1961-рэ илъэсым я 7-рэ классыр къэтыухыгъэу илъэс 14 — 15 нахь зымыныбжь пшъэшъэжъыехэм тызэгъусэу Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ училищым тычIэхьагъ.
Блащэпсынэ, Фэдз къарыкIыгъэхэу къэбэртэябзэм рыгущыIэхэрэр, бэслъэнэйхэу Улапэ щыщхэр, хыIушъо Шапсыгъэм, Бжъэдыгъу, КIэмгуе къарыкIыгъэхэр, адыгабзи урысыбзи тэрэзэу тымышIэу тызэрихьылIагъэх.
ТинасыпкIэ IофшIэныр езыгъэжьэгъэкIэ кIэлэегъэджэ ныбжьыкIэу ЖэнэлI Тэмарэ Щэбанэ ыпхъум тытефагъ (джэнэт лъапIэр Тхьэм къырет). Зышъхьасыжьыгъэп, тыригъэджагъ, типIугъ, тигъэсагъ. Училищым сыд фэдэ Iофыгъо къырихьыжьагъэми пэрытыныгъэр щытIыгъэу тыхэлажьэщтыгъ, еджэными дэгъоу тыхэгъозагъэу, дэпкъ гъэзетэу къагъэкIэжьырэ зэпытми тигъэхъагъэхэр къихьэхэу еджэгъу илъэсиплIыр дгъэкIуагъэ. ЗэIукIэшхуи тшIи училищым икIэлэ пIугъэу, Советскэ Союзым и ЛIыхъужъэу Андырхъое Хъусен ыцIэ тиеджапIэ ыхьымэ зэрэтшIоигъор къыщытIогъагъ.
1965-рэ илъэсым еджэныр къэтыухи, IофшIэныр едгъэжьагъ. Зы купи Чэчэным агъэкIуагъ. Илъэс-илъэситIум Iоф къыщашIи къэкIожьыгъэх. Зинасып а хэкум къыщызыгъоти къэнагъэхэри къахэкIыгъэх. ЗэкIэми апшъэрэ гъэсэныгъэ зэдгъэгъотыжьыгъ.
Джы зигугъу къэсшIымэ сшIоигъор щыIэныгъэм лъэгъо дахэу щыпхыращыгъэр ары. ЛIэшIэгъу- ныкъом ехъукIэ узэкIэIэбэжьмэ мы пшъашъэхэм саIукIэнэу, сигъашIэ щыщ Iахь адэзгощынэу синасып къызэрихьыгъэм сырэгушхо.
Чэчэным къэнагъэхэм ащыщыгъ Адзынэ Нинэ. Зэошхоу ащ щыкIуагъэри ынэгу кIэкIыгъ, къиныгъо Iаджи зэпичыгъ. Джы непэ республикэм ицIыф цIэрыIомэ ащыщэу Нинэ ехьылIэгъэ кинорепортажхэр тырахы. ТхылъщэпIэ тучанышхо къызэIуихыгъэу цIыфмэ тхылъыр шIу ягъэлъэгъугъэным пылъ.
Долэ Саудэт, Вэрэкъо Свет, ХъокIо Щамсэт, Гостэкъо Мир илъэс пчъагъэм щытхъу апылъэу, рагъэджагъэхэр къафэразэхэу, къэралыгъо тын лъапIэхэри яIэу ублэпIэ классхэм Iоф ащашIагъ.
Хьамырзэкъо Анерэ Мамый Нуриетрэ адыгабзэмрэ литературэмрэкIэ рагъэджагъэх. Тиадыгабзэ къэухъумэгъэным Iофышхо дашIагъ, «Адыгэ Республикэм икIэлэегъэджэ гъэшIуагъ» зыфиIорэ цIэ лъапIэр яI. Нэгъуцу Кърымсад хьисапымкIэ ригъаджэхэу, еджапIэм иIэшъхьэтет иапэрэ гуадзэуи республикэ гимназием Iоф щишIагъ, непи ащ щэлажьэ. Ар народнэ просвещением иотличник.
Хъоц Мае — хьисапымкIэ, КъумпIыл Симэ урысыбзэмрэ литературэмрэкIэ Улэпэ гурыт еджапIэм щырагъэджагъэх. Чылэм цIыф цIэрыIоу къыдэкIыгъэхэр мы бзылъфыгъитIум рагъэджагъэх.
Хьамырзэ Фатимэ тикъэралыгъо икъэлэ шъхьаIэу Москва изы район ипочтовэ отделение иIэшъхьэтетэу илъэс 30-рэ Iоф ышIагъ.
Битэ Любэрэ Лидэрэ, АфэшIэгъо Аминэт Адыгэ къэралыгъо университетым щырагъэджагъэх. Любэ профессор, Лидэ, Аминэт ыкIи ЦунтIыжъ Тэмарэ шIэныгъэхэмкIэ кандидатых.
Абэсэ Мирэ Кощхьэблэ район администрацием, гъэсэныгъэмкIэ иотдел иинспектор шъхьаIэу Iоф ышIагъ.
Хьашхъуанэкъо Сарэ Адэмые еджапIэм щыригъэджагъэх. IофшIэным къыдакIоу усэ тхыныр икIасэти, иамали къехьыти, усэхэр зыдэт тхылъи къыдигъэкIыгъ. Непи иусэхэр «Адыгэ макъэм» къыщыхеутых.
Къудаекъо Саидэ Адэмые гурыт еджапIэм ипэщагъ. ШIэныгъэшхо зиIэ пащэу ыкIи кIэлэегъаджэу хагъэунэфыкIыгъ. Ищытхъуи «Черкешенка» зыфиIорэ тхылъым къыдэхьагъ. ЗэкIэми къалэжьыгъэу къэралыгъом тын лъапIэхэр къафигъэшъошагъ. Ялъфыгъэхэр зэрыгушхони, япхъорэлъф цIыкIухэм афаIотэн къэбар шIагъуи апылъэу зыгъэпсэфыгъо уахътэм къекIолIагъэх.
ШIукIэ сыгу къэкIыжьых, дахэкIэ ягугъу сэшIы, сарэгушхо.
Сэри Фэдз гурыт еджапIэм ипащэ сыригуадзэу илъэсыбэрэ Iоф сшIагъэ.
Сипшъэшъэгъухэм сафэлъаIо псауныгъэ пытэ яIэнэу, шIоу щыIэм щымыкIэхэу бэрэ псэунхэу.
Мызэ (Щэлбай) Айщэт.
Фэдз.