Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат Адыгэ Республикэм иминистерствэхэм япащэхэм адыриIэгъэ зэхэсыгъор 2021-рэ илъэсым лъэпкъ проектхэмрэ къэралыгъо программэхэмрэ зэрэпхыращыгъэхэм, мыгъэрэ пшъэрылъхэр зэрагъэцэкIэщтхэм афэгъэхьыгъагъ.
Зэхэсыгъом хэлэжьагъэх Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр, АР-м и Премьер-министрэ ипшъэрылъхэр зыгъэцакIэу КIэрэщэ Анзаур, республикэм и ЛIышъхьэрэ Адыгеим иминистрэхэм я Кабинетрэ я Администрацие ипащэу Владимир Свеженец, Адыгэ Республикэм иминистрэхэм я Кабинет хэтхэр, муниципальнэ образованиехэм япащэхэр.
Адыгэ Республикэм и Премьер-министрэ ипшъэрылъхэр зыгъэцэкIэрэ КIэрэщэ Анзаур зэхэсыгъом къызэрэщиIуагъэмкIэ, лъэпкъ проектхэм ягъэцэкIэн пае гъэрекIо сомэ миллиарди 5,6-рэ къатIупщыгъагъ, мылъкум ипроцент 95,5-р къызыфагъэфедагъ. Проектхэм къадыхэлъытэгъэ псэолъэ заулэ амытэу къэнагъ, ахэр мыгъэ аухыщтых. 2022-рэ илъэсымкIэ лъэпкъ проектхэм ягъэцэкIэн пае сомэ миллиарди 5,3-рэ къатIупщыщт. НепэкIэ зэзэгъыныгъэхэм япроцент 31,3-р адашIыгъах.
ГъэрекIо афэмыгъэцэкIэгъэ IофшIэнхэр зэраухын, зэзэгъыныгъэхэмрэ проект-сметэ документхэмрэ зэрагъэхьазырын фаем, псэолъэшIынымкIи, гъэцэкIэжьын IофшIэнхэмкIи пIалъэхэр аукъо зэрэмыхъущтым КъумпIыл Мурат анаIэ тыраригъэдзагъ. ИпIалъэм амыухыгъэ псэуалъэм изытет, ащкIэ амалэу зэрахьэхэрэм афэгъэхьыгъэу муниципальнэ образованиехэм япащэхэм къаIотагъ. Муниципалитетхэмрэ министерствэхэмрэ япащэхэм подряднэ организациехэм яIофшIэн гъунэ зэрэлъафырэр нахь зэрагъэлъэшын фаер республикэм и ЛIышъхьэ къыхигъэщыгъ.
«Лъэпкъ проектхэмрэ къэралыгъо программэхэмрэ ягъэцэкIэн кIуачIэу тиIэр зэкIэ етхьылIэн фае. Министерствэхэмрэ муниципалитетхэмрэ япащэхэм подряднэ организациехэм гъусэныгъэ адыряIэу ищыкIэгъэ унашъохэр аштэнхэ фае», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.
«Къуаджэхэм зэдиштэу хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэныр» зыфиIорэ къэралыгъо программэр зэрагъэцакIэрэм Адыгэ Республикэм мэкъу-мэщымкIэ иминистрэу Къуанэ Анзаур къытегущыIагъ. Ащ зэрэхигъэунэфыкIыгъэмкIэ, мы илъэсым ищылэ мазэ станицэу Абдзэхэхьаблэ, къутырэу Днепровскэм, селоу Сергиевскэм культурэм иунэхэу адэтхэм, станицэу Кужорскэм дэт кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм, станицэу Джаджэ культурэмкIэ и Гупчэ ягъэцэкIэжьын аухыщт. Апэрэ кварталым икIэух къутырэу Краснэ Улькэм, стани-
цэу Келермесскэмрэ Джаджэрэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэ зырыз ащатынэу рахъухьэ.
Къэралыгъо программэу «Къуаджэхэм зэдиштэу хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэныр» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу сомэ миллиард 1,6-м ехъу зытефэщт псэуалъэхэм ягъэпсынкIэ ыкIи ягъэкIэжьынкIэ джыдэдэм зэзэгъыныгъэхэр адашIых. Ахэм къахеубытэх гъэсэныгъэмкIэ, псауныгъэм икъэухъумэнкIэ, спортымкIэ учреждениехэр, псыр, газыр аIэкIэзыгъахьэрэ псэуалъэхэр.
