ЯтIонэрэ чIыпIэр Саидэ къыхьыгъ
Литературэм ыкIи сурэт проектхэм я Дунэе творческэ зэнэкъокъоу кIэлэеджакIохэмрэ студентхэмрэ зыхэлэжьагъэхэм изэфэхьысыжьхэр къалэу Ставрополь щашIыгъэх. Ащ зэреджагъэхэр «Урысыемрэ Франциемрэ: зэрэзэфэдэхэр ыкIи зэрэзэтекIхэрэр». ЗэхэщакIор Темыр-Кавказ федеральнэ университетымрэ къэлэ администрациемрэ.
Нэбгыри 170-рэ хъурэ ныбжьыкIэхэу Урысыем ишъолъыр зэфэшъхьафхэм ыкIи IэкIыб къэралыгъохэм къарыкIыгъэхэр лъэпкъ культурэм, лъэпкъ литературэм, шхыныгъохэм, шэн-зэхэтыкIэхэм, нэмыкI лъэныкъо зэфэшъхьафхэмкIэ шIэныгъэу яIэхэр зэрагъэпшагъэх. Бэмэ чIыопсым икъэбзэныгъэ, яхэгъэгухэм ятарихъ, цIыф цIэрыIоу яIэхэр игъэкIотыгъэу яIофшIагъэхэмкIэ къагъэлъэгъуагъэх.
Студентхэм къагъэхьазырыгъэ тхыгъэхэр, сурэтхэр, видеохэр зызэрагъапшэхэм, зэнэкъокъум илауреат хъугъэхэм ахэфагъ шапсыгъэ пшъашъэу Темыр-Кавказ федеральнэ университетым иапэрэ курс щеджэрэ Ныбэ Саидэ, ащ ятIонэрэ чIыпIэр къыфагъэшъошагъ.
— Зэнэкъокъум узэрэхэлэжьэщтыр къэзгъэхьылъагъэхэм ащыщ къыхэтхыгъэ темэм икъызэIухынкIэ уахътэу къытатыгъэр зэрэмэкIагъэр. ЕтIани уилъэпкъ тарихъ баи зыхъукIэ, ар псынкIэу къипIотыкIыныр псынкIагъоп, — еIо Саидэ. — Жюрим хэтхэм зэнэкъокъум хэлэжьагъэхэр зэкIэ зэфагъэдагъэх, зы нэбгыри фэгъэкIотэныгъэ фашIыгъэп. Ар къэзгъэшъыпкъэрэр апэрэ шъуашэ зиIэ дипломыр зыми зэрэфамыгъэшъошагъэр ары.
Игухэлъ къыдэрэхъу
КIэлэ ныбжьыкIэу Гъошъо Григорий Шъачэ щэпсэу. Ушу-таолу зыфиIорэ спорт лъэпкъыр къыхихыгъэу, ишъыпкъэу зегъасэ, гъэхъагъэхэр ешIых. Григорий Урысыем, Европэм, дунаим ащыкIорэ зэнэкъокъухэм медальхэр къащихьыгъэх.
ЯтIонэрэ къэлэ кIэлэцIыкIу еджапIэм зыкIорэм къыщегъэжьагъэу спортсменхэм бэрэ атекIуагъ. Ар зыгъэсэрэ тренерэу Павел Макаровым къызэриIорэмкIэ, Григорий илъэсибл ыныбжьыгъэр апэрэ текIоныгъэхэр къыдихынхэу зырегъажьэм.
— Григорий спортым ишъыпкъэу пылъ, ыгу еты-гъэу IэпэIэсэныгъэ зэригъэгъотыным фэбанэ. ТапэкIи гъэхъэгъакIэхэр зэришIыщтым сицыхьэ телъ, — еIо П. Макаровым.
Григорий ятэу Валерий ШэхэкIае щыщ, ащ къызэриIуагъэмкIэ, кIалэр мы лъэхъаным колледжым щеджэ. Тренировкэхэми зэнэкъокъухэми илъэс хъугъэ захэмылажьэрэр. Ылъэгонджэ зэрыт фыкъогъагъэ, операцие ашIыгъ. Джы ар зыпкъ иуцожьыным уахътэ ищыкIагъ. Илъэс 17 зыныбжь спортсменым зэкIэ къыгурэIо, ищыкIагъэр егъэцакIэ. Спортым къызыфигъэзэжьыщт лъэхъаным кIэхъопсы.
Григорий адыгэлI, шэн пытэ хэлъ. Ыгу ыгъэкIодырэп, пшъэрылъэу зыфигъэуцужьыгъэм кIэхьанэу мэгугъэ. Ар пшъэрылъ къызэрыкIоп, кIалэр Олимпийскэ джэгунхэм анэсынэу, текIоныгъэр къащыдихынэу ары зызтыригъэпсыхьэрэр. Уигухэлъ къыбдэхъунэу тыпфэлъаIо, Григорий.
Спортыр —псауныгъ
Футбол цIыкIумкIэ зэхащэгъэ зэнэкъокъоу Ныбгъу къоджэ псэупIэм ипащэ ишIухьафтын зэрылъыгъэр ТIопсэ районым ит поселкэу Тюменскэм щыкIуагъ.
Ащ псэупIэ зэфэшъхьафхэм къарыкIыгъэхэ командиплI хэлэжьагъ.
