ДОСААФ-р лIэужхэм язэхэщакIу
Адыгеим и ДОСААФ илъэс 95-рэ зэрэхъугъэр республикэм игъэкIотыгъэу щыхагъэунэфыкIыгъ.
1927-рэ илъэсым хэгъэгум икъэухъумэн фэгъэхьыгъэ общественнэ организациехэр зэхащэщтыгъэх. Адыгеир Iофтхьабзэхэм чанэу ахэлажьэщтыгъ. Къэралыгъом и УIэшыгъэ КIуачIэхэм, хъызмэт зэфэшъхьафхэм ящыкIэгъэ цIыфхэр техникэм фэгъэсэгъэнхэм фэшI 1930-рэ илъэсым, мэзаем и 10-м автомотоклуб Мыекъуапэ къыщызэIуахыгъ. Автопаркым зиушъомбгъугъ, мотодромыр зэтырагъэпсыхьагъ.
Автомотоклубыр техникэм ехьылIэгъэ еджапIэ хъугъэ, ДОСААФ-м хагъэхьагъ. Дзэм ныбжьыкIэхэм къулыкъур щахьыным фэгъэхьазырыгъэнхэм, патриотическэ пIуныгъэр гъэлъэшыгъэным мэхьэнэ ин аратыщтыгъ. Автотранспортым Iоф щызышIэщт водительхэр ясэнэхьат фэгъэсэгъэнхэмкIэ егъэджэныр дэгъоу зэхащэщтыгъ.
Аэроклубым илъагъохэр
1934-рэ илъэсым Мыекъопэ аэроклубым лъэпсэшIухэр ышIыгъэх. Къалэм зэIукIэу щыкIуагъэм Советскэ Союзым и ЛIыхъужъэу, зэлъашIэрэ летчикэу Михаил Громовыр хэлэжьагъ. Зэхахьэм ар къызыщэгущыIэм, авиационнэ клубыр Мыекъуапэ щызэхэщэгъэным мэхьэнэ гъэнэфагъэ иIэу зэрэщытыр къыIотагъ. Къалэм щыпсэухэрэм псынкIэу агурыIуагъ – авиаклубыр Мыекъуапэ ищыкIагъэу зэрэщытым ехьылIэгъэ унашъор зэхахьэм щаштагъ.
Авиационнэ клубым IофшIэныр ригъэжьэным, егъэджэныр дэгъоу зэхащэным пае М. Громовыр кIэщакIохэм IэпыIэгъу къафэхъугъ, самолетыр шIухьафтын къафишIыгъ.
Мыекъопэ аэроклубым Михаил Громовым ыцIэ фаусыгъ. Летчикхэр, парашютистхэр аэроклубым щагъэхьазырхэу рагъэжьагъ.
Заом илъэхъан
Хэгъэгу зэошхом илъэхъан Мыекъопэ аэроклубым щеджагъэхэм лIыхъужъныгъэу зэрахьагъэр тарихъым хэкIокIэщтэп, Нэбгыри 6 Советскэ Союзым и ЛIыхъужъ хъугъэ. Орденхэр, медальхэр нэбгырэ пчъагъэхэм къафагъэшъошагъэх. Хэгъэгу зэошхом лIыгъэу щызэрахьагъэр бэмэ щысэшIу афэхъугъ.
ЗэхъокIыныгъэхэр
Илъэсхэр кIуагъэх. Мыекъопэ аэроклубым зэхъокIыныгъэхэр фэхъугъэх. Урысыем и ДОСААФ и Мыекъопэ авиационнэ спорт клубэу М.М. Громовым ыцIэ зыхьырэм Евгений Антошкиныр пащэ фашIыгъ. Илъэс 40 къулыкъур зыхьыгъэ летчикым зэхэщэн Iофхэр ыгъэцакIэхэзэ, ныбжьыкIэхэр дзэ къулыкъум фэгъэсэгъэнхэмкIэ шIыкIэшIухэр къыгъотыгъэх.
ДОСААФ-м иклубэу «Полетым» пэщэныгъэ дызэрихьэу ригъэжьагъ Урысыем спортымкIэ дунэе класс зиIэ имастерэу, авиацием икъулыкъушIэу Игорь Потапкиным. 2021-рэ илъэсым «Полетыр» зызэхащагъэр илъэс 25-рэ хъугъэ.
1979-рэ илъэсым ДОСААФ-м и Мыекъопэ къэлэ комитет ипащэу Леонид Рудяк агъэнэфагъ. Илъэсыбэрэ дзэм къулыкъур щызыхьыгъэ Л. Рудяк ДОСААФ-м иорганизациехэр гъэпытэгъэнхэм, хэбзэ къулыкъушIэхэм агурыIозэ Iофыр лъыгъэкIотэгъэным пылъыгъ. ЕджапIэхэм гъусэныгъэ адыриIэу уахътэм къыгъэуцурэ пшъэрылъхэр ыгъэцакIэщтыгъэх.
