Сыд фэдэрэ шъолъыр пштагъэми, ащ зыпкъитыныгъэ иIэнымкIэ, ыпэкIэ лъыкIотэнымкIэ анахь мэхьанэшхо зиIэр экономикэр ары. Мы лъэныкъомкIэ Адыгэ Республикэм хэхъоныгъэшIухэр, гъэхъэгъэшIухэр иIэх.
Лъэпкъ проектхэм, къэралыгъо ыкIи республикэ программэхэм яшIуагъэкIэ мы аужырэ илъэсхэм Адыгеир къэгъэлъэгъон дэгъухэм къафэкIон ылъэкIыгъ, ащкIэ пэрытныгъэ зыIыгъ субъектхэм пытэу ахэуцуагъ. УФ-м и Президентэу Владимир Путиным, Урысыем и Правительствэ яIэпыIэгъукIэ шъолъырым гухэлъэу иIэхэр, пшъэрылъэу зыфигъэуцужьыхэрэр щыIэныгъэм щыпхырыщыгъэхэ мэхъу. АщкIэ Iофышхо егъэцакIэ Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат зипэщэ командэм.
Урысые Федерацием и Президентэу Владимир Путиным видеоконференцие шIыкIэм тетэу Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат зэIукIэгъоу дыриIагъэм ащ фэдэ зэфэхьысыжьхэр уегъэшIых. Мы аужырэ илъэси 5-м Адыгеим социальнэ-экономикэ хэхъоныгъэмкIэ гъэхъагъэу иIэхэм ыкIи лъэпкъ проектхэм, федеральнэ, шъолъыр программэхэм ягъэцэкIэнкIэ пшъэрылъэу щытхэм ахэр атегущыIагъэх.
Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, зэхэубытэгъэ продуктэу къахьыжьырэм ихэхъоныгъэ ипсынкIагъэ проценти 116-рэ хъугъэ, промышленностым къыдигъэкIырэм ииндекс — проценти 125-рэ. Илъэси 5-м къыкIоцI хахъохэр фэди 1,5-кIэ нахьыбэ хъугъэх. Федеральнэ гупчэм къикIырэ ахъщэ IэпыIэгъур процент 15-м нэсэу къеIыхыгъ. Республикэм къэралыгъо чIыфэу телъыр процент 22-кIэ нахь макIэ хъугъэ ыкIи ежь ихахъохэм ялъытыгъэу процент 21-м джырэкIэ тет. Инвестициехэр сомэ миллиарди 173-м нэсыгъэх. Илъэси 5-м къыкIоцI цIыфхэр зычIэсыщт унэу агъэпсыгъэхэр квадрат миллион 1,5-м нэсыгъ. Квадрат мин 300-м ехъу непэ ехъулIэу агъэпсыгъах. Илъэсым ыкIэм ехъулIэу къибдзэн хъумэ, зы нэбгырэм телъытагъэу ар зэрэхъущтыр зы квадрат метр.
Социальнэ лъэныкъомкIэ псэуалъэу ашIыхэрэм афэгъэхьыгъэу къэIогъэн фае аужырэ илъэситфым къыкIоцI еджэпIи 5, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэ 18, сымэджэщи 4, поликлиники 4, фельдшер-мамыку IэзапIэу 30 зэрашIыгъэр, культурэм иучреждениехэу къуаджэхэм ащагъэпсыгъэр 4, псауныгъэм игъэпытэн тегъэпсыхьагъэр псэолъэ 14.
Адыгеим и ЛIышъхьэ къыхигъэщыгъ Президентым иIэпыIэгъу хэмылъэу, джащ фэдэу хэгъэгум и Правительствэ ишIуагъэ къымыгъакIоу ащ фэдиз хэхъоныгъэ зэрамышIышъущтгъагъэр.
«Адыгэ Республикэм щыпсэурэ пстэуми ацIэкIэ ренэу уишIуагъэ къызэрэтэбгъэкIырэм пае тызэрэпфэразэр къэсIонэу сыфай. Илъэсэу икIыгъэхэм Адыгеим бэдэд щызэшIуахыгъэр. Ау тапэкIи ащ нахьи нахьыбэжь къэралыгъо программэхэм, лъэпкъ проектхэм ыкIи инвестиционнэ проектхэм япхыгъэу итхъухьагъэр. А IофшIэныр тапэкIи лъыдгъэкIотэным тыфэхьазыр», — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.
Урысыем и Президент Адыгеим хэхъоныгъэу ышIырэм осэшIу къыфишIыгъ, инвестициехэр нахьыбэу къаIэкIэхьанхэм тегъэпсыхьэгъэ IофшIэныр агъэлъэшынэу, джащ фэдэу цIыфхэм IофшIэн ягъэгъотыгъэным анаIэ нахь тырагъэтынэу пшъэрылъ къафигъэуцугъ.
