Си Шыхьанчэрыехьаблэ гупсэрэ ицIыф пэрытхэмрэ

Бэ бгъэшIэн, макIэ бгъэшIэн,
Укъызщалъфыгъэм гур екIужьын.
Си Шыхьанчэрыехьаблэ гупсэ
Сэ сыгуи екIужьы.

Бланэри къызщалъфыгъэм екIужьы хабзэ.

Псыхъо Iушъашъэмрэ мэз гъэкIыгъэ цунэ шхъуантIэмрэ азыфагу ис чылэ зэкIужьэу, сигупсэу, сикIасэу, сыкъызщыхъугъэу, Шыхьанчэрыехьабл! Псы­хъом ыцIэр Псэкъупс, мэзым ыцIагъэр Кармолино. ИщысыкIэ, итеплъэ анахь сурэтышI Iазэм къытхыми арыгъэ ныIэп, теплъэ дахэ иIагъ.

Чылэр иныгъэп, цIыкIугъэ, ублэпIэ еджапI дэтыгъэри, я 4-рэ классым нэс. Ау чылэр зэрэпхъожьын щымыIэу гъэ­псыгъагъэ, хъишъэхэри пылъых. Къыдэ­хьагъэуи зи дэкIыжьыгъэп. Чылэм ыцIэ бэу зэтыраIотыкIы, ау сэ анахь сшIотэрэзыр Цэй Ибрахьимэ къытхыгъэр ары (Цэй И. «ХэшыпыкIыгъэ тхыгъэхэр» къ. Мыекъуапэ ГУРИПП «Адыгея», 2000-рэ илъэс н. 407 — 408-рэ «Сын князя Ахаджако» урысыбзэкIэ тхыгъэ). Чылэр сатырищэу щысыгъ. Апэрэр псыIушъом Iусыгъ. ЯтIонэрэр — мэзIушъом. Ащ ыужым къахэкIыхэрэр къызэкIакIохэмэ, мэзыр тыраупкIызэ щытIысыгъагъэх. ЕтIанэ мэзыр нахь лъэшэу тыраупкIи, уц къэшхъо дахэр агузэгу дэлъэу ящэнэрэ сатырэр тIысыгъэ. Мэзыр тыраупкIы зэхъум къужъэитIу къыранэ­гъагъ, зыр тэ тадэжькIэ щытыгъ, «къужъэе маф» аIоу. Ащ дэжьым тхьэлъэIухэри щашIыщтыгъ, чылэм зыгорэ иIэ хъумэ цIыфхэр щызэрэугъоищтыгъэх. Адрэ къужъаер, былымхэр заукIыкIэ щыкIашIэти, ашъо щытырахыщтыгъ. Пчыхьэшъхьа­пэрэ жьау зыщыхъурэм щызэхэсыщтыгъэх.

А ящэнэрэ сатырэм конторэри, ток- ри зэпэIутэу щагъэпсыгъагъ, ащ ублэ­кIымэ шы Iэхъогъур зыдэтри къашIы­-хьагъ. Мэзым урыхэхьанэу урам цIыкIу къагъани, школыкIэ щашIыгъ, ащ ыпэкIэ зыкъуищ заом хэкIодэгъэ шъузабэ горэм Хъаджэт, Лъэустэнмэ янысагъ, Мамыймэ япхъугъ иунэ школэр чIэтыгъ. Апэрэ кIэлэегъаджэу яIагъэри урысыгъ.

А къэспчъыгъэмэ ауж къызэкIэлъыкIоу унагъохэр псыр къызщигъазэрэм нэс тIысыгъэх. Лъэмыджыр зыщытырашIыхьэгъэ чIыпIэм нэс. Мэзми псыIушъоми уарыхэхьан, уякIолIэн плъэкIынэу урам цIыкIухэр унагъомэ азыфагу къагъанэщтыгъ. Чылэ зэдэIужьэу, якъини, яхъяри зэдаIэтэу щыIэхэзэ зэо мыгъор къежьэ.

