Хэгъэгу зэошхом советскэ народымрэ ащ и УIэшыгъэ КIуачIэхэмрэ ТекIоныгъэр къызыщыдахыгъэр илъэс 77-рэ зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэ мэфэкI зэхахьэхэр Адыгэ Республикэм игъэкIотыгъэу щыкIуагъэх.
ЖъоныгъуакIэм и 9-м Гупчэ мемориалэу Мыекъуапэ дэтым щызэхащэгъэ Iофтхьабзэм Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр, федеральнэ инспектор шъхьаIэу Адыгэ Республикэм щыIэ Сергей Дрокиныр, Правительствэмрэ Парламентымрэ якъулыкъушIэхэр, ветеранхэр, ныбжьыкIэ патриотическэ купхэр, республикэм щыщхэр, хьакIэхэр хэлэжьагъэх.
МэфэкI зэхахьэр «ЕгъэшIэрэ машIом» ыпашъхьэ щырагъэжьагъ. Мыекъопэ гарнизонымрэ хэбзэухъумэкIо къулыкъушIэхэмрэ пчэгум къырыкIуагъэх.
Тиреспубликэ и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат ветеранхэм, мэфэкI маршым хэлажьэхэрэм, Адыгеим щыпсэухэрэм зафигъазэзэ, зэхахьэм къыщыгущыIагъ.
Хэгъэгу зэошхом иилъэсхэр гъашIэм инэкIубгъохэм зэрахэмыкIуакIэхэрэр, советскэ народымрэ ащ и УIэшыгъэ КIуачIэхэмрэ лIыхъужъныгъэу зэрахьагъэр, мамыр щыIакIэр къызэраухъумагъэр КъумпIыл Мурат хигъэунэфыкIыгъэх.
— Адыгеим щыщ нэбгырэ мин 80 Хэгъэгу зэошхом хэлэжьагъ. Заом ыкIыб щыIэхэу мин пчъагъэмэ фронтым пае Iоф ашIэзэ, ТекIоныгъэр къагъэблэгъагъ. ТичIыпIэгъухэм лIыгъэу зэрахьагъэм тырэгушхо. Заом ыуж хэгъэгум ищыIакIэ зыпкъ игъэуцожьыгъэным, къэралыгъо гъэпсыкIэр гъэпытэгъэным хэлэжьагъэхэм тарэгушхо. ТекIоныгъэр къыдэзыхыгъэ ветеранхэм шъхьащэ афэтэшIы, — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.
ТекIоныгъэр заом къыщыдэзыхыгъэхэм лIыхъужъныгъэу зэрахьагъэр зэрэдгъэлъапIэрэр, ветеранхэм щысэ зэратетхырэр ти ЛIышъхьэ хигъэунэфыкIыгъэх. Мы мафэхэм Урысыем идзэхэм хэушъхьафыкIыгъэ операциер Донецкэ ыкIи Луганскэ народнэ республикэхэм зэрэщагъэцакIэрэм мэхьэнэ ин иIэу ЛIышъхьэм ылъытагъ.
Зэхахьэм хэлажьэхэрэр Хэгъэгу зэошхом щыфэхыгъэ тидзэкIолIхэм зы такъикъэ афэшъыгъуагъэх. Къэгъагъэхэр «ЕгъэшIэрэ машIом» кIэралъхьагъэх.
Мыекъуапэ ипчэгу шъхьаIэу В. И. Лениным ыцIэ зыхьырэм дэжь патриотическэ Iофтхьабзэу «МыкIодыжьыщт полк» зыфиIорэм хэлажьэхэрэр щызэIукIагъэх. Къалэр мэфэкIым диштэу агъэкIэрэкIагъ. Хэгъэгу зэошхом лIыхъужъныгъэ щызезыхьэгъэ тидзэкIолIхэм афэгъэхьыгъэ нэрылъэгъу IэпыIэгъухэр лъэсрыкIо урамхэм абгъухэмкIэ щытых. Мамыр щыIакIэр къызэраухъумагъэр, хэгъэгум ис лъэпкъхэр зэкъоуцохи, пыир зэрэзэхакъутагъэр тхыгъэхэм къаIуатэ.
Урамэу Краснооктябрьскэм нэбгырабэ щытэлъэгъу. Оркестрэм хэт артистхэр апэ итых. ТекIоныгъэм и Быракъ убгъугъэу къулыкъушIэхэм аIыгъ. АдыгеимкIэ Советскэ Союзым и ЛIыхъужъхэм, Щытхъум иорден къызыфагъэшъошагъэхэм ясурэтхэр кIэлэеджакIохэм аIыгъых. Андрыхъое Хъусен исурэт Виолетта Мышлановам ыIыгъ. Спорт унагъом щапIугъэ Полина Куцеваловам Нэхэе Даутэ исурэт лъагэу ыIэтыгъ. Мария Тюгашкинам Лаврентий Журавлевым исурэт ыIыгъэу зэхахьэм хэлажьэ.
