Тщыгъупшэщтхэп
2005-рэ илъэсым чъэпыогъум ООН-м унашъо зэришIыгъэу, гъогухэм атехъухьэрэ хъугъэ-шIагъэхэм ахэкIуадэхэрэм я Дунэе шIэжь мафэу шэкIогъум иящэнэрэ тхьаумафэ илъэс къэс хагъэунэфыкIы. Мыгъэ ар шэкIогъум и 20-м тефагъ.
Машинэ зэутэкIхэм ахэкIодагъэхэм мы мафэм афэшъыгъох, яшIэжь агъэлъапIэ, нэмыкIхэми сакъыныгъэ къахэфэным къыфэджэх. ХэткIи шъэфэп илъэс къэс зэрэдунаеу гъогу хъугъэ-шIагъэхэм нэбгырэ минишъэ пчъагъэ зэрахэкIуадэрэр, ащ нахьыбэжь сэкъатэу къызэрэнэрэр. 2022-рэ илъэсым щылэ мазэм къыщегъэжьагъэу чъэпыогъум нэс республикэм гъогу-транспорт хъугъэ-шIэгъэ 270-рэ къыщыхъугъ, ахэм нэбгырэ 44-рэ ахэкIодагъ, нэбгырэ 316-мэ шъобж зэфэшъхьафхэр хахыгъэх. Статистикэм къызэригъэлъагъорэмкIэ, хъугъэ-шIэгъэ хьылъэхэм нахь къащыкIагъ. БлэкIыгъэ илъэсым мыщ фэдэ иуахътэ ебгъапшэмэ, авариехэм ахэкIодагъэхэм япчъагъэ ызыплIанэ фэдиз къыщыкIагъ. Ау мы пчъагъэхэм джыри уагъэрэхьатынэу щытэп.
Ахэм анахьэу ушъхьагъоу афэхъурэр: ешъуагъэхэу машинэр зэрэзэрафэрэр, зикIогъур зэрэбламыгъэкIырэр, ямылъэныкъобгъу зэрэтехьэхэрэр, лъэсрыкIохэм шапхъэхэр зэраукъохэрэр.
Хъугъэ-шIагъэхэм узахаплъэкIэ, нафэ хъурэр тиныбжьыкIэхэр зэрэзыфэмысакъыжьыхэрэр, гъогу хъугъэ-шIагъэхэм бэу зэрахэкIуадэхэрэр ары. Ахэр къагъэущынхэм, гъогурыкIоным хэлэжьэрэ пстэуми шъхьэкIафэ афарагъэшIыным шIэжь мафэр фэIорышIэ ыкIи ащ ипэгъокIэу Адыгеим Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр щызэхащагъэх. Районхэми митингхэр ащыкIощтых.
Мы мафэр шIэжь мафэу зэрэщытым имызакъоу, псаоу щыIэхэм шапхъэхэр амыукъоным, гъогурыкIоным хэлажьэхэрэм лъытэныгъэ зэфыряIэным къыфэджэщтых.
ЗэфыщытыкIэм елъытыгъэр макIэп
Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо инспекцие икъулыкъушIэхэм пэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэу «Нет жертвам ДТП» зыфиIорэр Мыекъуапэ игупчэ шъхьаIэ щызэхащагъ.
ГъогурыкIоным ишапхъэхэр зэраукъорэм ыкIи гъогум щыхъурэ-щышIэрэм уасэ зэрэфамышIырэм къахэкIыкIэ авариехэм цIыфхэр зэпымыоу ахэкIуадэх, шъобж хьылъэхэр ахахых ыкIи нахьыбэрэмкIэ лажьэ зимыIэхэм ар атефэ. Мыщ епхыгъэ пчъагъэхэр ыкIи щысэхэр полицейскэхэм къэзэрэугъоигъэхэм къафаIотагъ.
Щынэгъончъагъэр гъогум щыгъэпытэгъэныр зэлъытыгъэр гъогурыкIоным хэлэжьэрэ пстэуми язекIуакI, якультур. Ахэм талъыплъэмэ, авариехэр нахь макIэ зэрэхъущтхэм Iофтхьабзэм хэлэжьагъэхэм анаIэ тырарагъэдзагъ.
Псауныгъэр ыкIи щыIэныгъэр гъогум къыщызэтегъэнэгъэнхэм фэшI шъхьэкIэфэныгъэ зэфыряIэным полицейскэхэр къыфэджагъэх.
Гъогу хъугъэ-шIагъэхэм ахэкIодагъэхэм яшIэжь пае шэф остыгъэхэр хагъэнагъэх.
Щынэгъончъагъэм къыфэджагъэх
Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо инспекцие икъулыкъушIэхэм ДОСААФ-р ыкIи Тэхъутэмыкъое районым иныбжьыкIэ организациехэр ягъусэхэу автопробег зэхащагъ.