ЗилIакъокIэ нахьыбагъэр Мамыйхэр ары. Чылэм лIэкъуабэ дэсыгъ: Къадыхэр, Хъунагохэр, Лъэустэнхэр, Къэбэртаехэр, Гъопсынэхэр, Цэйхэр, Шэуджэнхэр, Кушъухэр, ЗекIогъухэр, МамыйкIэ зязыгъэтхыжьыгъэхэри ахэтыгъэх. Ау зэошхом щыфэхыгъэр бэ, анахьэу Мамый кIалэхэр. Ащ фэшI джы Шыхьанчэрыехьаблэ Мамый унагъоу къыдэнагъэр бэп.

Чылэ цIыкIум къыдэкIыгъэх тхакIуи, артисти, шIэныгъэлэжьи, заом илIыхъужъ­хэри, хабзэм иIофышIэ зэфэшъхьафхэри. ТхакIоу Лъэустэн Юсыф иповестэу «Гъо­гур Iухыгъ» ыкIи ироманэу «Къушъхьэр къэнэфы» зыфиIохэрэм дэгъоу къырагъэ­лъэгъукIы революцием ыпэкIэ, ыужыкIэ зэошхом илъэхъан чылэм изытетыгъэр, шъыпкъэ, чылэм ыцIэ къыриIорэп, ау ащ фэдэ зыщыхъугъэмэ ащыщэу, хъугъэ-шIагъэу ынэ пэкIэкIыгъэу е зыщыщ чIыпIэм ехьылIагъэр къытхыгъ. Ащ фэд повестэу «Гъогур Iухыгъ» зыфиIорэми хъишъэу пылъыр. Чылэм илэжьапIэ псыхъоу Псэкъупсэ зэпырыдзыгъэу щытыгъ, псым зэпырыкIынхэмкIэ лэжьакIохэр къин хэтыгъэх. Ащ пае Адыгэ автоном хэкум итхьаматэу Хьахъурэтэ Шыхьанчэрые иIофшIэгъухэм ащыщхэр игъусэхэу къэкIо, чылэдэсхэри ягъусэхэу ПчыхьалIыкъуае щегъэжьагъэу Къэзэныкъое цIыкIум нэс къаплъыхьэ ыкIи Шыхьанчэрыехьаблэ цыпэм дэжь псыхъом лъэмыдж тыралъхьанэу рахъухьэ ыкIи тыралъхьэ, гъогур Iухыгъэ мэхъу. Ащыгъум Лъэустэн Юсыф илъэс 13 ыныбжьыгъ. Ащ ехьылIагъэу уси зэхелъхьэ, ары апэдэдэ ымакъэ зыщыIурэри. Джащ фэд, заом игъом чылэм щыхъугъэ-щышIагъэхэри ыгъэфедэхэзэ, романэу «Къушъхьэр къэнэфы» зыфиIорэри къетхы.

Заом илъэхъан…

Заом ыпэкIи, зэо илъэсхэми, ащ ыужи чылэм пащэу иIагъэр сэ сят – Мамый СултIан Титыу ыкъор ары. КIэлэегъа­джэмэ къахащи лэжьакIомэ пэрыт афа­шIыгъагъ. Ышнахьыжъи, ышыпхъу нахьыкIэу Зулихъани, (ыш Анзаур ыцIагъ), заом ащэх. Ау ежь къуаджэм къыдагъанэ ынэ лъэныкъо сэкъатныгъэ иIагъэти, сятэ гъусэ къыфашIыгъагъэр Вер, партием ирайком исекретарэу Къадэ Хьаджмэт ишъхьэгъус. А нэбгыритIум къиныбэ алъэгъугъ.

Нэмыцхэр чылэм къызыдахьэхэм цIыфхэм къиныбэ алъэгъугъ. Къадэ Хьамедэ уIэгъэ хьылъэ телъэу фронтым къызекIыжьым, щыIакIэ рагъэгъотыгъэп, къин чIыпIэми арагъэфагъ. Мамый СултIанрэ Къадэ Хьаджмэт ишъхьэгъусэ Верэрэ сыд къин апэкIэмыкIыгъ, сыд хьэзаб арамыгъэщэчыгъ?!

