Джыри цIыкIухэзэ ахэплъхьан фае

Патриотическэ пIуныгъэм аужырэ уахътэхэм нахьыбэу игугъу тшIы хъугъэ.

Непэ ащ игъо дэдэу щыт, сыда пIомэ мылъкур цIыфыгъэм ыпшъэ макIо, обществэр гощыгъэ мэхъу, джэгъогъуныгъэм, ежь ышъхьэ зэкIэмэ апэ зы­шIыхэрэм уарехьылIэ. Арышъ, къыткIэхъухьэхэрэм лъэпкъ куль­турэр, шэн-хабзэхэр нахь ашIогъэшIэгъон хъунхэм, ямы­лъэпкъэгъухэм шъхьэкIэфэныгъэ афыряIэу пIугъэнхэм нахьыбэу тыпылъын фае.

Адыгэ Республикэм цIыф лъэпкъ зэфэшъхьафыбэ ис. Ащ фэшI джыри еджапIэм чIэмы­хьэгъэ кIэлэцIыкIоу IыгъыпIэм кIорэр лъэпкъ зэфэшъхьафыбэ­хэм агъэпсырэ обществэм къыу­цухьэу мэхъу. Ащ ежь шъхьэ­кIэфэныгъэ зыфыриIэжьы­нэу, нэмыкIхэми афыриIэнэу ебгъэшIэшъумэ, джыри цIыкIузэ имылъэпкъэгъухэм шъхьэкIафэ афишIынэу ригъэжьэщт.

ТикIэлэцIыкIу IыгъыпIэу «Нэф­сэт» зыфиIорэм, ар по­селкэу Инэм зыдэтыр, лъэпкъ нэшанэхэм атетэу пIугъэнхэм, егъэджэгъэнхэм тегъэпсыхьэгъэ программэмкIэ Iоф ешIэ. Ти­пшъэ­рылъ шъхьаIэр кIэлэцIыкIухэм лъэпкъ пэпчъ культурэ шъхьаф зэриIэр, яшэн-хабзэхэр зэрэзэфэмыдэхэр агурыгъэIогъэныр, ахэр къыдалъытэнхэу, щэIагъэ зэфыряIэу пIугъэн­хэр ары.

Адыгэ лъэпкъым икультурэ, ишэн-хабзэхэр кIэлэцIыкIухэм ягъэшIэгъэнхэмкIэ лъэшэу ишIуа­гъэ къэкIо тикIэлэцIыкIу IыгъыпIэ музееу иIэм. Ащ адыгэ­хэм нахьыпэкIэ агъэфедэщтыгъэ пкъыгъохэр, непэ щыIэныгъэм къыхэнагъэхэр, щыгъынэу зыщалъэщтыгъэхэр, адыгэхэм ятарихъ къизыIотыкIырэ тхылъхэр, тхакIохэм яIофшIагъэхэр, республикэм ичIыопс идэхагъэ къэзыгъэлъэгъорэ альбомхэр, нэмыкIыбэхэр чIэлъых.

Джащ фэдэу кIэлэцIыкIухэм адыгэ лъэпкъым икультурэ, ишэн-хабзэхэр алъыгъэIэсыгъэн­хэмкIэ мэхьанэшхо иI бзэр ягъэ­шIэгъэным. ТикIэлэцIыкIу IыгъыпIэ адыгабзэм, адыгэ лъэп­къым ишэн-хабзэхэр къэгъэнэжьыгъэнхэм ыкIи зягъэу­шъомбгъугъэным тегъэпсыхьэгъэ проектым ипхырыщын хэлажьэ. Ащ къыщыдэлъытагъэу адыгабзэр кIэлэцIыкIухэм языгъэшIэрэ кIэлэегъаджэу ыкIи Iофтхьабзэхэм язэхэщакIоу Уджыхъу Юнарэ тигъусэу проектым ипхырыщын Iоф дэтэшIэ. КIэлэцIыкIухэм адыгабзэкIэ усэ­хэр, орэдхэр ятэгъашIэх, пшысэхэр къятэгъэIуатэх, ахэр сценкэ шIыгъэхэу къятэгъэгъэлъагъох.

