Мэщыт мафэ орэхъу
ГупыкI зиIэхэм ямылъкукIэ, джащ фэдэу Адыгэ Республикэм ыкIи Пшызэ шъолъыр ащыпсэурэ быслъымэнхэм я ДиндэлэжьапIэ иIэпыIэгъукIэ къуаджэу Кощхьаблэ игупчэ мэщыт дэхэ дэдэ къыщашIыгъ. НэкIмазэм иапэрэ мафэ мэфэкI шIыкIэм тетэу ар къызэIуахыгъ. Адыгеим ирайонхэм ямызакъоу, Пшызэ шъолъырым, Къэбэртэе-Бэлъкъарым къарыкIыгъэ быслъымэнхэр, цIыф лъэпкъ зэфэшъхьафхэр бэдэдэу мэщытым икъызэIухын къеблэгъагъэх.
МэщытыкIэм метрэ 30 илъэгагъ, IэзэнэджэпIитIу хэт, нэбгырэ 1000 фэдиз чIэфэщт. Адыгэ Республикэм ыкIи Пшызэ шъолъыр ащыпсэурэ быслъымэнхэм я ДиндэлэжьапIэ къызэрэщаIуагъэмкIэ, зэкIэлъыкIоу мэфитфым ашIырэ нэмазым, бэрэскэшхо ыкIи пчыхьэ тэрауихъ нэмазым анэмыкIэу мэщытым къакIохэрэр ислъамым ишъэфхэм ащагъэгъозэщтых, КъурIаным фырагъэджэщтых, къызэрэщэхэрэм янэчыхьэ щатхыщт, урокхэр, лекциехэр афызэхащэщтых.
Мэщытым икъызэIухын фэгъэхьыгъэ Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх Адыгэ Республикэм лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет и Тхьаматэу Шъхьэлэхъо Аскэр, Адыгеим ыкIи Пшызэ шъолъыр ащыпсэурэ быслъымэнхэм я ДиндэлэжьапIэ имуфтиеу Къэрдэнэ Аскэрбый, общественнэ объединениехэм, дин конфессием ялIыкIохэр, нэмыкIхэри.
Кощхьэблэ мэщытыкIэм иIимамэу агъэнэфэгъэ Хъущт Азэмат пэублэм КъурIан къеджагъ. Нэужым мэщытым къекIолIагъэхэм закъыфигъази НэкIмазэу къихьагъэмкIэ къафэгушIуагъ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, быслъымэн цIыф пэпчъ ешIэ мэщытым мэхьанэу иIэр, Алахьым иунэу ар зэрэщытыр. ЗэкIэ мы Iофтхьабзэм къекIолIагъэхэм къафэлъэIуагъ ятхьэлъэIухэр афигъэбэгъонэу, шIоу щыIэр къадэхъунэу.
Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат ыцIэкIэ мэщытым икъызэIухын къекIолIагъэхэм шIуфэс гущыIэхэмкIэ закъыфигъэзагъ Шъхьэлэхъо Аскэр.
— Быслъымэн пстэуми анахь агъэлъэпIэрэ уахътэхэм ащыщэу НэкIмазэм иапэрэ мафэ тефэу ти Адыгэ Республикэ мэщыт дахэ, мэщыт зэкIужь къыщызэIутхыгъ. Къуаджэу Кощхьаблэ игупчэ дэдэ ар щагъэпсыгъ. ИтеплъэкIи, ыкIоцIыкIи районым имызакъоу, зэрэ республикэу ащ къыгъэкIэрэкIагъ. Мэщытыр цIыф кIуапIэ зэрэхъущтым, быслъымэнхэр зэрэзэфищэщтым сицыхьэ телъ. Адыгеим щыпсэурэ быслъымэнхэм диным епхыгъэ шIэныгъэ тэрэзхэр ыкIи куухэр зыщагъотыщт гупчэ ар афэхъунэу сэлъытэ. Мэщытым ишIын зимылъку хэзылъхьэгъэ Хьэвсэкъо Анзор, мыщ хэлэжьагъэхэм зэкIэми лъэшэу сафэраз. ЦIыфыныгъэм, хьалэлныгъэм, гукIэгъуныгъэм а зекIуакIэр ящысэу сэлъытэ. МэфэкI лъапIэмкIэ ыкIи мэщытым иIофшIэн зэриублагъэмкIэ зэкIэми сыгу къыздеIэу сышъуфэгушIо, НэкIмэзэ хъяр шъутехьанэу шъуфэсэIо! ШIоу шъушIэрэр бэгъонэу, Iоф дахэу зешъухьэхэрэр, сэдакъэу жъугощырэр псапэ хъунэу, шъуинэкIхэр, шъуинэмазхэр Тхьэм къабыл шъуфишIынэу, шъуилъэIухэр къызэхихынэу, псауныгъэ пытэ шъуиIэнэу, гушIуагъор, насыпыр къышъобэкIэу шъупсэунэу сышъуфэлъаIо!— къыщеIо шIуфэс псалъэм. 
КъэIогъэн фае имылъкукIэ мэщытыр языгъэшIыгъэр Успенскэ районым ит къуаджэу Кургъукъуае щыщ меценатэу Хьэвсэкъо Анзор Фуад ыкъор ары. АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат ирэзэныгъэ тхылъхэр Анзор ятэу Фуадрэ янэу Иринэрэ Шъхьэлэхъо Аскэр аритыжьыгъэх. Ащ нэмыкIэу динлэжьхэм ягъэIорышIапIэ ыпашъхьэкIэ гъэхъагъэхэр зэриIэхэм фэшI Темыр-Кавказым ис быслъымэнхэм я Координационнэ гупчэ иорден Иринэ къыфагъэшъошагъ.