Сэ сянэжъэу Мамый Долэтхъан ыпхъу Зулихъан заом щыIагъ, илъэси 4-рэ къэтыгъ, ыкъоу Анзаур кIэлитIур къыкIэни заом хэкIодагъ. Ыкъоу СултIан, сэ сятэ, заом щыIэ папкIэу щыIагъ. Заор зэуцужьым иIофшIэгъугъэ бзылъфыгъэу Верэ, «СултIан, нэмыцхэм аготыгъэхэр зэкIэ ятэгъэгъэтIысых» зеIом, «Зы шыхьанчэрыехьэблэ цIыф зябгъэгъэтIысыкIэ зыпыслъэжьыщт» зыкIиIогъагъэр. Ыкъо къинэу, хьазабэу кIэхэкIыгъэм фэдэу, илъфыгъэхэми, ышнахьыкIэрэ ышыпхъу нахьыкIэрэ зэрахэтыжьэу, пыйхэр яIэнэу фэягъэп. Ау ащ пае къэмы­нэу а гухьа-гужъыр къызфыряIагъэхэри щыIагъэх. Ащ къыхэкIыкIэ тятэшыпхъоу Зулихъан депутатэу къызагъэлъагъоми спискэм хауцIэрэпхъыкIы­жьыгъ, тын лъапIэу хэгъэгум къыфигъэшъошагъэмэ апайи къэнагъэп, тятэ иIофхэри нахь къызэщыкъуагъэх, ау ащ пае къэмынэу, тятэ чылэм зэрипэщагъэм тетэу колхозым фэбэнагъ, фэлэжьагъ, иIофшIэн къыщигъэкIагъэп, лэжьакIомэ зэряпэщагъэу, зыгъэпсэфыгъо уахътэр къэсыфэ щытхъу хэлъэу Iоф ышIагъ. А зигугъу къэтшIыгъэхэу, нэмыцым зыфэзыщэигъэ­хэр, ахэр пыдзафэх, адрэ лэжьакIохэр зытетыгъэм тетэу, зэдэIужьыхэу, щыIэкIэ дахэ яIэу щыIэх.

Зэо ужым щыIакIэр

Чылэр цIыкIуми, еджэгъабэ къыдэ­кIыгъ, IофшIэнымкIэ щытхъу хэлъэу зымакъэ лъэшэу Iугъэхэри бэу ахэт. Апэрэу зигугъу къэсшIыщтыр Хъунэго Чатиб, чылэми къыщыхъугъэп, Хъунагоми ащыщэп, зыщыщыр Аскъэлай, Хьабрацомэ ащыщ. Хъунэго Лахъу кIалэ иIагъэпти, ишъхьэгъусэ Хьаджхъан ыш кIалэр къы­Iахи, зытырырагъэтхагъ, рагъэджагъ, апIугъ, алэжьыгъ. Адрэ чылэ кIалэмэ афэдэу ПчыхьэлIыкъуае кIозэ еджагъ. ЕджапIэр къызеухым, Краснодар дэт мэкъумэщ институтым чIэхьагъ, ще­джагъ. КIалэр нэутхэу, сэнаущэу, шIэныгъэ дэгъуи IэкIэлъэу щытыгъэти, IофшIэныр зырегъажьэм, дэкIоягъ. Аужырэ илъэсым Адыгэ хэкумкIэ «Сельхозтехникэм» ипащэу ашIы, хабзэм фэшъыпкъэу фэлажьэ. Чылэу зыщапIугъэр зы мафи щыгъупшэу къыхэкIыгъэп. Колхозми ишIогъэшхо къыригъэкIыгъ, чылэдэсмэ ялъэIуи зыкIи къызэкIигъэкIожьыгъэп, «уай-уай Хъунэго Чатиб» аригъэIуагъ.

Мамый лIакъор

Ащ ыуж Мамый лIакъом тыкъыхахьэмэ, анахь гъэхъэгъэшIухэр зиIэр чылэмкIи лIакъомкIи, Мамый Абдулахь Бэчыр ыкъор ары (чылэдэсмэ зэрашIэрэр Кац). Мэлылъфэгъум и 5-м, 1913-рэ илъэсым къэхъугъ, щылэ мазэм и 25-м 2000-рэ илъэсым ищыIэныгъэ ыухыгъ. Зыщыпсэугъэри зыщыфыкъуагъэри Москва, ащ щагъэтIылъыжьыгъ. Ащи чылэр щыгъупшэу къыхэкIыгъэп.