Къызэхэхьэгъэ командэхэр дэгъоу зэрэшIэх, кIэлэцIыкIухэм азыфагу ныбджэгъуныгъэ илъэу зэхэтых. Командэхэм ащыщэу Агуй-Шапсыгъэ къикIыгъэм апэрэ чIыпIэр ыхьыгъ. Командэм хэтыгъэх Нажьэ Зураб, АкIэгъу Ахьмэд, Руслан Стратневыр, Шъаукъо Мур-дин, Аслан Филипповыр. ЯтIонэрэ хъугъэ Агуе къикIыгъэ командэр. Ящэнэрэри Агуй-Шапсыгъэ ифутболист цIыкIухэм къыдахыгъ. Дэгъоу джэгугъэхэм ащыщых Къоджэ Руслъан, Шъхьэлэхъо Заур, Ацумыжъ Мурат, Мэфэгъэл Аслъан ыкIи Шъхьэлэхъо Инвер.
ЯплIэнэрэ «ЛъэгапI»
Бизнесменэу Къанэкъо Арсен ресторанэу «Высота 5642» зыфиIорэр илъэс заулэкIэ узэкIэIэбэжьымэ къалэу Шъачэ къыщызэIуихыгъ.
ЦIыфхэм ар агу рехьы, лъэпкъ шхыныгъо зэфэшъхьафхэр зикIасэхэр ягуапэу къэкIох. Пчъагъэу 5642-рэм къикIырэр Эльбрус икъушъхьэ шыгу шъхьаIэ ащ фэдиз зэрилъэгагъэр ары. Мы лъэхъаным Арсен иресторанхэр зыхэхьэрэ хъытыуми «Высота 5642-кIэ» еджэх. Ахэр плIы мэхъух, къалэхэу Шъачэ, Кисловодскэ, Москва адэтых. ШхэпIэ зэхэтхэм джыри зы къахэхъуагъ. Ар къэралыгъом икъэлэ шъхьаIэ ирайонэу «Большая ЯкиманкакIэ» заджэхэрэм къыщызэIуахыгъ.
Мыщ ипроект зыгъэхьазырыгъэхэр Къанэкъо-Кахадо Маринэрэ (Арсен ипшъашъ) зэлъашIэхэрэ урыс рестораторхэу Аркадий Новиковымрэ Антон Глинскэмрэ.
Рестораным европейскэ ыкIи кавказскэ шхынхэр ары нахьыбэу щагъэхьазырхэрэр. Адыгэ гъомылапхъэхэм афэшъхьафэу грузин, бэлъкъар, нэмыкI къушъхьэчIэсхэми яшхыныгъохэр мыщ щыбгъотыщтых. Рестораным ренэу мэкъэмэ дахэхэр чIэIукIых.
А. Къанэкъом зэрэхигъэунэфыкIырэмкIэ, шхыныгъохэр зыхашIыкIхэрэ гъомылапхъэхэр Налщыкрэ Грузиемрэ къаращых. Хьалыгъур пхъэ машIокIэ агъажъэ, лыр, пцэжъыер, къуаер шхапIэм щагъэгъух.
Адыгэ шхыныгъохэм ахэгъуазэрэм лъэпкъым ишэнхабзэхэр зыфэдэхэри зэригъашIэ шIоигъоу мэхъу. Iэнэ бэрэчэтым зэдыпэтIысхьэрэ цIыфхэри зэгурэIох, зэпэблагъэ мэхъух.
Медали 7 къырахыгъ
ТIопсэ районым ибэнэкIо цIыкIухэм гъэхъагъэхэр ашIыгъэхэу илъэсыр аухыгъ.
Краснодар краим изэнэкъокъоу къалэу Ермэлхьаблэ щырагъэкIокIыгъэм спортсмен ныбжьыкIэхэм медали 7 къыщалэжьыгъ.
Зэнэкъокъум ТIуапсэ иапэрэ кIэлэцIыкIу спорт еджапIэ итренерхэу Нэгъуцу Джанболэтрэ Шъхьэлэхъо Зауррэ агъасэхэрэр хэлэжьагъэх. Зыныбжь илъэс 14 мыхъугъэ кIалэхэм ащыщхэу Артем Чамурян (кг 46-м нэс), Иракли Джомидава (кг 60-м нэс), Малик Башкаевым (кг 60-м ехъу) ыкIи чемпион унагъоу нэгъуцухэм ялIыкIо анахьыкIэу Нэгъуцу Нарт (кг 42-м нэс) текIоныгъэр къыдахыгъ.
ХагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр къафагъэшъошагъэх Артем Бабонец, Глеб Стекановым, Павел Солоповым, Шъхьэлэхъо Салим.
Зэнэкъокъум хэлэжьэгъэ командэхэм ащыщэу ТIопсэ районым икIыгъэм апэрэ чIыпIэр къыфагъэшъошагъ.
Мыхэм анэмыкIэу бэнэнымкIэ зэхащэгъэгъэ краим изэнэкъокъуми селоу Георгиевскэм щыщ пшъашъэхэу Кобл Фатимэрэ Владислава Бородаенкэмрэ медальхэр къыщахьыгъэх. Ахэр зыгъасэхэрэр тренерэу Сергей Поповыр ары.
нэкIубгъор зыгъэхьазырыгъэр Ныбэ Анзор.