КоронавирусыкIэу илъэситIу хъугъэу дунаир зезыдзэрэр къызежьагъэм къыщыублагъэу ащ фэгъэхьыгъэ къэбар нэпцIыбэ къекIокIы. Апэрэ уахътэхэм ахэр ежь вирусым фэгъэхьыгъагъэх, джы нахьыбэу ащ пэшIуекIорэ вакцинэр ары зигугъу ашIырэр.
Ащ фэдэ къэбар нэпцIым екIодылIагъ социальнэ интернет нэкIубгъохэмрэ СМИ-мрэ джырэблагъэ зигугъу бэрэ ашIыгъэ бзылъфыгъэ ныбжьыкIэр. Коронавирусыр къыоуалIэу, хьылъэ уимышIэу птекIымэ, антителахэр уиIэ хъунышъ, укъаухъумэщтэу зыIохэрэр бэу щыIэх. Бзылъфыгъэм ар зызэхехым, ипшъэшъэгъоу сымаджэм къыпахын фаеу ыIуи сабыйхэр зыдищэхи ыдэжь хьакIакIо кIуагъэ.
Арэущтэу ынэ къаплъэзэ вирусыр иунагъо къызэрэрихьагъэм кIэух тхьамыкIагъо фэхъугъ. Ишъхьэгъусэрэ пшъэшъэжъыитIум язырэмрэ унэм исхэу агъэхъужьыгъэх, ау ятIонэрэ пшъашъэмрэ ежь бзылъфыгъэмрэ реанимацием ифагъэх, ащ фэдиз тхьамыкIагъор къэзыхьыгъэ ным врачхэр IэпыIэгъу фэхъужьышъугъэхэп.
COVID-19-м пэшIуекIорэ вакцинэр ышIынэуи мы унагъор зэремыгупшысэщтыгъэр нафэ. Ари социальнэ интернет нэкIубгъохэм ащызэрагъэшIагъэхэм ащыщ. «Мы шъуивакцинэу ушэтынхэр икъоу зымыкIугъэхэр зыхябгъэлъхьаным ыпэ зыбгъэсымаджэу птекIымэ нахь ухъумагъэ ухъущт» аIозэ бэмэ къатхы. Ахэм ямыджэрэ щыIэпын фай. Бзылъфыгъэу зигугъу къэтшIыгъэри яджи «зыкъыухъумагъ».
Прививкэм пэуцужьырэ ны-тыхэм ащыщхэм ясабыйхэм яиммунитет къаIэтэу аIозэ, нэмыкI кIэлэцIыкIоу, гущыIэм пае, шъорэкI хъугъэм е зэпахырэ уз горэ къызэолIагъэм кIэлъырысынхэу ыдэжь агъакIох. IэкIыб къэралыгъохэр пштэмэ, прививкэм пэуцужьэу арысхэм зэпахырэ узэу къежьагъэр зэпахыжьынышъ, иммунитетыр агъэпытэнэу пчыхьэзэхахьэхэр зыщашIыхэрэр ахэтых. Мары мы COVID мэхъаджэм дунаир зызэлъекIум, США-м а хабзэм зыщиушъомбгъугъ. НыбжьыкIэу а зэхахьэхэм ахэтыгъэхэм ащыщыбэ коронавирусым екIодылIагъ.
Тикъэралыгъо ащ фэдэ хабзэ тхыгъэу илъэп. ЦIыфым зэрэсымаджэр ышIэзэ зэпахырэ узэу къеолIагъэр нэмыкI горэм ритымэ, уголовнэ пшъэдэкIыжь ыхьыщт. Шъыпкъэ, ар ВИЧ-р ары зыфэгъэхьыгъэр, ау… КоронавирусыкIэм зызэриушъомбгъурэм къыхэкIэу, санитарнэ-эпидемиологическэ шапхъэхэр зыукъохэрэм пшъэдэкIыжьэу ахьыщтыр блэкIыгъэ илъэсым агъэпхъэшагъ. Уголовнэ кодексым ия 236-рэ статья зэритхагъэмкIэ, зэпахырэ уз зиIэр фэмысакъэу нэмыкI горэм ар пигъахьэмэ тазыр рагъэтыщт, сымаджэ хъугъэр ыгъалIэмэ, илъэси 5 — 7 хьапс тыралъхьащт.
Гухэлъ гъэнэфагъэ уиIэу ащ фэдэ уз къызэолIагъэм дэжь укIонымрэ усымаджэу общественнэ транспортым уитIысхьанымрэ сыда зэрэзэтекIыхэрэр? АпэрэмкIэ, ар къычIэщымэ, пшъэдэкIыжь пхьыщт, адрэмкIэ зыпари къыуаIощтэп… Общественнэ транспортым вирусыр къащыпыпхыным ищынагъуи макIэп, ау узыр къызэолIэгъэ цIыф благъэу ащ къыщыомыкIуалIэмэ, зыми иягъэ къыомыкIыгъэу укъикIыжьыщт. ЦIыфэу сымаджэр зэрыс унэу зэфэшIыгъэм уихьэмэ, инфекциер къызэрипхыщтым Iо хэлъыжьэп.
Коронавирусыр жьым хэтэу (воздушно-капельнэу) къыонэсын ылъэкIыщт. Джащ фэдэу сымаджэр къепсыгъэмэ е къэпскагъэмэ, Iупсэу къыIукIыгъэм хэтэу «къыпфэкIонкIи» щынагъо. Ковидыр къызэолIагъэм нахьыбэрэ укIэлъырыс къэс узыр къыонэсыным ищынагъуи нахь ин мэхъу. Ары зы унагъом щыщэу нэбгырэ зытIущ ащ екIодылIэныр къызхэкIырэр. Унэ зэфэшIыгъэу, жьызэпео зимыIэм вирусыр нахьыбэрэ щэпсэу, ау жьым ухэтмэ, ащ фэдэу щынэгъожьэп. Арышъ, медицинэ шIэныгъэ зимыIэу, къышIошIырэр къэбаркIэ зытIупщыхэрэм уямыдэIоу, врачэу, шIэныгъэлэжьэу псауныгъэм икъэухъумэн фэлажьэхэрэм къаIорэм тетэу вирусым зыщыуухъумэмэ нахьышIу. Узыр къэкIогъахэу бгъэхъужьыным нахьи къэмыкIоным пае узфэсакъыжьыныр нахь IэшIэх.
ХЪУТ Нэфсэт.