— ЛIыхъужъхэм ясурэт 58-рэ кIэлэеджакIохэм аIыгъ. «МыкIодыжьыщт полкым» тиныбжьыкIэхэр зэрэщызэIукIагъэхэр ащыгъупшэжьыщтэп. ШIэжь яIэу тикIэлэеджакIохэр алъэ пытэу теуцонхэм тыпылъ, — къытиIуагъ Мыекъуапэ иадминистрацие культурэмкIэ и ГъэIорышапIэ ипащэу Цэй Розэ.
«МыкIодыжьыщт полкым» фэгъэхьыгъэ орэдыр пчэгум щыжъынчызэ къалэм иурам шъхьаIэ рыкIохэрэм тяплъы. Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат заом хэлэжьэгъэ ятэжъэу Хьамидэ исурэт ыIыгъ. «МыкIодыжьыщт полкым» хэтых АР-м и Парламент и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр, Адыгеим и Премьер-министрэ ипшъэрылъхэр зыгъэцэкIэрэ КIэрэщэ Анзаур, Мыекъуапэ иадминистрацие ипащэу Генна-
дий Митрофановыр, Мыекъуапэ инароднэ депутатхэм я Совет и Тхьаматэу Джарымэкъо Азмэт, Парламентым, Правительствэм, Мыекъопэ гарнизоным якъулыкъушIэхэр, IофшIапIэхэм аIутхэр, культурэм, спортым апыщагъэхэр, кIэлэеджакIохэр, нэмыкIхэри зэхэтхэу урамхэу Краснооктябрьскэм, А. С. Пушкиным ыцIэ зыхьырэм арэкIох. ЯIахьылхэу Хэгъэгу зэошхом хэлэжьагъэхэм ясурэтхэр зыIыгъхэр бэ мэхъух, япчъагъэ тлъытэрэп. Къыхэдгъэщы тшIоигъор фашист техакIохэм пхъашэу апэуцужьыгъэ тидзэкIолIхэм лIыгъэу зэрахьагъэр гъашIэм зэрэхэмыкIуакIэрэр ары.
— Сятэжъэу Ерэджыбэ исурэт сIыгъэу Iофтхьабзэм сыхэлажьэ, — къытиIуагъ Адыгеим щыпсэурэ къэндзалхэм культурэмкIэ язэхахьэ ипащэу Алим Ильясовым.
— Сятэу Михаил заом хэтыгъ, щэрыоу (снайперэу) щытыгъ, — зэдэгущыIэгъур лъегъэкIуатэ Вячеслав Плюсниным. — Прибалтикэм щызэуагъ.
— Сятэжъ ятэу Семен Лесуненкэр Хэгъэгу зэошхом зэрэхэлэжьагъэм ехьылIэгъэ къэбархэр сэугъоих, сэ сыкIэлэегъадж, — къытиIуагъ бзылъфыгъэ ныбжьыкIэ ищыгъэу Викторие.
ХъорэлI Теуцожь майор шъуашэр щыгъ. «Ар сятэжъ. Исурэт сеплъызэ щыIэныгъэ гъогоу къыкIугъэр нахьышIоу зэзгъашIэ сшIоигъу. «МыкIодыжьыщт полкым» цIыфыбэ зэрэхэлажьэрэм сегъэгушIо, — къытиIуагъ Замирэ. — Сабыеу слъэгъурэр бэ, ащи мэхьэнэ ин есэты».
— Сятэжъэу Александр Фильченковыр Ленинград къыухъумэзэ лIыхъужъэу фэхыгъэ. Исурэт сянэ къырихьакIэу, нэплъэгъу фабэкIэ еплъэу пчъагъэрэ сырихьылIагъ. Сятэжъ исурэт сэри сэгъэлъапIэ, — къеIуатэ Кусовым.
— ЦIыкIушъо Къарбэч сятэжъ, — еIо Урысые Федерацием изаслуженнэ врачэу, медицинэ къулыкъум иполковникэу отставкэм щыIэ ЦIыкIушъо Аслъан. — Сятэжъ Польшэм щыфэхыгъ. Мамырэу псэу зэрэшIоигъуагъэр сиIахьылхэм къаIотэжьэу зэп зэрэзэхэсхыгъэр.
Сабыйхэр гъыхэрэп
Къулэ Мурадин, Къулэ Руслъан, нэмыкI ныбжьыкIэхэу «МыкIодыжьыщт полкым» щытлъэгъугъэхэм ягупшысэхэр гурыIогъошIух. Курэжъыехэм арыс сабыйхэр пшIы пчъагъэ хъущтыгъэх. Сигуапэу сынаIэ зытесыдзагъэр ымакъэ Iэтыгъэу гъыхэу зы нэбгыри къазэрахэмыкIыгъэр ары. МэфэкIым гупшысэ шъхьаIэу хэлъым икъоу щымыгъуазэх нахь мышIэми, алъэгъурэм, зэхахырэм гукIэ алъыIэсыхэу тлъытагъэ.
