Пэрыт IофшIакIэм къыщигъэкIагъэп

ЗэлъэкъоцIэгъух, зы лIы къызытекIыгъэхэр. Нахьыбэу зыщыпсэухэрэр къуаджэхэу Джыракъый, Къэбэхьабл, Адэмый ыкIи къалэу Мыекъуа­пэ. Зигугъу къэтшIырэр Къэлэшъаохэр арых. ЛIакъом анахьыжъэу ахэтыр Къэлэшъэо Январбый Теуцожь ыкъу. Джыракъые къыщыхъугъ. Ыныбжь непэ илъэс 85-рэ мэхъу.

Январбый бэмышIэу тиредакцие къедгъэблэгъэгъагъ, гущы­Iэгъу тыфэхъугъ. Хабзэм игъа­шIэ зэрэщытэу езытыгъэхэм ащыщ. Ащ фэдэ IофышIэ чанхэр тимыIагъэхэмэ, илъэси 100 хъурэ Адыгеим зыкъиIэтыщтыгъэп ыкIи зиушъомбгъущтыгъэп.

Джыри илъэсыбэ Тхьэм ­уегъэгъашI, Январбый.

Сабыигъор къиныгъэми

Зятэ зышъхьащымытэу къэтэджырэ сабыир нахь псынкIэу лIы мэхъу, унэгъо Iофхэр ыпшъэ релъхьажьых, янэ пкъэоу ­кIэуцо. Январбый зятэ Хэгъэгу зэошхом къыхэмыкIыжьыгъэхэм ащыщ. Хабзэу зэрэщытыгъэу ежьыр ицIыкIугъом колхозым хэтхэм адэIэпыIэщтыгъ, шыкоуагъ, прицепщикыгъ. ЕтIанэ техникумым чIэхьагъ, зоотехникэу еджагъ. ИлъэсиплIэ фермэм тетыгъэу Краснодар дэт мэкъумэщышIэ институтым ишIэныгъэхэм ащыхигъэхъуагъ, шIэныгъэлэжь зоо­техникэу къыгъэзэжьыгъ.

Январбый совхозэу «Адыгейский плодопитомник» зыфиIорэм илъэс 20-рэ ипэщагъ. Гъу­нэм нэсыгъэ совхозыр илъэс заулэкIэ зэтыригъэуцожьыгъ, хъыз­мэтшIэпIэ пэрытхэм акIэ­хьажьыгъ. Ар зыгу римыхьыхэри щыIагъэх. Хэти пымылъэу цIыфхэм къызэраригъэхъэщтым, совхозым федэ къызэрэфи­хьыщтым ишъыпкъэу дэлэжьагъ. ЗэхэщэкIо дэгъугъ, пэщэ ча­ныгъ, цIыфхэр игъогу тырищагъэх, цыхьэ къыфашIыгъ, лъытэныгъэ къылэжьыгъ.

Гектар 1500-рэ хъурэ чIыгоу пкIышъхьэ-мышъхьэ чъыгхэр къыз­щагъэкIыщтыгъэр 500-м къагъэсыжьыгъагъ. ШIэныгъэлэжьхэм къызэраIорэм тетэу Январбый зекIуагъэ. ЦIыфхэр икъущтыгъэхэп, лэжьакIоу къыдэкIыхэрэр нэбгырэ 200-м ехъу­щтыгъэп. Апэрэ илъэсым сомэ мин 700 фэдиз къахьыжьыгъагъ (ар ахъщэшхуагъ), ятIонэ­рэм миллиони 2-м нэсыгъэх, нэужым хагъахъозэ лъыкIотагъэх. Инфраструктурэм ылъэны­къокIи цIыфхэм бэ афишIагъэр, бэ къыдэхъугъэри. «ЦIыфхэм апэ узиуцокIэ, ахэр къыпщыгугъыщтых. IофшIэн хьылъ упшъэ иплъхьажьырэр. Ар зыщыбгъэгъупшэ хъущтэп», — еIо Ян­варбый.