Л. Рудяк ДОСААФ-м, патриотическэ пIуныгъэм яхьылIэгъэ тхылъхэр къыдигъэкIыгъэх, нэрылъэгъу IэпыIэгъухэм ягъэхьазырын чанэу хэлэжьагъ. КIэлэеджакIохэм, ныбжьыкIэхэм аIукIэзэ, пIуныгъэм фэгъэхьыгъэ Iофыгъохэр егъэцакIэх.
Радиоклубыр алъэIэсы
Урысыем и ДОСААФ и «Радиоклуб» илъэс 20-м нахьыбэ хъугъэу Iоф ешIэ. Радиоспортым хэхъоныгъэхэр фишIыхэзэ, ныбжьыкIэхэр щыIэныгъэм нахь куоу хещэх. 2021-рэ илъэсым Урысыем и Къыблэ шъолъыр изэIукIэу «Радиоклубым» зэхищагъэм ясэнэхьат зышIогъэшIэгъон нэбгырэ 400-м нахьыбэ хэлэжьагъ.
Александр Добрянскэр Джэджэ псэупIэм къыщыхъугъ. 1980-рэ илъэсым гурыт еджапIэу N 1-р къыухыгъ. ДОСААФ-м радиотелеграфистэу зыщигъэсагъ. «ЧIыпIэ плъырхэу» Баку, Армением, Грузием, нэмыкIхэм ащыIагъ, Афганистан къулыкъур щихьыгъ. «Джэджэ станицэм ицIыф гъэшIуагъ» зыфиIорэ щытхъуцIэр къыфаусыгъ.
Мыекъопэ автоеджапIэм щагъэсэгъэ Цэй Эдуард «ЧIыпIэ плъырхэм» къулыкъур ащихьызэ лIыгъэ къызыхигъэфагъ. Спортым зэрэпыщагъэм дакIоу, лъэпкъ зэпхыныгъэхэр гъэпытэгъэнхэм чанэу ахэлажьэ. Э. Цэир Урысыем и ЛIыхъужъ, Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет – Хасэм идепутат.
ЛIыхъужъныгъэм фэгъэхьыгъэ зэхахьэхэр культурэм иунэхэм ащызэхащэх. Республикэм и Парламент идепутатэу Евгений Саловыр, республикэм идзэ комиссарэу Александр Авериныр, АР-м и Общественнэ палатэ итхьаматэ игуадзэу Анна Крюковар, Адыгэ Республикэм иветеранхэм я Совет итхьаматэу Къуаджэ Аслъан, фэшъхьафхэр ДОСААФ-м иIофыгъохэм чанэу ахэлажьэх.
Къоджэ Аслъан къытиIуагъ лIэужхэм язэпхыныгъэхэм ягъэпытэн Iофыгъо шъхьаIэхэм ащыщэу зэрилъытэрэр. ДОСААФ-р ныбжьыкIэхэм, лIэужхэм язэхэщакIу.
Мыекъуапэ идзэ патриотическэ клубэу «Вертикалым» Севастополь щыкIогъэ зэнэкъокъухэм 2018 – 2019-рэ илъэсхэм апэрэ чIыпIэхэр къащихьыгъ.
Зэнэкъокъухэр
— ДОСААФ-м испорт зэнэкъокъухэм хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр тиныбжьыкIэхэм къащыдахэу бэрэ къыхэкIы, — къытиIуагъ республикэ ДОСААФ-м иотдел ипащэу Ирина Манченкэм. — ЧIыпIэ купхэм язэнэкъокъу Тэхъутэмыкъое районым щыщхэм 2019 — 2020-рэ илъэсхэм апэрэ чIыпIэр къыщихьыгъ. 2017-рэ илъэсым къыщыублагъэу ЛIыхэсэ Руслъан купым ипащ.
Адыгэкалэ, Джэджэ районым, нэмыкIхэм ячIыпIэ пащэхэм гъэхъагъэхэр ашIых. ДОСААФ-м хэхъоныгъэу ышIыхэрэм яшIуагъэкIэ ныбжьыкIэхэр дзэ-патриотическэ клубхэм нахь афэщагъэ мэхъух.
Урысыем и ДОСААФ икъутамэу Адыгэ Республикэм щыIэм ипащэу Барцо Тимур изэфэхьысыжьхэм къащыхигъэщыгъ дзэ-патриотическэ Iофтхьабзэу республикэм щызэхащэхэрэр нахьыбэ зэрэхъухэрэр. Спорт зэнэкъокъухэм ахэлэжьэрэ ныбжьыкIэхэм япчъагъи хэпшIыкIэу хэхъо.
ЕмтIылъ Нурбый.