо. ГумэкIыгъо инхэр къызыщаIэтыщтыгъэхэ зэхахьэхэм нахьыжъхэу, щыIэныгъэ опыт зиIэу, акъылыгъэ зыхэлъхэр ары щызэхэгущыIэжьынхэу фитыныгъэ зиIэщтыгъэхэр. Ахэм ягущыIэ осэ ин ратыщтыгъ, унашъоу ашIырэр шIокI имыIэу гъэцэкIэгъэн фаещтыгъ. А купым узэрэщыщым итамыгъэу щытыгъ хъурышъо паIор.
Нахьыжъхэм я Советэу нахьыпэкIэ щыIэщтыгъэхэр Шъачэ ыкIи ТIопсэ районым япсэупIэхэм апэу ащызэхащэжьынхэу зырагъэжьэгъагъэр блэкIыгъэ лIэшIэгъум ия 90-рэ илъэсхэм якъихьагъухэм хы ШIуцIэ Iушъо шапсыгъэхэм Адыгэ Хасэ яIэ зэхъур ары. Лъэхъаным дырагъаштэкIэ арыгъэп. Советскэ Союзыр зыщызэхэзыжьыгъэ лъэхъанэу, шэн-хабзэу, зекIуакIэу щыIэхэр кIодыжьынхэу зыщежьагъэм нахьыжъхэм я Совет имэхьанэ къэлъэгъогъагъ.
Лъытэныгъэшхо зыфашIырэ нахьыжъхэу зиIуагъэ темыкIыгъэхэм хы ШIуцIэ Iушъо шапсыгъэхэр къызэтенэнхэмкIэ ыкIи уахътэм зэхъокIыныгъэшхоу къыздихьыгъэхэм ахэмыкIодэнхэмкIэ яшIогъэшхо къэкIуагъ. Акъылыгъэу, щыIэныгъэ шIэныгъэу яIэм имызакъоу, общественнэ Iофэу ашIэрэми ишIуагъэ къэкIуагъ. Ахэр къуаджэхэм ящыIакIэ хэлажьэщтыгъэх, ныбжьыкIэхэм япIун-лэжьын яIахь халъхьэщтыгъ, Iофыгъо зэфэшъхьафхэмкIэ, лъэпкъ зэфыщытыкIэхэми анэсыжьэу, ягущыIэ анахь шъхьаIэ хъугъагъэ.
Нахьыжъхэм ячаныгъэ ятIонэрэу къызылъэгъуагъэр Шъачэ Олимпиадэр зыщэкIор ары. Лъэпкъым зиушъомбгъунымкIэ ахэм мэхьанэшхоу яIэр джыри зэ къэзыушыхьатыгъэ хъугъэ— шIэгъэ инэу тарихъым къыхэнэжьыгъ хы ШIуцIэ Iушъом щыпсэурэ адыгэхэм язэфэсэу 2015-рэ илъэсым, жъоныгъуакIэм и 25-м поселкэу ПсышIуапэ щыкIуагъэр.
— Ащ фэдэу мэхьэнэ ин зиIэ форумышхор ошIэ-дэмышIэ IофкIэ зэхэтщэгъагъэп, илъэсыбэрэ ыуж титыгъ, — къыIуагъ зэфэсым изэхэщакIоу, Адыгэ Хасэм итхьаматэу КIакIыхъу Мэджыдэ. — Зыпарэми щымытхыгъэхэу, ыпкIи арамытэу нахьыжъхэм ясоветхэм сыдигъокIи къуаджэхэм Iоф ащашIэщтыгъ, ау джы статус гъэнэфагъэ ахэм ятыгъэн фэягъ. ЩыIэныгъэ опытышхоу ыкIи акъылыгъэу нахьыжъхэм яIэр непэ дышъэм нахьи нахь лъапI, арышъ, уфэсакъызэ, шIуагъэ къытэу нахьыбэу зэрэбгъэфедэщтым упылъын фае.
ИлъэсипшI пчъагъэхэм апэрэу зэхащэгъэ форумым заом ыкIи хэбзэухъумэкIо органхэм яветеранхэу, хъызмэтшIапIэхэм ыкIи организациехэм япащэхэу, предпринимательхэу, динлэжьхэу, общественнэ IофышIэхэу, кIэлэегъаджэхэу, мэкъумэщ хъызмэтым пылъхэу, культурэм, медицинэм яIофышIэхэу, творческэ интеллигенцием илIыкIохэу нэбгыришъэм ехъу къекIолIэгъагъ. Ныбжьым емылъытыгъэу, непэ къызнэсыгъэм чанэу общественнэ Iофым къыхэлажьэхэрэр ахэм джыри ахэтых.
Нахьыжъхэм ясоветхэр IофшIэн пае къанэхэрэп. Ахэр Шъачэ, ТIопсэ районым, Краснодар краим ясоциальнэ-экономическэ, общественнэ ыкIи культурнэ щыIакIэ хэлажьэх, лъэпкъхэм азыфагу мамырныгъэу илъыр къэухъумэгъэным, тишъолъыр зэгурыIоныгъэ илъыным яIахь халъхьэ, ныбжьыкIэхэр я Хэгъэгу шIу алъэгъоу, шэн-хабзэхэм шъхьэкIэфэныгъэ афашIэу апIух. КIэкIэу къэпIон зыхъукIэ, мэхьанэшхо зиIэ Iофхэр зэшIуахых.
— Акъылыгъэ хэлъэу, тызэгурыIоу, зы фронтэу Iоф зэдэтшIэн, ныбжьыкIэхэмкIэ щысэтехыпIэу тыщытын фае, — къыIуагъ Урысыем изаслуженнэ кIэлэегъаджэу, поселкэу ПсышIуапэ щыщ Джарымэ Аюбэ. — Ащ игугъу ошIы къодыекIэ икъущтэп, ебгъэжьэн, упылъын фае. ГухэкIми, охътабэ блэттIупщыгъ. О пшъхьэ къызщебгъэжьэн фаери.
НЫБЭ Анзор.