РайонымкIэ комсомольскэ организацием иапэрэ секретарэу Iоф ышIэзэ, дзэм къулыкъу щишIэнэу 1935-рэ илъэсым ащэ, 1938-рэ илъэсым хьыкъумэу Хасан зыфиIорэм щыкIорэ заом хэлажьэ. Хэгъэгу зэошхор мэкIофэ КъокIыпIэ Чыжьэм щыIагъ, щызэуагъ. ДзэкIолI къызэрыкIом щыригъажьи, подполковникым нэсыгъ. Тын лъапIэхэри къыфагъэшъошагъэх. Заом къызекIыжьым, ВЦСПС-м иприемнэ исекретарэу регъажьэшъ, IофшIэнымкIэ Унэшхом икомендант мэхъу. Ежьыри чылэм къакIощтыгъ, чылэдэсхэри Москва кIохэмэ, еуалIэщтыгъэх, чэщрыпщи ыдэжь щырахэуи бэрэ къыхэкIыгъ. Дзэм къулыкъу щызыхьынэу Москва, Московскэ хэкум ифэхэрэм алъыкIощтыгъ, ынаIэ атыригъэтыщтыгъ. КъаIихыхэти, ядэжь къыщэхэти, шэмбэт, тхьаумэфэ мафэхэм ядэжь щигъаIэщтыгъэх. Ащ фэдэмэ къа­хэфагъэу сэ зыцIэ къесIон слъэкIыщтыр Цэй Заубэч, адрэхэр къаIотэжьэу зэхэсхыгъэх. Сэ сшынахьыкIэу Борис Москва щеджэ зэхъум ыдэжь кIощтыгъ, идэгъугъэ къыфэмыухэу къытегущыIэщтыгъ. Ащ фэдэ кIалэ уилIакъуи уичыли къыдэкIыгъэу уиIэныр насыпыгъэу сэлъытэ, къыщинэгъэ кIалэхэу, зыщыщыр зыщымыгъуп­шэхэрэми псауныгъэ пытэ яIэнэу сафэлъаIо. Ыш Теуцожьэу адыгэгъэшхо зыхэлъэу, лIакъор зэрипхыным, ныбжьыкIэхэр лъэгъо тэрэз тырищэнхэм фэбанэрэм псауныгъэ пытэ иIэнэу тыфэлъаIо, игъэхъагъэхэм афэшIи «тхьауегъэ­псэу!» етэIо.

Мамый Абубэчыр театральнэ институтым щеджагъ, Москва дэсыгъ. Мыекъуа­пэ къэкIожьи, театрэм Iоф щишIагъ. Ащи чылэр щыгъупшагъэп, Iоф зыдишIэхэрэр игъусэхэу къакIоти, спектаклэхэр къытфаригъэгъэлъагъощтыгъ.

Абубэчыр артист къодыягъэп, Хэгъэгу зэошхоми иIахьышIу хишIыхьагъ, медальхэри иIэх.

Мамый Казбек Хьилимэ ыкъор Мые­къопэ къэлэ сымэджэщым чIэтыгъ. Урысые Федерацием изаслуженнэ врач. Соловьев зэшхэм япремие илауреат. ИшIухьафтынхэмкIэ къэошIэ зэрэврач дэгъу дэдагъэр, сымаджэхэмкIэ дэгъугъэ, икъоджэгъоу еолIагъэхэри ыгъэрэзагъэх. Чылэм щыпхъорэлъф бзылъфыгъэм иIоф дэеу, ищыкIэгъэ лъыр амыгъотымэ мы­хъунэу зэхъум, зипхъорэлъфхэр зешIэм, кIалэмэ лъэкIэу Краснодар щыряIэр зыфэдэр ешIэти, макъэ къызарегъэIум, Борис лъыр зыщыхащырэ станцием ипащэ дэгущыIи, псынкIэу лъыр арагъэгъотыгъ, ащ ишIуагъэкIэ сымаджэр ылъэ къытеуцожьыгъ. (ШIэныгъэлэжьэу Мамый Руслъан ышнахьыкI Казбекыр, чылэдэсхэр «ЗимкэкIэ» еджэх).