Автомобильхэр зэхэтхэу «Нет жертвам ДТП» зыфиIорэ плакатхэр аIыгъхэу районым икъуаджэхэр къакIухьагъэх. ГъогурыкIоныр щынэгъончъэным иIофыгъохэм транспорт амалхэр зезыфэхэрэм анаIэ тырарагъэдзагъ.
АкIугъэ гъогу кIыхьэм къэуцупIэхэр щашIыхэзэ, гъогурыкIоным ишапхъэхэр зэрытхэгъэ тхьапэхэр цIыфхэм, водительхэм афагощыгъэх. Щынэгъончъагъэр гъогум щыгъэпытэгъэныр ежьхэм зэрялъытыгъэр агу къагъэкIыжьыгъ.
КIэух къэуцупIэу яIагъэр Инэм гурыт еджапIэу N 6-р ары. Мыщ къыщяжэщтыгъэх кIэлэеджакIохэр. Ахэм Iофтхьабзэм къыдырагъэштагъ. Шапхъэхэр шIокI имыIэу гъэцэкIэгъэным мэхьанэшхо зэриIэр, ахэр заукъокIэ тхьамыкIагъоу къыхэкIыхэрэр инспекторхэм къаIотагъ.
Студентхэм аIукIагъэх
Хабзэ зэрэхъугъэу, Дунэе шIэжь мафэм ипэгъокIэу илъэс къэс студентхэм зэIукIэгъухэр афызэхащэх. Мыгъэрэ зэIукIэгъур Мыекъопэ политехническэ колледжым щыкIуагъ.
Ащ хэлэжьагъэх АР-м и Къэралыгъо автоинспекцие иотделэу Мыекъуапэ щыIэм ипащэу Виталий Загайко, динлэжьхэр ыкIи медицинэ катастрофэхэмкIэ Адыгэ республикэ гупчэм, сэкъатныгъэ зиIэхэм я Урысые обществэ ялIыкIохэр.
ГъогурыкIоным ишапхъэхэр зыукъохэрэм тхьамыкIагъоу къяхъулIэн ылъэкIыщтыр нэрылъэгъу къафэзышIырэ сурэттехыгъэхэм якъэгъэлъэгъон студентхэм къафащагъ.
ЗэIукIэгъум ипэублэ Виталий Загайко студент 200 фэдизэу къэзэрэугъоигъэхэм закъыфигъэзагъ. Республикэм ыкIи къалэм игъогухэм къатехъухьэгъэ хъугъэ-шIагъэхэм язытет ар къытегущыIагъ. Республикэм щыхъурэ авариехэм азыщанэ ныбжьыкIэхэм ялажьэ зэрэхэлъым анаIэ тыраригъэдзагъ.
Iофтхьабзэхэм хэлэжьэгъэ лIыкIохэм студентхэм закъыфагъазэзэ, гъогурыкIоным хэлэжьэрэ пстэуми лъытэныгъэрэ шъхьэкIэфэныгъэрэ зэфашIынэу, щэIагъэ гъогум къызщыхагъэфэнэу зэрэщытыр къараIуагъ.
Гъогу хъугъэ-шIагъэхэр къызхэкIыхэрэр къизыIотыкIырэ видеороликхэр студентхэм къафагъэлъэгъуагъэх. Ахэм зяплъыхэ нэужым ныбжьыкIэхэр гупшысэм зэрэзэлъиштагъэхэр анэгухэм къакIэщыгъ.
Нэужым сэкъатныгъэ зиIэхэм я Урысые обществэ илIыкIо ныбжьыкIэхэм закъыфигъэзагъ. Ежь ышъхьэкIэ аварием хафи, сэкъатныгъэ зэрэхихыгъэр, курэжъыем къызэринагъэр щысэу къафихьыгъ ыкIи сакъыныгъэ гъогум къызщыхагъэфэнэу къяджагъ.
Iофтхьабзэм икIэухым апэрэ медицинэ IэпыIэгъур къин хэфагъэм зэрэрагъэгъотыщт шIыкIэхэр къарагъэлъэгъугъ.
ТхьамыкIагъо къызэхъулIи зидунай зыхъожьыгъэхэм азыныкъо ныбжьыкIэ дэдэхэу, илъэс 30-м нэмысыгъэхэу зэрэщытым тегупшысэн фае. Анахь шъхьаIэр — лъэсрыкIохэми водительхэми гъогурыкIоным ишапхъэхэр тымыукъохэу, тызэпэмыуцужьэу лъытэныгъэ зэфэтшIымэ, хъугъэ-шIэгъэ тхьамыкIагъохэр нахь макIэ хъущтых.
НэкIубгъор зыгъэхьазырыгъэр Iэшъынэ Сусан.