Нэужым Хьэвсэкъо Иринэ зэхахьэм къекIолIагъэхэм закъыфигъэзагъ:
— СикIалэу Анзор шъощ нахьи нахь дэгъоу сIон слъэкIыщтэп, ау Алахьталэм иIумэткIэ къарыу къырити ащ мэщытыр зэришIыгъэм фэшI сэгушIо. Кощхьэблэ районым имызакъоу, Адыгеим щыпсэухэрэм сышъуфэраз мыщ фэдэ чIыпIэ дахэ мэщытым зэрэфэжъугъэшъошагъэмкIэ. ТхьэшIошъхъуныгъэ зыбгъодэлъ цIыфыр обществэмкIэ щынагъоп. Арышъ, шъхьэкIафэрэ лъытэныгъэрэ обществэм къышъуфишIэу шъущыIэнэу зэкIэми сышъуфэлъаIо, — къыIуагъ Иринэ.
Муфтиеу Къэрдэнэ Аскэрбый Адыгэ Республикэм ыкIи Пшызэ шъолъыр ащыпсэурэ быслъымэнхэм я ДиндэлэжьапIэ ыцIэкIэ ыкIи ежь ышъхьэкIэ Iофтхьабзэм къекIолIагъэхэм шIуфэс къарихыгъ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, мэщытыр Кощхьаблэ имызакъоу Адыгеим иархитектурнэ псэолъэ дахэу щыт. Мафэм тфэгъогогъо азаныр къэджэщт. Iимамхэм бэрэскэшхо нэмазхэр щызэхащэщтых, ащ нэмыкIэу къыткIэхъухьэрэ ныбжьыкIэхэу шIоигъоныгъэ зиIэхэр щырагъэджэщтых.
— Къыхэзгъэщынэу сыфай Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат сыд фэдэ IофыгъокIи ишIуагъэ къызэрэтигъэкIырэр. Ащ нэмыкIэу мэщытым ишIын зыпшъэ дэкIыгъэ Хьэвсэкъо унагъом сыфэлъаIо сшIоигъу яшIушIагъэ псапэкIэ къаритыжьынэу, агъэкIодыгъэм фэдэ пчъагъэ Алахьталэм къаритыжьынэу. Анзор имылъкукIэ ашIыгъэ мэщытхэмкIэ мыр ящэнэрэ. Мыщ ыпэкIэ Пшызэ шъолъырым ыкIи Къэрэщэе-Щэрджэсым мэщытхэр ащаригъэшIыгъэх. Ащ нэмыкIэу Анзор имылъкукIэ нэбгырэ 200-м ехъу хьаджэшI Саудэ Аравием ыгъэкIуагъэх. Джащ фэдэу Хьэвсэкъохэм яунагъо кIэлэцIыкIу ибэхэр зычIэс унэхэм, гъот макIэ зиIэ ыкIи унэгъо Iужъухэм, тилъэпкъэгъоу Мэфэхьаблэ дэсхэм мылъкукIэ адэIэпыIэ. Адыгеим ит саугъэтхэр, кIэлэцIыкIу площадкэхэр, спорт комплексхэр агъэцэкIэжьынхэм яIахьышхо хэлъ. Быслъымэн цIыфхэм ацIэкIэ сирэзэныгъэ гущыIэхэр Хьэвсэкъохэм афэсэгъазэ, — къыIуагъ А. Къэрданым.
— НэкIмазэм икъихьагъум тефэу мэщыт дэхэшхо тичылэ къызэрэщызэIутхырэм лъэшэу тигъэгушIуагъ. Кощхьаблэхэм язакъоп мы мэщытыр зыер, зэкIэ быслъымэн цIыфхэм зэдыряй. ЦIыф хьалэлэу, гукIэгъулэу зэрагъэсагъэм пае Анзор янэ-ятэхэм лъэшэу сафэраз, — къыIуагъ Кощхьэблэ район администрацием ипащэу Хьамырзэ Заур.
Нэужым «Кощхьаблэ ицIыф гъэшIуагъ» зыфиIорэ щытхъуцIэр Хьэвсэкъо Анзор фагъэшъошагъ. Джащ фэдэу псэуалъэм ишIын фэгъэзэгъэгъэ Хъунэго Руслъан щытхъу тхылъыкIэ къыхагъэщыгъ.
Кощхьаблэхэм яефэндэу Даут Амэрбый мэщытыр мафэ афэхъунэу кощхьаблэхэм къафэлъэIуагъ. Динлэжьхэм, Кощхьаблэ и Адыгэ Хасэ хэтхэм ацIэкIэ Хьэвсэкъо Анзор ыкIи янэ-ятэхэм «тхьашъуегъэпсэу» ариIуагъ. Ащ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, сыд фэдэ мылъку уиIэми, диным угу фэмыщагъэ хъумэ, мыщ фэдэ мэщыт пфэшIыщтэп. НыбжьыкIэхэм закъыфигъазэзэ экстремизмэ ыкIи терроризмэ нэшанэ зиIэ зекIуакIэхэм защаухъумэнхэу къариIуагъ. Мэщытым иIимам ыIорэм тетэу зекIохэмэ, ахэр гъогу пхэнджым къызэриухьащтхэр къыIуагъ.
Нэужым быслъымэнхэр мэщытым чIэхьагъэх ыкIи нэмаз щашIыгъ. Мэщытым пэчIынатIэу Iэнэ шыгъэхэр къагъэуцухи, нэмаз зышIыгъэхэр, мэщытым зэкIэ къекIолIагъэхэр щыхагъэIэжьыгъэх.
КIАРЭ Фатим.
Сурэтхэр А. Гусевымрэ Iэшъынэ Аслъанрэ тырахыгъэх.