Мамый СултIан ыкъоу Борисэрэ ышэу заом хэкIодагъэм икIалэу Казбекрэ (чылэдэсмэ зэрашIэрэр Ким) зигугъу къэсшIыхэмэ сшIоигъор.

Кимэ Баку дэт политехническэ институтыр къызеухым, къалэу Краснодар ПМК-м прорабэу Iоф ышIэнэу аштэ. ИIофшIакIэ агу рехьышъ, кIэлэ ныбжьыкIэр ПМК-м итхьаматэ мэхъу, гъэхъэгъэ­шIухэр ешIых: «Урысыем изаслуженнэ псэолъэшI», «Пшызэ изаслуженнэ псэолъэшI» зыфиIорэ цIэхэр къыфагъэшъуа­шэх, ахэм къакIэлъэкIо орденэу «Знак Почетар» зыфиIорэр. Трестым тхьаматэ фашIынэу къызыраIокIэ ыдэрэп, ипсауныгъэ фэшI (ыгу узыщтыгъ, операцие ашIын фэягъ, ащ фэдэхэр Краснодар щашIыщтыгъэхэп, Москва нахь, ау ежь фэягъэп. «Ащ сыкIуагъэми, столым сыкъытекIыжьыщтэп, мыщи ар дэдэр ары къыщысэхъулIэщтыр» — ыIуи афызэкIэ­кIуагъэп. Ежь ычIыпIэкIэ Пэнэжьыкъуае щыщ кIалэу Хъот Хьисэ трестым тхьаматэ фарегъэшIы. Ащ ыуж бэ темышIэу ищыIэныгъэ еухы. Къалэм къыращыжьи, Адыгэкъалэ унэ щыриIэти, къыращэлIэжьи, щагъэтIылъыгъ. КъекIолIагъэри багъэ, митингышхуи фашIыгъагъ. Митинг ужым цIыфэу къекIолIагъэхэр, зэрэхабзэу, зэбгырыкIыжьыгъэх, ау зы шыхьанчэрые­хьэблэ цIыф дэкIыжьыгъэп, зэкIэ зэрэугъоихи, чылэр зыдэщысыгъэ псыIушъоу лъэмыджыр зытелъым дэжь кIуагъэх, ащ щытыгъ мыжъо гъэчъыгъэ Шыхьанчэрые­хьаблэ зэрэщысыгъэр тетхагъэу, ар къэзыщагъэри, языгъэгъэуцугъэри Ким арыгъэ. Ащ дэжьым щышъыгъуагъэх, къыщыгущыIагъэх. ИщыIэныгъэкIэ лъэгъо дахэу къыфигъэнагъэу дунаим ехы­жьыгъ.

Борис я 10-рэ классыр къызеухым Мыекъопэ деревообрабатывающэ техникумым чIэхьэ, щытхъу хэлъэу къеухы, дэгъоу еджапIэми зэрэщеджагъэр къыгъэшъыпкъэжьэу. Ащ ыуж Грознэм агъа­кIо IофышIэ. Ащ щыIэзэ, дзэм къулыкъу щишIэнэу къеджэх, а Грознэ дэдэми дзэм къулыкъур щихьынэу къагъанэ. Благъэу щыIэмэ, тылъыкIон аIозэ, къетхы Адыгеим къызэрагъэзэжьыгъэр, бэрэ пэмылъэу къызэращэжьыщтыр.

Сэ педучилищым, я 3-рэ курсым сисэу, маим иа 1-рэ мафэм демонстрациеу Краснооктябрьскэм щыкIорэм сыхэтэу, агъунэкIэ сыщытыгъэти, сыплъэмэ, сэлъэгъу сшынахьыжъ Борис автоматыр ыIыгъэу дзэкIолIмэ ахэтэу. Транспарантыр чIэсэдзышъ, сшынахьыжъ сечъалIэ. Милициер сауж итэу «Стой, стрелять буду», — еIо. Сшынахьыжъи «IукI, гъэзэжь, хьэйнапэ тыошIы, нычхьапэ сы­къэкIощт», — еIо. А чIыпIэр джы къыз­нэсыгъэми сщыгъупшэжьырэп.