Зэхэсыгъом хэлэжьагъэхэр 2022-рэ илъэсым Адыгеим социальнэ-экономикэ хэхъоныгъэ зэришIыщт унэе программэм къыщыдэлъытэгъэ Iофтхьабзэхэм шъхьафэу атегущыIагъэх. Адыгэ Республикэм экономикэ хэхъоныгъэмрэ сатыумрэкIэ иминистрэу Шэуджэн Заур зэхэсыгъом къызэрэщиIуагъэмкIэ, предпринимательхэм Тэхъутэмыкъое районым ипромышленнэ шъолъыр фэгъэкIотэныгъэхэр щафашIынхэу рахъухьэ; Мыекъуапэ дэжь псыхъоу Шъхьэгуащэ иджабгъу, исэмэгу нэпкъхэм ягъэпытэнкIэ IофшIэнхэр щызэхащэщтых. Сабыибэ зэрыс унагъохэм унэе унэхэр зыщашIыщт чIыгу Iахьхэу къаратыгъэхэм яинженер инфраструктурэ игъэпсын лъагъэкIотэщт. Мыщ фэдэ Iофтхьабзэхэм ягъэцэкIэн пае сомэ миллиардым ехъу къатIупщыщт.
Джащ фэдэу фэтэрыбэу зэхэт унэхэм ягъэцэкIэжьын пае мылъкоу къыхагъэкIыгъэр зэрагъэфедагъэми зэхэсыгъом щыхэплъагъэх. Адыгэ Республикэм псэолъэшIынымкIэ, транспортымкIэ, псэупIэ-коммунальнэ, гъогу хъызмэтымкIэ иминистрэу Валерий Картамышевым зэрэхигъэунэфыкIыгъэмкIэ, фэтэрыбэу зэхэт уни 143-у сомэ миллион 223-м ехъу зыпэIухьагъэр 2021-рэ илъэсым агъэцэкIэжьыгъ. Мыгъэ фэтэрыбэу зэхэт уни 159-у сомэ миллион 260-рэ зыпэIухьащтыр агъэцэкIэжьынэу рахъухьэ. Шъолъыр операторым ифонд мылъкум ипроцент 84,2-р къихьэгъах. ЧIыфэу къатенагъэр къаIыхыжьыгъэными ыуж итых.
Фэтэрыбэу зэхэт унэхэу агъэцэкIэжьыгъэхэр къаIызыхыжьхэрэм япшъэдэкIыжь гъэлъэшыгъэн зэрэфаем КъумпIыл Мурат анаIэ тыраригъэдзагъ. Фэтэрыбэу зэхэт унэхэм ачIэсхэм ятхьаусыхэ тхылъхэм ахэплъэнхэ, щыкIагъэу къыхагъэщыгъэхэр псынкIэу дагъэзыжьынхэ фае. УплъэкIунхэм афэгъэзэгъэ гъэIорышIапIэм ищыкIэгъэ уплъэкIунхэр зэхищэнхэу пшъэрылъ фашIыгъ.
Адыгэ Республикэм гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ иминистрэ иапэрэ гуадзэу Евгений Лебедевым гъэсэныгъэ языгъэгъотырэ учреждениехэм ягъэпсынкIэ ыкIи ягъэцэкIэжьынкIэ гухэлъэу яIэхэм ягугъу къышIыгъ.
Мыекъуапэ ирайон цIыкIоу Михайловым нэбгырэ 1100-мэ ателъытэгъэ гурыт еджапIэу щагъэпсыщтым ипроект 2021-рэ илъэсым къэралыгъо экспертизэ ашIыгъ. Мыгъэ ащ ишIын аухынэу щыт. 2022 — 2023-рэ илъэсхэм къуаджэхэу АдыгеякIэм, Бжыхьэкъоежъым, поселкэу Яблоновскэм гурыт еджапIэхэр ащагъэпсыщтых. Ахэм пстэумкIи сомэ миллиард 1,9-м ехъу апэIухьащт. 2023 — 2024-рэ илъэсхэм нэбгырэ 1100-мэ атегъэпсыхьэгъэ гурыт еджапIэ джыри Тэхъутэмыкъое районым щатынэу рахъухьэ.
2022-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу 2023-рэ илъэсым нэс республикэм игурыт еджэпIи 10-у агъэцэкIэжьыщтхэм сомэ миллион 713-рэ апэIухьащт. Мы илъэсым игъэтхапэ республикэм игурыт еджэпIи 5 джыри гъэцэкIэжьын IофшIэнхэмкIэ программэм зэрэхагъэхьащтхэ зэнэкъокъум хэлэжьэщтых.
Зэхэсыгъом икIэух Адыгеим и ЛIышъхьэ зэрэхигъэунэфыкIыгъэмкIэ, лъэпкъ проектхэм адиштэу культурэмкIэ, гъэсэныгъэмкIэ, спортымкIэ учреждениехэу агъэпсыгъэхэри, агъэкIэжьыгъэхэри шIуагъэ къатэу агъэфедэнхэ фае.
«Гурыт еджапIэхэу, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэу, тхылъеджапIэхэу, культурэм иунэхэу, спорт псэуалъэхэу агъэпсыгъэхэри агъэцэкIэжьыгъэхэри зыфытегъэпсыхьагъэхэр цIыфхэм ящыIэкIэ-псэукIэ зыкъегъэIэтыгъэныр ары. Ахэр нахь шIуагъэ къытэу гъэфедэнхэм мэхьанэшхо иI», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.
Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу