ЛIэужыкIэр шIэныгъэ гъогум тырещэ

2022-рэ илъэсыр, Адыгеим къэралыгъо гъэпсыкIэ зигъотыгъэр илъэси 100 зыщыхъугъэр, мэфэкI зэфэшъхьафхэу лъэпкъымкIэ мэхьанэ зиIэхэмкIэ бай.

Тарихъ мэфэкI иным ихэ­гъэунэфыкIын илъэсым къы­кIоцI чанэу хэлэжьагъ ыкIи хэлажьэ Адыгэ республикэ кIэлэцIыкIу тхылъеджапIэр. ИкIэлэеджэкIо чанхэм апае ащ Iофтхьэбзэ гъэшIэгъоныбэ зэхищагъ. Ахэр зэкIэ пIуныгъэ-гъэсэныгъэр гъэпытэгъэным, шIэныгъэм уасэу иIэр лIэужыкIэм гурыгъэ­Iогъэным ыкIи щыIэныгъэм къыгъэуцурэ упчIабэмэ алъы­Iэсэу, ахэм джэуап афагъотэу егъэсэгъэнхэм фэшIушIэ, кIэ­лэцIыкIу тхылъеджапIэм иIофышIэхэм пшъэрылъ инэу зэшIуахыхэрэм ащыщ.

Адыгэ республикэ кIэлэцIыкIу тхылъеджапIэм идиректор игуа­дзэу Даур Саидэ къызэриIуагъэм­кIэ, 2022-рэ илъэсыр къызихьагъэм щегъэжьагъэу мы бжыхьэ мазэхэм къанэсыжьэу мэфэкI иным фэгъэхьыгъэу ашIагъэр макIэп. ТхылъеджапIэм ифойе тхылъ къэгъэлъэгъонэу «Живи и процветай, моя Адыгея!» зыфиIоу республикэм тарихъ лъапсэр зэридзыгъэр къизыIотыкIырэ тхылъхэр зыхэлъыр, лъэпкъым ицIыф пэрытхэр, ичIыопс хьалэмэт, икультурэ ыкIи ишэн-хабзэхэр къызщыIотагъэхэр ащ зэрэщыгъэфеда­гъэхэр, илъэс реным ар агъэ­кIэжьызэ къызэрагъэлъагъорэр Саидэ къыIуагъ.

Адыгеим къэралыгъо гъэпсыкIэ зигъотыгъэр илъэси 100 зыщыхъурэм ехъулIэу мэкъуогъум адыгэ литературэмрэ библиографиемрэкIэ отделым мэфэкI къиIотыкIын «Выдающийся сын Адыгеи» ыIоу, Адыгэ автоном хэкум иапэрэ Iэшъхьэтетыгъэу Хьахъурэтэ Шыхьанчэрые фэгъэхьыгъэу зэхищэ­гъагъ. Ащ тхылъеджэ чанхэр ыкIи лицееу N 19-м игъэмэфэ лагерь зыщызгъэпсэфырэ еджа­кIохэр хагъэлэжьагъэх. Хьахъу­рэтэ Шыхьанчэрые ищыIакIэ, иеджакIэ, адыгэ лъэпкъым псэукIэ тынч фыхэхыгъэныр зыфызэшIокIыгъэу, большевикэу Ш. У. Хьахъуратэр зэрэщыты­гъэр мы IофтхьабзэмкIэ афыраIо­тыкIыгъ. Адыгэ автоном хэкур зэрагъэпсыгъэм фэгъэ­хьыгъэ электроннэ лъэтегъэуцор яIагъ.

Бэдзэогъум и 27-м, Адыгэ автономыр зызэхащагъэр илъэ­си 100 зыхъугъэм, республикэ кIэлэцIыкIу тхылъеджапIэм литературнэ-музыкальнэ композициеу «До чего же он хорош, край, в котором ты живешь!» зыфиIорэр щыкIуагъ. Ащ кIэлэцIыкIу гъэсэпIэ гупчэу «Смайлик» зыцIэм къикIыгъэхэр хэлэжьагъэх. МэфэкI видеолъэтегъэуцоу «Адыгееу — гум икIэсэ хэкур» зыфиIорэр къафа­гъэлъэ­гъуагъ. Ащ ыуж Адыгэ автоном хэкур зэрагъэпсыгъэр ыкIи Адыгеим икъэралыгъо тамыгъэ­хэу гербыр, быракъыр, гимныр зэрэщытхэр къафаIо­тагъ, тамыгъэ пэпчъ имэхьанэ къыщыуцугъэх.

МэфэкI Iофтхьабзэм хэлэ­жьэрэ кIэлэцIыкIухэр адыгэ джэгукIэхэу «НэшъуупIыцI», «ПэIочIалъхь», «Лъэкъо зэкъо пкIэн» зыфиIохэрэмкIэ агъэджэгугъэх.

Iоныгъом и 2-р Мыекъуапэ имэфагъ. «Город в долине яблонь» зыфиIорэ краеведческэ сыхьатыр ащ тегъэпсыхьэгъагъ. ЛIэужыкIэм къалэм итарихъи, инепэрэ щыIакIи, икъэкIощт зыфэдэщтэу алъытэрэри къафыраIотыкIыгъ. КIэлэеджэкIо Iушхэр ягуапэу викторинэм хэлэжьагъэх, анахь сэнаущхэм ашIэрэр зэрэбэр мэфэкIым къыщылъэгъуагъ.

Iоныгъом и 28-р — адыгэ шъуашэм и Мафэ Адыгеим игъэкIотыгъэу щыхагъэунэфыкIы. Ар ини цIыкIуи зэфэдэу анахь якIэсэ мэфэкIхэм ащыщ. КIэлэцIыкIухэми ахэтых адыгэ къа­шъохэр къэзышIхэу, ахэм за­фэзыгъасэхэрэр, адыгэ лъэпкъ шъуашэри зыщалъэ. Мы мэфэкI сыхьатым еджакIохэри, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм къыращыгъэ­хэри хэлэжьагъэх «Лъэпкъ шъуашэр — силъэпкъ ынап, икIэн» зыфиIорэ къиIотыкIыныр лъэшэу гъэшIэгъоныгъ. Адыгэ шъуашэм и Мафэ щыIэ зэрэхъу­гъэр, адыгэ шъуашэхэр зэрэзэтекIыхэрэр — бзылъфыгъэ ыкIи хъулъфыгъэ шъуашэхэр зыфэ­дэхэр, адыгэ шъуашэр зызыщыплъэкIэ ащ узэригъэбжьышIорэр, пкъыр нахь хэпIэтыкIэу узэрэзыфигъэсакъыжьырэр къафаIотагъ. Фидеофильмэу шъуашэмкIэ IэпэIасэу СтIашъу Юрэ фэгъэхьыгъэм щыщ рагъэплъыгъэх. КIэлэцIыкIухэмкIэ гум нахь къинэжьэу щытыгъэр ежьхэр адыгэ шъуашэр ащыгъэу къызэрэшъуагъэхэр, хэгъэгум, хэкум, республикэм яхьылIэгъэ усэхэр ыкIи орэдхэр къызэраIуа­гъэхэр ары.

Даур Саидэ анахь къыхигъэ­щыгъэр мэфэкI Iофтхьабзэ пэпчъ гъэсэныгъэ-пIуныгъэ мэхьэнэ куу иIэу, къыткIэхъу­хьэрэ кIэлэцIыкIухэм ядунэелъэ­гъукIэ, ядунэееплъыкIэ агъэ­баеу зэрэщытыгъэр ары.