Республикэм ихэхъоныгъэхэм иIахьышхо ахэлъ

Непэ имэфэкI хегъэунэфыкIы Адыгеим хэхъоныгъэу ышIыгъэхэм зиIахьышхо ахэзылъхьагъэу, АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм иаужырэ зэIугъэкIэгъуищым итхьаматэу Владимир Нарожнэм.

Хэгъэхъуагъэу къэIуагъэу щы­мытэу, республикэм ищы­Iэныгъэ ыгуи ыпси хэлъэу хэлажьэхэрэм ар ащыщ, ау Iоф­шIэгъэшхуи, гъэхъагъи иIэхэу, цIыфхэм амышIагъэ ышIагъэу ежь ылъытэрэп, ищыIэныгъэ гъогу фэгъэхьыгъэу къыIотэныр икIасэп. Июбилей пае зызфэтэгъазэми ары къытиIуагъэр. Мы тхыгъэр иIофшIэгъухэм, иныбджэгъухэм, цIыфэу икъэбар дэгъоу зышIэхэрэм къытфаIотагъэмкIэ зэхэдгъэуцуагъ.

Лъытэныгъэ зыфэтшIырэ Владимир Иван ыкъор! Уныбжь илъэс 75-рэ зэрэхъурэм фэшI тыгу къыддеIэу тыпфэгушIо! ЩыIэныгъэ гъогу гъэшIэгъонэу къэпкIугъэм зиIоф хэшIыкIышхо фызиIэ, зиIэнатIэ дэгъоу зыгъэцэкIэрэ пащэу, зэхэщэкIо чанэу зыкъыщыбгъэлъэгъуагъ. Опытышхо зэрэуиIэм, унэшъо чъэпхъы­гъэхэр пштэн зэрэплъэкIырэм, теу­бытагъэ зэрэпхэлъым, чыжьэрыплъэу узэ­рэщытым яшIуагъэкIэ уахътэм удэбэкъон, ащи ыпэ уишъын, пшъэры­лъышхохэм язэшIохынкIэ нахь къекIурэ амалхэр къэбгъотын олъэкIы. Республикэ, урысые парламентаризмэм игъэпытэнкIэ Iофышхо зэрэзэшIопхырэм фэшI Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет — Хасэм идепутатхэри и Аппарати лъэшэу къыпфэразэх. Iоф зэрэзэдатшIэрэм къыхэкIэу хэдзакIохэмрэ Адыгэ Республикэмрэ яфедэхэм якъэухъумэнкIэ теубытагъэ къызэрэзхэбгъафэрэр тэ бэрэ отэлъэ­гъулIэ. Джары республикэм исхэм уасэрэ цыхьэрэ къызкIыпфашIырэр. ГущыIэ фабэхэр непэ бэу къыпфаIощтых. Тэри ахэм къадетэгъаштэ ыкIи тыгу къыддеIэу тыпфэлъаIо псауныгъэ пытэ уиIэнэу, уигъашIэ кIыхьэ хъунэу, пкIуачIэ къыкIимычынэу! Къыпфэ­шъыпкъэ, уилъэпIэ цIыфхэм ренэу укъа­рэуцухь, уиунэгъо кIоцI сыдигъуи ма­мырныгъэрэ зэгурыIоныгъэрэ ерэлъ! Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет — Хасэм идепутатхэр

Чыристан диным пылъхэм къызэраIорэмкIэ, «КрещениекIэ» заджэхэрэм имэфэкI тефэу къэ­хъухэрэм псауныгъэ пытэ яIэу, кIочIэшхо ахэлъэу, IофшIэныр якIасэу мэхъух, щыIэныгъэ гъогу гъэшIэгъон къакIу. Вла­димир Нарожнэм ащ шъыпкъэ зэрэхэлъыр къеушыхьаты.

1947-рэ илъэсым ищылэ мазэ и 19-м чэщым, «Крещением» тефэу, ар къэхъугъ. Шэу­джэн районым икъутырэу Дукмасовым щыпсэурэ мэкъумэщышIэ унагъоу тым игущыIэ анахь шъхьаIэу зыщагъэуцоу, ным ишIулъэгъу зыщыгъунэн­чъэм къи­хъухьагъ. Къызэра­IотэжьырэмкIэ, жьы зыкIэт шъэожъые чэфылэу щытыгъ. Джыри цIыкIузэ куп зещэным, зэ­хэщэн Iофым зэрафэIазэр

къэлъэгъогъагъ. Къутырым дэс шъэожъыехэм япэрытыгъ, ыгъэ­дэIонхэ, ыуж ригъэуцонхэ ылъэ­кIыщтыгъ, джэгукIэ зэфэшъхьаф­хэр зэхаригъащэщтыгъ, зекIо ыщэщтыгъэх.