Илъэсхэр зэкIэлъыкIуагъэх. Январбый янэ унэ дэгъу чылэм щыфишIыгъагъэми, бэрэ дэмысхэу къалэм къэкIожьы­гъэх. ЕтIанэ Джарымэ Аслъан къеджи «Ущызгъэсыщтэп, ощ нэмыкIи фэгъэцэкIэщтэп» ыIуи, Мыекъуапэ къэралыгъо шэ­хъо заводым ипащэу ыгъэ­кIогъагъ.

Косово къыращыжьыгъэ ти­лъэпкъэгъухэу Мыекъуапэ къащэжьыгъэхэм псэукIэ амал тэ­рэз яIагъэп, IэпыIэгъу ящыкIэгъагъ. А пшъэрылъыр Ян­варбый зэригъэцэкIэщтыр ашIэ­зэ къэкIожьыгъэхэм IэпыIэгъу зы­щафэхъущтхэ Гупчэу зэхащагъэм ипащэу Январбый тырагъэхьэгъагъ.

Унагъохэм ащыщхэр кIэлэцIыкIу IыгъыпIагъэм иунэ чIагъэ­тIысхьэгъагъэх. Ахэм афа­шIыщт унэхэм ягъэпсын Январбый фа­гъэзагъ. Iофхэр зэрэкIохэрэм пащэхэр къылъыплъэщтыгъэх. В. Матвиенкэр, С. Шойгу, «Лукойлым» ипащэу В. Алекперовыр зэгъусэхэу къызэкIохэм «Сыда анахь Iофышхоу узгъэгумэкIырэр?» ыIуи Алекперо-
выр къеупчIыгъагъ.

— Подстанцие дгъэуцугъэ, цIыфхэм электричествэр аIэ­кIэдгъэхьагъ. Псыр аIэкIэдгъэ­хьагъ. Анахьэу къин къытщы­хъурэр газым икъещэлIэн ары. НэмыкI Iофыгъохэр тэ дгъэцэ­кIэщтых, — риIожьыгъагъ.

Мэфэхьаблэ дэт мэщытым игъэпсын пылъ къэбарыри гъэ­шIэгъоны. Унэ зэтегъэпсыхьагъэхэр къуаджэм зыдашIыхьэхэ ужым кIэлэ ныбжьыкIэ горэ Ян­варбый къыфэкIогъагъ.
— Мэфэхьаблэ дэсхэм Iэпы­Iэгъу сакъыфэхъунэу сыфай. Си­мылъкукIэ мэщыт афэсшIы сшIоигъу, — къыриIуагъ.

КIалэр къэбэртэягъ. Москва къибыбыкIыжьызэ, Адыгеим мэ­щыт щагъэуцунэу зэрэфаехэр зэрыт тхыгъэ горэм еджэгъагъ. Ежьыр бизнесмен дэгъугъ, исэнэхьаткIэ псэолъэшIыгъ, ыцIагъэр Ирыго Мыхьамэт.

Мэщытым ишIын ахъщабэ зэ­рэтекIодэщтыр Январбый ешIэти, унэхэм ащыщ горэ къа­фишIымэ икъугъэу ылъытагъ.

«Хьау, мэщыт сшIынэу сызыфаер. СицIыкIугъом къыщегъэ­жьагъэу ащ сыкIэхъопсы» зеIом, проектым игъэхьазырын Январбый ыпшъэ рилъхьажьи, псэуалъэр ашIыгъагъ. Предпринимателым иахъщэ зеухым има­шинэ ыщэжьи, мэщытым ишIын аригъэухыжьыгъ.

ЦIыфыгъэмрэ быслъымэныгъэмрэ акIуа­чIэ ины, уаси иIэп. КIалэм иунагъуи, икъоджэгъу­хэри мэщытым къэкIогъагъэх. Ежьым бы­лым афиукIи, тхьа­лъэIу ашIыгъ, кIалэм зэрэ­фэ­ра­зэхэр раIуагъ.

Iоф псынкIэ хъурэп

Джащ фэдэу анахь Iоф къинхэр къыфэгъэзагъэхэу Январбый илъэс 58-рэ лэжьагъэ. Ха­бзэм тын лъапIэхэр къы­фигъэшъошагъэх. «Улажьэмэ, лIыжъ пшхын» аIо адыгэхэм. Ау ар зыгу римыхьыхэри ма­кIэп. ЦIыфхэм шъогъуалэхэр ахэтых, ащ фэдэхэр Январбый ыпэ къифагъэх, ау сыдигъуи шъыпкъагъэр ашъхьагъ къэхъущтыгъ.

