Я 40-рэ гвардейскэ къэзэкъ полкым инэпэеплъэу мэкъуогъум и 8-м мемориальнэ мыжъобгъу Мыекъопэ политехническэ техникумыр зычIэт унэм къыщызэIуахыгъ.
Полкыр Адыгэ хэкум игъэцэкIэкIо комитет иунашъокIэ 1941-рэ илъэсым чъэпыогъум и 22-м къалэу Мыекъуапэ щызэхащэгъагъ. Ащ Адыгэ полккIэ еджэгъагъэх, ыцIэ къыгъэшъыпкъэжьэу ар фронт зэфэшъхьафхэм ахэлэжьагъ, хэгъэгур къыухъумагъ.
Полкым лъэпкъ зэфэшъхьафхэм ялIыкIохэр хэтыгъэх. Адыгеим ыкIи Краснодар краим икъутырхэм ащыщхэм егъэзыгъэ хэмылъэу зарагъэтхыгъагъ. Амыштагъэу къэнагъэри мэкIагъэп.
Зэхащэгъэ полкыр Дзэ Плъыжьым ия 29-рэ кавалерийскэ къэзэкъ полкыкIэ хэхьэгъагъ, ау зэолIэу хэтхэр зэресагъэхэу, ащ «Мыекъопэ» е «Адыгэ» полккIэ еджэщтыгъэх.
ЗэолI-кавалеристхэм пыир тыдэкIи щызэхакъутагъ, апсэ емыблэжьхэу зэуагъэх, къызэкIэмыкIохэу нэмыцхэр зэкIафагъэх. Адыгэ полкым ибыракъ хэлъыгъэ бгъэхалъхьэхэу Быракъ Плъыжьым, Александр Невскэм, Кутузовым яорденхэм ар зэкIакIор ымышIэу зэрэзаорэр къаушыхьатыщтыгъ. Къалэу Барановичи шъхьафит зэрашIыжьыгъэм пае «Барановическэ полккIи» еджэгъагъэх.
Зэо гъогу къиныр Адыгэ полкым Прагэ щиухыгъ, 1945-рэ илъэсым Iоныгъом и 25-м Мыекъуапэ къыгъэзэжьыгъагъ. Къэлэдэсхэр къэгъагъэхэр аIыгъхэу зэолIхэу ТекIоныгъэр къыдэзыхыгъэхэм апэгъокIыгъагъэх. Кавалеристхэр урамэу Краснооктябрьскэм къырыкIогъагъэх.
ШIэжьыр къалэжьыгъ
Адыгэ кавалерийскэ полкым фэгъэхьыгъэ зэхахьэр Адыгэ Республикэм иветеранхэм я Совет итхьаматэу Къоджэ Аслъан къызэIуихыгъ. Ащ къекIолIэгъагъэх ветеранхэм якъэлэ организацие, муниципалитетым игъэцэкIэкIо ыкIи хэбзэихъухьэ органхэм, Адыгэ Хасэм, ДОСААФ-м ишъолъыр къутамэ, общественнэ организациехэм ялIыкIохэр, полкым хэтыгъэхэм къатекIыгъэхэр.
КъэгущыIагъэхэм полкым хэтэу зэуагъэхэм, бгъэхалъхьэхэр къызфагъэшъошагъэхэм, зэо мэхъаджэу зыхэтыгъэхэм афэгъэхьыгъэ къэбархэр къаIотагъэх. Кущевскэ заом хэлэжьагъэхэм лIыгъэу зэрахьагъэр ЛIымыщэкъо Рэмэзанэ, Азэщыкъ Геннадий, Павел Романовым къэзэрэугъоигъэхэм агу къагъэкIыжьыгъэх.
ШIэжь мыжъобгъур къызызэIуахым ыуж автопробегым хэлэжьэрэ автомобильхэр къэралыгъом ыкIи ТекIоныгъэм ябыракъхэмкIэ гъэкIэрэкIагъэхэу станицэу Дондуковскэм ежьагъэх. Зэо ужым я 40-рэ гвардейскэ кавалерийскэ къэзэкъ полкыр зычIэсыгъэ унэу джы мэкъумэщ техникумыр зычIэтми шIэжь мыжъобгъу къыщызэIуахыгъ.
Митингыр Джэджэ районым ипащэу Николай Бровиным къызэIуихыгъ. Къоджэ Аслъан полкым изэо гъогу хьылъэ зыфэдагъэм цIыфэу къызэхэхьагъэхэр нэIуасэ фишIыгъэх.
«Адыгеим щыщхэу, Хэгъэгу зэошхом хэлэжьагъэхэу, хэгъэгум икъэухъумэн зыпсэ фэзытыгъэхэм яшIэжь егъашIэм тщымыгъупшэным фэгъэхьыгъэ Iофтхьабзэу зэхатщэхэрэм чанэу къахэлажьэхэрэм, зишIуагъэ къытэзыгъэкIыгъэхэм зэкIэми «тхьашъуегъэпсэу» ятэIо, — къыIуагъ ащ.
Лъэшэу тыфэраз тхакIоу, полковникэу, журналистэу, тарихъ шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу Сыджыхьэ Хьазрэтбый Исхьакъ ыкъом. Ащ Адыгэ полкыр зызэхащагъэм къыщегъэжьагъэу Мыекъуапэ къызигъэзэжьыгъэм нэс зэолI-кавалеристхэм гъогоу къакIугъэр, пыим зэрэпэуцужьыщтыгъэхэр, зыкIыныгъэ ин зэрахэлъыгъэр къизыIотыкIырэ къэбархэр къызэриугъоигъэхэм ыкIи заом фэгъэхьыгъэ тхылъхэр зэритхыгъэхэм тегъэгушхо.
Адыгэ Республикэм иветеранхэм я Советрэ фондэу «ТекIоныгъэмрэ» тапэкIи шIэжьым фэгъэхьыгъэ Iофтхьабзэхэр зэхэщэгъэным пылъыщтых.
Иван Бормотов.
Адыгэ Республикэм иветеранхэм я Совет итхьаматэ игуадз.