ЕтIани ежь Владимир Иван ыкъом къыIоу зэхэтхыгъэр ицIыкIугъом къыщегъэжьагъэу коц хьэсэшхоу къэкIыхэрэм, тыгъэгъазэу къэгъагъэ хъугъэм, лъагэу дэкIоегъэ натрыфэу шъхьэшхохэр къызгокIагъэхэм яплъыныр лъэшэу зэрикIасэщтыгъэр ары. Ятэ Хэгъэгу зэ­ошхом хэлэжьагъэу, ар аухи къызэкIожьым, къыгъэшIагъэм инахьыбэм водителыгъ. Джащ ыкокI исэу рулым кIэлъырысэу коцыр хьасэм къызэрэщаушъэ­рэм, къызэрэращырэм, токым зэрэщаунэкIырэм алъыплъы­щтыгъ. ЕтIанэ автомашинэм къы­ригъэугъэу щылъым еуцуа­лIэти шъэожъые Iэбжыб цIыкIухэмкIэ зэIишIэщтыгъ.

ЕджапIэм зычIахьэм еджэным лъэшэу зыIэпищэгъагъэу къаIотэжьы. Анахь дэгъоу еджэ­хэрэм ащыщыгъ. ЗэкIэ предметхэр дэгъоу къыIэкIахьэщтыгъэх, ащ дакIоуи театральнэ кружокым кIонэу, спортым пы­лъынэу, Iофтхьэбзэ зэфэ­шъхьа­фыбэу зэхащэхэрэм хэзыгъэ имы­Iэу ахэлэжьэнэу игъо ифэщтыгъ. А зэпстэур нэужым щыIэныгъэм къыщышъхьэпэ­жьыгъ.

Мэкъумэщ хъызмэтым ищыIэныгъэ зэрэрипхыщтым ицIыкIугъом къыщыублагъэу ехъырэ­хъышэщтыгъэп. Дзэм къулыкъу зыщихьыгъэ илъэсхэм волейболымрэ гандболымрэ зэрапыщагъэр къыгъэлъэгъуагъэти, профессиональнэ спортым ищыIэныгъэ рипхынэу предложение къыфахьыгъагъ. Ау мэкъумэщ Iофым зыфигъэзэныр ыгукIэ чэщи мафи зыдэзыIыгъ кIалэр ащ къезэгъыгъэп. Къызщыхъу-
гъэ ичIыгужъ лъэшэу ыпсэ хэтIэ­гъагъ.

IофшIэгъу илъэс 55-рэ фэдиз иI Владимир Нарожнэм. Колхозым инженерэу щыригъэжьэ­гъагъ, нэужым комсомольскэ ыкIи партийнэ организациехэм япэщагъ, колхозэу Ждановым ыцIэ зыхьырэм, нэужым «Те­кIоныгъ» зэрэкIощтыгъэр, итхьа­мэтагъ. ХъызмэтшIапIэу зипащэм лэжьыгъэ бэгъуагъэу къырихыжьырэмкIэ пэрытныгъэр ыIыгъыгъ, мызэу-мытIоу къэралыгъо тынхэмкIэ къыхагъэщыгъ.

ПсэупIи 9 колхозым епхы­гъагъ, нэбгырэ мин фэдиз щы­лажьэщтыгъ. Ахэм зэкIэми ацIэ алъэкъуацIэхэр ышIэщтыгъ, зи­унэ имыхьагъэ, зипсэукIэ зэ­римыгъэлъэгъугъэ зы нэбгырэ ахэтыгъэп, IэпыIэгъу ищыкIагъэу зызакъуи гум ринагъэп.

Апэу гъэстыныпхъэ шхъуан­тIэр псэупIэхэм адязыгъэща­гъэхэм Владимир Иван ыкъор ащыщ. Ау ащ къыщымыуцоу унагъо пэпчъ газыр иIэным ынаIэ тетыгъ. Джащ фэдэу еджа­пIэхэм, культурэм иучреждениехэм, ФАП-хэм, гъогу­хэм яшIын, ягъэцэкIэжьын иIахь хилъхьагъ, мэкъумэщ хъызмэтым ищыкIэгъэ техникэр икъоу иIэным ыуж итыгъ.

1990-рэ илъэсхэм колхоз­хэм­рэ совхозхэмрэ зэрэзэхагъэзыжьыхэрэм дыригъэштэгъа­гъэп. Къоджэдэсхэм ахэр къызэрашъхьапэхэрэм имызакъоу, къэралыгъом ипродовольствие зэтемызыным, чIыгухэм ядэ­гъугъэ къыщымыкIэным фэIоры­шIэрэ системэу ылъытэщтыгъ. Ащ фэшI районым ичIыгухэм анахьыбэр приватизацие зашIым ыуж джыри илъэсипшIырэ колхозыр щигъэIагъ ыкIи а лъэхъаным къиныгъоу къызди­хьыгъэхэр къызэпачынхэмкIэ цIыфхэм ишIуагъэ аригъэкIыгъ.