Медицинэ IофшIэным иветеранэу ЦIыкIу МулиIэт иIахьылхэм ясурэтхэр лъэгъупхъэу ыIыгъых. ЦIыкIу Шыхьам Хэгъэгу зэошхом лIыхъужъэу хэлэжьагъ. ТекIоныгъэр къыдэзыхыгъэхэм ащыщэу ядэжь къызегъэзэжьым, кIэлэегъаджэу Теуцожь районым щылэжьагъ.
Адыгэ Республикэм и Апшъэрэ Хьыкум и Тхьаматэу илъэсыбэрэ Iоф зышIэгъэ Трахъо Аслъан ятэу Исмахьилэ изэо гъогухэр Австрием нэсыгъэх. Петр Купиным ятэу Федор Советскэ Союзым и ЛIыхъужъ. А. Трахъомрэ П. Купинымрэ мэфэкIым хэлажьэхэзэ ягукъэкIыжьхэм ныбджэгъухэр ащагъэгъозагъэх.
ДзэкIолI пщэрыхьапIэр
Къэлэ зыгъэпсэфыпIэ паркым «ДзэкIолIхэм япщэрыхьапI» зыфиIорэ шхапIэр къыщызэIуахыгъ. ШэнышIу зэрэхъугъэу, дзэкIолI пIастэр Iанэхэм атетэу зэхахьэм хэлажьэхэрэм къэбар гъэшIэгъонхэр къаIотагъ, яIахьылхэм лIыгъэу зэрахьагъэм тегущыIагъэх.
ЗыгъэпсэфыпIэхэр
Ахэр бэ хъущтыгъэх. Къэлэ паркым къыщызэIуахыгъэхэм концертхэр ащызэхащагъэх. Ансамблэхэу «Ащэмэзыр», «Мыекъуапэ инэфылъэхэр», «Радугэр», «Синдикэр», «Ошъадэм», республикэ филармонием яорэдыIохэу Хъурэнэ Азэ, Сергей Трутневыр, нэмыкIхэр мэфэкI зэхахьэм хэлэжьагъэх.
Концерт шъхьаIэр
В. И. Лениным ыцIэ зыхьырэ пчэгум мэфэкI концертышхоу щыкIуагъэм цIыфыбэ еплъыгъ. Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо академическэ къэшъокIо ансамблэу «Налмэсым» лъэпкъ къашъохэр, театрализованнэ едзыгъохэр къыгъэлъэгъуагъэх. Адыгеим иорэдыIо-къэшъокIо ансамблэу «Ислъамыем» адыгэ лъэпкъым, адыгабзэм мэхьэнэ инэу иIэм, патриотическэ пIуныгъэм, фэшъхьафхэм афэгъэхьыгъэ орэдхэр къыIуагъэх. УрысыбзэкIэ къыхидзэгъэ зэлъашIэрэ орэдхэм концертыр къагъэбаигъ.
Ансамблэхэу «Ошъутенэм», «Казачатэм», «Радугэм», «Синдикэм», фэшъхьафхэм мэфэкIым ехьылIэгъэ пычыгъохэр къагъэлъэгъуагъэх. Артистхэу Анастасия Истамуловам, Хъурэнэ Азэ, Сергей Трутневым, нэмыкIхэм орэдхэр къаIуагъэх. Ахэджэго Рузанэрэ ОелI Адамрэ зэращэгъэ пчыхьэзэхахьэр мэфэкI мэшIоустхъукIэ аухыгъ. Пчыхьэм сыхьатыр 7-м зэхахьэр зырагъажьэм, Хэгъэгу зэошхом лIыхъужъныгъэ щызезыхьагъэхэу Родинэм зыпсэ фэзытыгъэхэм зы такъикъэ афэшъыгъуагъэх. Пчыхьэм сыхьатыр 9-м концертыр заухым, Мыекъуапэ ипчэгу шъхьаIэ мэшIоустхъухэм къагъэнэфыгъ. Ошъогум шъо зэфэшъхьафхэр дахэу къыщышIэтыгъэх, нэбгыри 100 пчъагъэ ашIогъэшIэгъонэу яплъыгъ.
Орэкъабзэ мамыр огур, тыгъэр дахэу къыщерэпс! Къэрэмыхъужь ащ фэдэ зао. ЗыгъэпсэфыпIэ паркым, гупчэ мемориалым кIэлэцIыкIухэм апае къащызэIуахыгъэ къэгъэлъэгъонхэр гъэшIэгъоныгъэх. ДзэкIолIхэм ямашинэхэр, топхэр, нэмыкI Iашэхэр кIэлэцIыкIухэм зэрагъэлъэгъугъэх, джэгупIэхэр афызэхащагъэх. Заом тэ тызэрэфэмыер, тикъэралыгъо къэзыухъумагъэхэр зэрэдгъэлъапIэхэрэр мэфэкI зэхахьэм къыхэщыгъэх. Iофтхьабзэу «МыкIодыжьыщт полкыр» Мыекъуапэ зэрэщыкIуагъэр шIукIэ тыгу илъыщт, ащ нэбгырэ мин 36-м нахьыбэ хэлэжьагъ.
ЕмтIылъ Нурбый.
Сурэтхэр А. Гусевым тырихыгъэх.