Январбый гъашIэм ыпсы­хьагъ, ибынхэри цIыф дэгъу хъугъэх, ежьыми насыпышIоу зелъытэжьы.

Лъэпкъ чъыгыр

Къэлэшъаохэм ялъэпкъ чъыг къыхэзгъэщыжьыгъэр Январбый ары. ЛIэужи 7 ащ гъашIэм къы­щыхигъотэжьыгъ. КъызытекIыгъэхэу алъытэрэ лIым ылъэкъо­цIагъэр ашIэрэп, ау ащ КъэлэшъаокIэ зыкIеджэщтыгъэхэр агъэунэфыжьыгъэу щыт.

Кавказ заор кIощтыгъэ, сабый цIыкIухэр къатыгъухэу, хы­Iушъом ахьыхэмэ аращэхэу зэман щыIагъ. Ащ фэдэ шъэо­жъые горэ убыххэм къатыра­хыжьыгъагъ. Ар дэгъоу ыкIи дахэу фэпэгъагъэ, ищыгъын кIэ­рэкIагъэ ыкIи къэбзагъэ. Ащ къыхэкIэу КъэлэшъаокIэ еджэгъагъэх, къалэм дэсыгъэ шъау къырагъэкIэу. ЛIы хъуи, сабый къызыфэхъум Къэлэшъао ыкъо­кIэ еджагъэх. Ащ къыщегъэжьагъэу къэхъурэ сабыйхэм зэкIэми Къэлэшъэо лъэкъуацIэр ахьы.

Джыракъый

Мы къуаджэм къыдэхъухьагъэхэм яобществэу «Джыра­къый» зыфиIоу зэхащэгъа­гъэм Январбый пащэ фашIыгъагъ. Чылэм псыр къыдащагъ, мэщыт щагъэуцугъ, нэмыкI псэуалъэхэр дашIыхьагъэх.

— Обществэм ишIогъэшхо къэ­кIогъагъ, — еIо Январбый. — КIэлэ дэгъухэр, лъэкI зиIэхэр ащ хэтыгъэх. Фэрхьат Аслъан, Атэжьыхьэ Джэбраил, Мамгъэт Къасим, Емзэщ Азэмат, нэмыкI­хэри къыддэIэпыIагъэх. Ахъщэ­кIэ, псэолъапхъэхэмкIэ, транспортымкIэ яшIуагъэ къагъэ­кIуагъ.
ЛIышIу къошIу фэхъу

«ЛIышIу къошIу фэхъурэп» зэ­раIорэм езэгъыгъуай. Хэта адэ къошIу зыфэхъурэр — ерыуаджэр, ешъуакIор, шъхьахынэр ара?

Январбый иунагъо ащкIэ щы­сэшIу. КъуитIурэ зы пшъашъэрэ иIэх. Адыгэ унагъом хабзэу илъымкIэ ыгъэсагъэх, ригъэджа­гъэх, апшъэрэ гъэсэныгъэ аригъэгъотыгъ. Аскэр спортсмен, хьыкум приставхэм я Феде­ральнэ къулыкъу Адыгэ Респуб­ликэмкIэ и ГъэIорышIапIэ Iоф щешIэ. Заремэ Краснодар дэт политехническэ университетым щырегъаджэх, тарихъ шIэны­гъэхэмкIэ доктор, профессор. Сабыи 3 епIу. Инвер Адыгэ Республикэм зекIонымрэ зыгъэ­псэфыпIэхэмрэкIэ и Комитет ипэщагъ, джы зыгъэпсэфыпIэу «Лэгъонакъэ» зыгъэпсыщтхэм Iоф адешIэ.

Январбый пхъорэлъф-къорылъф нэбгыри 9 иI, Мыекъуапэ щэпсэу. Зэресагъэу Iоф ышIэныр икIас. Щагуми, хатэми язэщырэп. Сабыйхэм ыгу къыдащае. Ежьыми насыпышIоу зелъытэжьы.

Шъаукъо Аслъангуащ.