Адыгэхэм егъашIэм шэн-­хэбзэ дахэу ахэлъыгъэхэм ащыщ нахьыжъым шъхьэкIэфэныгъэ фэшIыгъэныр. Пшысэхэр, Iоры=Iуатэхэр дгъэфедэхэзэ кIэлэцIыкIухэм ар ятэгъашIэ.
Джащ фэдэу нахьыпэкIэ адыгэ­хэм яIэгъэ джэгукIэхэр тэгъэфедэх. Сабыймэ лъэшэу ахэр ашIогъэшIэгъоных, щагум зитщыхэкIэ жьы къабзэм хэтхэу ахэмкIэ тэгъэджэгух, физкультурэ урокхэми бэрэ ащагъэфедэх. Адыгэ къашъохэр мэфэкI Iофтхьабзэхэм къащятэгъэшIых.

Ныдэлъфыбзэр сабыим шIу егъэлъэгъугъэныр, егъэшIэгъэныр, ащ икъэгъэнэжьын уна­гъом къыщежьэ, ау ащ изакъокIэ икъоу IэкIэлъ хъущтэп. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэр, етIанэ еджапIэр IэпыIэгъу фэхъунхэ фае.

— Тыбзэ къэтымыухъумэмэ, къызэтетымыгъэнэжьмэ тиблэ­кIыгъэ тшIэщтэп, тикультурэ, титарихъ пыут тшIыщт, шэн-хабзэу тиIэхэр чIэтынэщтых, тщы­гъупшэжьыщтых, — еIо кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм ипащэу Сул­тIан Асе. — КIэлэцIыкIоу джыри еджапIэм чIэмыхьагъэм дунаир зэрэзэхэтыр, цIыфхэр зэрэзэфыщытхэр зэригъэшIэнэу регъажьэ ныIэп. Ащ непэ едгъашIэу, ыгу итлъхьэрэр ары тапэкIэ ищыIэныгъэ лъапсэ фэхъущтыр. Гъэсэныгъэр нахь кIасэу зэригъэгъотыми, сэнаущыгъэу хэлъыр нахь кIасэу къычIэгъэщыгъэми хъущт, ау цIыфыгъэр, ыбзэ шIу ылъэгъуныр, илъэпкъ хабзэхэр ылъы­тэнхэр джыри цIыкIузэ хэплъхьан фае. Ары анахьэу тызыпылъыр.

Адыгэ нэшанэхэр къыхэгъэщыгъэхэу Iофтхьабзэхэр зэрэзэхатщэхэрэми ишIуагъэ къэкIо. ГущыIэм пае, адыгэ мэфэпчъымкIэ илъэсыкIэр къызщихьэрэ гъэтхапэм и 21-р илъэс къэс тэгъэмэфэкIы. Джащ фэдэу «Адыгэ нысащэхэр», «Адыгэ джэгухэр», «Лъэтегъэуцохэр», «Кушъэхапхэхэр», хьа­кIэм адыгэхэр зэрэпэгъокIыщтыгъэр къызщыгъэлъэгъогъэ зэхахьэхэр зэхэтэщэх.

Нахьыпэм адыгэхэм сабыеу къафэхъугъэр нэмыкI унагъо ыпIунэу ратыщтыгъ, охътэ гъэ­нэфагъэ зытешIэкIэ, къырагъэгъэзэжьыщтыгъ. «Аталычество» зэреджэщтыгъэхэр. Ар къызщыгъэлъэгъогъэ Iофтхьабзи мызэу, мытIоу зэхэтщагъ. Ахэр кIэлэцIыкIухэм лъэшэу ашIогъэшIэгъоных, ягуапэу ахэлажьэх.

Къыхэзгъэщымэ сшIоигъу, ны-тыхэм музееу зигугъу къэсшIыгъэм пае экспонатхэм якъэугъоинкIэ лъэшэу яшIуагъэ къытагъэкIы. Ау ащ имызакъоу, мэфэкI Iофтхьабзэхэм, спорт зэнэкъокъухэм язэхэщэни мымакIэу къыхэлажьэх.

Сабыйхэм патриотизмагъэ ахэлъхьэгъэныр, яунагъо, яныб­джэгъухэр шIу алъэгъунхэм, къэзыуцухьэхэрэ дунаим уасэ фашIыным, фэсакъынхэм фэ­гъэсэгъэнхэр, зыщыпсэухэрэ къуаджэм, къалэм, поселкэм ятарихъ ягъэшIэгъэныр, лъэпкъ шэн-хабзэхэр ашIогъэшIэгъонынхэр, IофшIэныр шIу ягъэлъэ­гъугъэныр типшъэрылъ шъхьа­Iэхэм ащыщых.
Анжела КУЗЬМЕНКО.

КIэлэцIыкIу IыгъыпIэу «Нэф­сэт» зыфиIорэм икIэлэпIу.