Дзэ къулыкъури къеухы, къэкIожьы, Краснодар макIошъ, мебельхэр къызщашIырэ фирмэм мастерэу Iохьэ. ИIоф­шIакIэрэ игъэпсыкIэрэ агу рехьы, иIоф­шIэнкIи дагъэкIуае. Мафэ горэм генеральнэ директорыр къеджэшъ, къыреIо Москва еджакIо зэригъэкIощтыр. Тятэ дэжь къэкIожьэу зыриIокIэ, хъункIэ дештэ. Илъэсищрэ къеджэшъ, щытхъу хэ­лъэу къегъэзэжьы. КъызэкIожьым, зыгъэкIуагъи, езыгъэджагъэхэри къыгъэукIытэжьыгъэхэп. Мастерым щыригъажьи, мебельнэ фирмэу «Кубань» зыфиIорэм ипэщэ IэнатIэ нэсыгъ. ЗэшитIури къалэм щызэ­лъашIэ хъугъэ. Ежь Бориси Кимэ фэдэу гъэхъагъэу ышIыхэрэм афэшI къыфагъэ­шъуашэ тамыгъэу «Ударник десятой пятилетки» зыфиIорэр. Джащ фэдэу зы шIухьафтыным адрэр къыкIэлъыкIозэ лэжьагъэ.

ПчыхьалIыкъое еджапIэм ипэщагъэу, Советскэ Союзым и ЛIыхъужъэу Нэхэе Даутэ имузей къызэIуахы зэхъум макъэ зырагъэIукIэ (Шэртэнэ Мэдинэ ащыгъум еджапIэм ипэщагъэр) «УкъэмыгумэкI, Мэдин, зыфэпIогъэ пIалъэм ехъулIэу стендыр къязгъэщэжьыщт», — еIо. ЗэриIуагъэм фэдэу гъусэхэри иIэхэу афарегъэщэжьы, ежьыри къызщызэIуахыщтым къырагъэблагъэ.

Iоф ешIэфэ нэс зыщыщ Адыгэкъалэр щыгъупшагъэп: сменитIоу Iоф зышIэщтхэр аригъэщагъэх автобусхэмкIэ. Общежитиехэри къаритыщтыгъэх, перестройкэр къызежьэм, приватизировать ашIыжьыхи, унэхэр къафэнэжьыгъэх. Спальнэ гарнитурэу къыдагъэкIырэр шыхьанчэрые­хьаблэхэр апэ зэритэу Адыгэкъали, Шапсыгъи, Теуцожь районми арыс цIыфыбэмэ аIэкIэхьагъэх. ЦIыфмэ зэращымыгъупшэн, игугъу зэрашIыжьын лъагъо къыгъэнагъ.

Тшыпхъу нахьыжъэу Рози, Тамарэу тиныси, врачхэу Краснодар дэсыгъэх. Тамарэ (Лъэустэн Юсыф ышыпхъу Тыгъэнгуащэм ыпхъу, зэцIыкIум щегъэжьагъэу Юсыф дэжь исыгъ, я 6-рэ классыр къызеухым, янэ дэжь къэкIожьи, Пчы­хьалIыкъое еджапIэм щеджагъ, яни кIэлэегъаджэу, тарихъыр аригъэхьэу, еджапIэм Iутыгъ, кIэлэегъэджэ дэгъугъ, игугъу шIукIэ агу къэкIыжьы, Тамарэ ятэ заом хэкIодагъэти, Юсыф ты папкIэу иIагъ) дышъэ медалькIэ еджапIэр къеухы, медицинскэ институтым чIахьэ. Мыекъуапэ Iоф щишIэзэ, тэ нысэ тфэхъу. «Заслуженный врач Кубани» зыфиIорэ цIэр къыфагъэшъуашэ. Терапевт дэгъугъ, цIыфыбэ еуалIэщтыгъ. Шыхьанчэрыехьаблэ икIыгъэми, тыдэ къикIыгъэми, адыгэмэ къагъотыщтыгъ. Чылэм къызыкIокIи кIалэхэр къыфащэщтыгъэх, сымэджэщми ахэмкIэ япчъэ Iухыгъагъ. Краснодар Розэ педиатр дэгъукIэ щыкIощтыгъ, отделением Iутхэми, сымэджэщым ипащи иIоф­шIагъэ уасэ фашIыщтыгъ, отделениемкIэ пэщэ дэгъоуи алъытэщтыгъ.