Владимир Нарожнэр непи псэупIэ цIыкIоу зэтезыгъэхэр зыпкъ игъэуцожьыгъэнхэм фэбанэ, унагъоу IофшIэныр зи­кIа­сэхэр колхозхэм ягъэпсын къы­хэлэжьэнхэу регъэблагъэх. Мэкъумэщ хъызмэтым изэхэщэкIошхоу, иIофшIэн хэшIыкI ин фызиIэ специалистэу Шэуджэн районым ар щалъытэ, щагъэлъа­пIэ. Дукмасовскэ псэупIэ коим мымакIэу ащ фишIагъ, районым ыкIи Адыгеим социальнэ-экономическэ хэхъоныгъэхэр ашIынхэм иIахьышхо хилъхьагъ.

Владимир Нарожнэр АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм изэIугъэкIэгъуихымэ ядепута­тыгъ, мэкъумэщ ыкIи гъомылэпхъэ политикэмкIэ, къуаджэм хэхъо­ныгъэ егъэшIыгъэнымкIэ Комитетым ипэщагъ. Парламентым иаужырэ зэIугъэкIэгъуищым ар тхьаматэу ащыхадзыжьыгъ, Урысые политическэ партиеу «Единэ Россием» ифракцие ипащ.

НэмыкI шъолъырхэм япарламент пащэхэм Владимир Нарожнэм лъэшэу лъытэныгъэ къыфашIы. Къэралыгъо Совет – Хасэм и Аппарат хэтхэм шъыпкъагъэрэ цIыфыгъэшхорэ зыхэлъ пащэу, сыдигъокIи IэпыIэгъу къафэхъуным фэхьазыр ныбджэгъушIоу алъытэ. ЦIыфхэм гукIэгъуныгъэу афыриIэр «пандемием» илъэхъан джыри зэ къыушыхьатыжьыгъ. Депутатхэм япэрытэу ишIуагъэ нэбгырабэхэм аригъэкIыгъ, медицинэм иучреждениехэм, иIофышIэхэм адеIагъ.

А зэпстэумэ анэмыкIэу тэ тигуапэу къыхэдгъэщымэ тшIои­гъор Владимир Иван ыкъом Парламентым изэхэсыгъохэр къызэIуихы зыхъукIэ респуб­ликэм илъ къэралыгъобзитIумкIи, урысыбзэкIи адыгабзэкIи, шIуфэс къызэрихырэр ары. «Шъуимафэ шIух, ныбджэгъу лъапIэхэр!» адыгэхэм анахь мыдэеу ащ къеIо. Лъэпкъ зэгурыIоныгъэм, ныбджэгъуныгъэм, зыкIыныгъэм зэрафэбанэрэм ар изы шыхьат.

Владимир Нарожнэмрэ ишъхьэ­гъусэу Александрарэ зызэкIыгъухэр илъэс 52-рэ хъу­гъэ. Ахэм унэ зэдашIыгъ, чъыгэу зэдагъэтIысхьагъэр пшIы пчъагъэ мэхъу, шъэуитIуи зэдапIугъ. Ахэр ятэ игъогу техьажьыгъэх, къутырэу къызщыхъугъэ­хэм щэпсэух, чIыгулэжьыным пылъых. Къорэлъфэу шъэуиплIырэ зы пшъашъэрэ иIэх.

Владимир Иван ыкъом щыIэныгъэм гъэхъагъэу щишIыгъэхэр ежь ишIушIагъэу ылъытэрэп, сыдигъокIи кIэлэегъэджэ дэ­гъухэм инасып ахэлъыгъэу еIо. Адыгэ автоном хэкум иобком партие ипэщагъэу Бэрзэдж Ну­хьэ, Шэуджэн райкомым ипэщагъэу ХъокIо Рэмэзан, Адыге­им охътэ зэфэшъхьафхэм илIы­шъхьагъэхэу Джарымэ Аслъан, Шъэумэн Хьазрэт, ТхьакIущынэ Аслъан, республикэ Парла­ментым иапэрэ тхьамэтагъэу ЛIы­Iужъу Адамэ, нэмыкIыбэхэр щысэтехыпIэ фэхъугъэхэу елъытэ.

Непи зэгурыIоныгъэ азыфагу илъэу, аIэ зэкIэдзагъэу Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Му­ратрэ Владимир Нарожнэмрэ Iоф зэдашIэ. Лъэхъаным кIэу къыздихьыгъэ шIыкIэхэр, опытэу яIэр зэдагъэфедэзэ пшъэры­лъэу республикэм ыпашъхьэ щытхэр зэшIуахых.

Владимир Нарожнэм энергиеу иIэр, зэхэщэкIо чанэу зэрэщытыр, рихьыжьагъэр гъунэм нигъэсын шэнэу хэлъыр тапэкIи республикэм, Хэгъэгум хэхъоныгъэхэр ашIынхэм зэрэфэIорышIэщтхэм иIофшIэгъухэм яцыхьэ телъ.

Лъытэныгъэ зыфэтшIэу, Владимир Иванович, юбилеимкIэ тыгу къыддеIэу тыпфэгушIо. Псауныгъэ пытэ уиIэнэу, шIоу щыIэр зэкIэ къыбдэхъунэу тыпфэлъаIо!

Хэутыным фэзгъэхьазырыгъэр ХЪУТ Нэфсэт.