Адыгеим ЛIышъхьэ къызэриIуагъэмкIэ, непэкIэ республикэм инвестиционнэ проект 25-рэ щагъэцакIэ, ахэр сомэ миллиард 77-м телъытагъэу щытых. Проектышхохэм япхыгъэ IофшIэныр макIо. ГущыIэм пае, зыгъэпсэфыпIэу «Лэгъонакъэрэ» промышленнэ паркымрэ яшIын епхыгъэхэр. ИнвестициехэмкIэ, IофшIэпIэ чIыпIакIэхэр щыIэ хъунхэмкIэ а пстэуми яшIуагъэ къэкIощт.
«Бэ къыжъудэхъугъэр: зэхэубытэгъэ продуктэу къэшъухьыжьырэр нахьыбэ хъугъэ, промышленностым къыдигъэкIырэм хэхъуагъ ыкIи нэмыкIхэр, — къыхигъэщыгъ Владимир Путиным. — Зэхэубытагъэу къэпIон хъумэ, хэхъоныгъэхэр шъушIыхэзэ шъулъэкIуатэ».
Республикэм ипащэ зэрилъытэрэмкIэ, шъолъырхэм ащыIэ гъэIорышIэкIо командэхэм пшъэрылъ шъхьаIэу яIэр непэкIэ Iофхэм язытет елъытыгъэу экономикэм хэхъоныгъэ ышIыным анаIэ тырагъэтыныр ары.
— Республикэм ихэбзэ къулыкъухэм, обществэм ыкIи бизнесым яIо зэхэлъэу зэрэзэдэлажьэхэрэм мыщ фэдэ зэфэхьысыжь дэгъухэр къыкIэлъыкIуагъэх. Федеральнэ гупчэр IэпыIэгъу къытфэхъузэ, пшъэрылъэу зыфэдгъэуцужьыгъэхэр тэгъэцакIэх, — къыIуагъ Адыгеим и ЛIышъхьэ.
УФ-м и Правительствэ ишIуагъэкIэ Адыгеим Iофыгъуабэ щызэшIохыгъэ зэрэхъурэр республикэм ипащэ къыхигъэщыгъ. УФ-м и Премьер-министрэу Михаил Мишустиныр блэкIыгъэ илъэсым республикэм къызэкIом проектыбэхэм къадыригъэштагъ, ахэр щыIэныгъэм щыпхыращыгъэх.
Федеральнэ IэпыIэгъум ишIуагъэкIэ илъэс 14-кIэ узэкIэIэбэжьмэ рагъэжьэгъэгъэ проектэу магистральнэ псырыкIуапIэм ишIын фэгъэхьыгъэр лъагъэкIотагъ. Ащ сомэ миллиарди 4,5-рэ фэдиз халъхьагъ. Псэуалъэм республикэм икъэлэ шъхьаIэ ыкIи Мыекъопэ районым ащыпсэухэрэ нэбгырэ мин 220-рэ фэдизмэ псы къабзэр аIэкIигъэхьащт.
— Пандемием къыздихьыгъэ гумэкIыгъохэм ямылъытыгъэу, лъэпкъ проектхэм ыкIи къэралыгъо программэхэм ягъэцэкIэн лъыдгъэкIотагъ. Мэхьанэшхо зиIэ нэмыкI проектыкIэхэр щыIэныгъэм щыпхырытэщых, — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.
БлэкIыгъэ илъэсыр пштэмэ, мылъку шъхьаIэм инвестициеу къыхалъхьагъэр сомэ миллиард 33,5-рэ мэхъу. Адыгеим и ЛIышъхьэ зэрилъытэрэмкIэ, республикэм иэкономикэ хэхъоныгъэ ышIынымкIэ ыкIи ащ къыхалъхьэрэ мылъкур нахьыбэ хъунымкIэ зишIуагъэ къэкIощтыр инвестиционнэ проектышхохэу шъолъырым щагъэцэкIэщтхэр ары.
— Къэралыгъор IэпыIэгъу къазэрэфэхъун ылъэкIыщт амалхэр предпринимательхэм ыкIи инвесторхэм алъыдгъэIэсын фае. Типшъэрылъ шъхьаIэр экономикэм хэхъоныгъэ ышIыныр, ащ епхыгъэу цIыфхэм ящыIэкIэ-псэукIэ нахьышIу хъуным тыпылъыныр ары, — къыхегъэщы КъумпIыл Мурат.
Республикэм ипащэхэм ягухэлъышIухэр къазэрэдэхъущтым щэч хэлъэп. Сыда пIомэ ахэм зэгурыIоныгъэ азыфагу илъэу Iоф зэдашIэ, федеральнэ гупчэми зэпхыныгъэ пытэ дыряI.
Зыгъэхьазырыгъэр ТХЬАРКЪОХЪО Адам.