Тятэшыпхъур заом къызекIыжьым къоджэдэсхэр зэрэпэгъокIыгъэхэм игугъу къэсымышIын слъэкIыщтэп. Зулихъан гъэхъэгъэшIухэр иIэу Адыгеим, ичылэ гупсэ, къыгъэзэжьыгъ. ЗыхэкIыгъэхэм анапэ тырихыгъэп, чемодан мыин-мыцIыкIоу ыIыгъыр къызызэдэпхыкIэ, яруситIоу зэтетэу, медальхэмрэ нэмыкI тынхэу къыратыгъэхэмрэ дэлъыгъэх. А чемоданыр ыIыгъэу машинэу къэзыщэжьырэр Псэкъупсэ лъэмыдж къызынэ­сым къикIыжьыгъ. Къоджэдэсхэр зэкIэ пэгъокIыгъэхэу щытыгъэх, зы лъэбэкъуи къырамыгъэдзэу, атамэ тесэу, къужъэе мафэр зыIут унэм нэс къызIохьажьхэм, ным къужъаем IаплI рищэкIыгъэу щы­тыгъ. Ыпхъу къызырагъэуцохым, ныр къызэхэфагъ, пхъур ашIомыIофыжьэу, ныор къаIэтыжьы, а чIыпIэм сыд нэпс щемыхыгъ?! Тинанэ къиныбэ ылъэгъугъ зэо лъэхъаным, хэта зымылъэгъугъэр, ау мыдырэм илъфыгъищи кIодыпIэм иты­гъэх, илI имыIэжьэу шъузэбагъ, ахэм ипщыкъо ипшъэшъищи адипIужьыгъ. СшынахьыкIэу Хьазрэт Налщык университетыр къыухи, Налщык исад-совхоз идиректорэу Iоф ышIагъ, етIанэ предпринимателэу бэрэ лэжьагъэ. Асфари Краснодар мэкъумэщ­институтым экономист-бухгалтерэу ще­джагъ, совхозэу «Адыгеим» бухгалтерэу тIэкIурэ Iоф щишIагъ, «Трансми» бухгалтерэу щылэжьагъ, ари ащ ыуж предприниматель хъугъэ. Сшыпхъу нахьыкIэу Мариет санэпидстанциеу Адыгэкъалэ дэтым щэлажьэ. Ащи Москва къикIыгъэ тынхэр иIэх, алъытэ, шIукIэ ыцIэ раIо.

Сшыпхъу нахьыкIэу Хъаняти массажисткэ дэгъу, шIу къалъэгъу, цIыфыбэ къыфэкIо. Джащ фэдиз къиныр чылэм щызылъэгъугъэу СултIанрэ Асетрэ якIэлэ нэбгыриймэ апшъэрэ гъэсэныгъэ аратыгъ. Асети къоджэ еджапIэм кIэлэегъаджэу Iутыгъ.

Кощэгъу Нуриет.
Гъэсэныгъэм иотличник, АР-м ицIыф гъэшIуагъ.

Сурэтым итхэр: ныжъ-тыжъхэм япхъо­рэлъфэу Долэт акокI ис; тянэу Асет, джабгъумкIэ щысыр тятэшып­хъоу Зули­хъан, ащ къыгосыр тятэшым икIа­лэу Ким, сэмэгумкIэ — сшыпхъу на­хьыкIэу Хъанят, ащ къыгосыр сшына­хьыжъэу Борис, акIыб дэтыр тятэшым ыпхъоу Роз.