Зэрэдунаеу гумэкIыгъо хэзыдзэгъэ зэпахырэ узэу коронавирусыр зылъымыIэсыгъэ унагъо щыIэп. Къин зылъэгъугъэу зыIотэжьыгъи, узым ыпкъ къикIыкIэ зидунай зыхъожьыгъи къыхэкIыгъ. Пандемием иапэрэ мафэхэм къащегъэжьагъэу лIыхъужъныгъэ зэрахьэзэ медицинэм иIофышIэхэр ащ пэуцужьых.
Ахэм къинэу алъэгъурэр пстэуми къагурыIорэп. Ау яшIэныгъэрэ яIэпэIэсэныгъэрэ яшIуагъэкIэ нэбгырабэмэ ящыIэныгъэ къызэрэзэтырагъэнагъэр нэрылъэгъу къытфэхъугъ ыкIи ахэм ящытхъу тIоныр къалэжьыгъ.
«Адыгэ Республикэм псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ изаслуженнэ IофышI» зыфиIорэ щытхъуцIэр 2020-рэ илъэсым къызфагъэшъошагъэу, республикэ зэнэкъокъоу «2021-рэ илъэсымкIэ анахь врач дэгъум» текIоныгъэ къыщыдэзыхыгъэу ВэкъэшIэ Рустем гущыIэгъу тыфэхъугъ. Ар Мыекъопэ къэлэ клиническэ сымэджэщым реанимациемрэ анестезиологиемрэкIэ иотделение ипащ.
ТигущыIэгъу иIофшIэн 2001-рэ илъэсым сымэджэщым щыригъэжьагъ. Пшызэ къэралыгъо медицинэ институтым иинтернатурэ «кардиолог» сэнэхьатымкIэ къызеухым, кардиореанимацием ар Iухьагъ.
— Зэхэт реанимацием ыкIи анестезиологие къулыкъум Iоф щысшIэнэу езгъажьи, охътэ гъэнэфагъэ тешIагъэу гухахъо зэрэхэзгъуатэрэр къызгурыIуагъ, — еIо ащ. — Анестезиологым ипшъэрылъ шъхьаIэхэм ащыщ сымаджэр зэрыфэрэ чIыпIэ гузэжъогъум къырищыжьыныр.
Мы сымэджэщыр госпиталь зашIыгъэм къыщегъэжьагъэу врачым иIофшIэн бэкIэ нахь хьылъэ хъугъэ. Къэралыгъом имедик нэбгырэ мин пчъагъэхэм афэдэу, Рустем иIофшIэгъу куп игъусэу коронавирусыр къызэузырэ сымаджэхэм апэрэ мафэхэм къащыублагъэу ящыIэныгъэ чэщи мафи фэбанэ.
КъыхэкIыгъ уахътэ, мыгъэрэ гъэмафэм, узыр нахь зэкIакIуи госпитальхэр зыщызэфашIыжьыгъагъэр. Ащ дэжьым Рустеми, зыхэт иIофшIэгъухэм ащыщхэри «зонэ плъыжьым» къикIыжьхи, зыухъумэхэрэ шъуашэхэри зыщахыжьхи къалэжьыгъэ зыгъэпсэфыгъо уахътэм кIогъагъэх. Ащ бэрэ щыгушIукIынхэу хъугъэп. Бжыхьэм коронавирусым иштаммыкIэхэр къызежьэм, сымаджэхэм япчъагъэ хэхъожьэу ыублагъ, тигущыIэгъуи иIофшIэн хьылъэ Iууцожьыгъ.
— Тэ тиоделение Iоф щыпшIэныр къэзыгъэхьылъэхэрэм ащыщ кадрэхэр зэрэтфэмакIэр, — къеIуатэ ВэкъэшIэ Рустем. — Тишъолъыр изакъоп, къэралыгъоми, дунайми а Iофыгъор ащыI. Сымаджэу къычIафэхэрэм яакъыл къамышIэу къызэрэхэкIырэм фэшI, тишIуагъэу якIырэр икъоу зэхашIыкIырэп. Арышъ, реаниматолог сэнэхьатыр «жьаум» чIэт фэдэ мэхъу.
Врач сэнэхьатым имэхьанэ зэрэиныр джыри зэ коронавирусым къыгъэшъыпкъэжьыгъ. ЯщыIэныгъэ шъхьамысыжьхэу зикъэбар икъоу амышIэрэ зэпахырэ узым ахэр пэуцужьыгъэх. Социальнэ хъытыухэм узахаплъэкIэ, шъошэ Iужъоу ащыгъхэр зызыщахыжьхэкIэ медикхэм акIышъо лъэужэу къытенэхэрэм угу цIыкIу ашIы. Чэщ-зымафэм ахэр сыхьати 3 — 4 ныIэп зэрэчъыехэрэр. Ащыщыбэм коронавирусыр къяузыгъэу, плъыр-стырым ыжъэхэу, Iоф зышIэн зэрэщымыIэм къыхэкIыкIэ мытIысхэу бэрэ мэхъу. ГухэкI нахь мышIэми, медицинэм иIофышIабэми ядунай ахъожьыгъ. COVID-19-м илъэхъан врачыбэмэ яIофшIэн зэблахъугъ. Хирургхэри, травматологхэри, гинекологхэри уз мэхъаджэм пэуцужьых. Мэзэ пчъагъэм ягупсэхэм апэчыжьэхэу хьакIэщхэм, сымэджэщхэм ащыпсэугъэх. Ащ фэдэ къинэу непэ алъэгъурэр цIыфхэм зэхашIыкIы-
нэу, уасэ фашIынэу щыт.
Рустем иIофшIагъэ непэ къэралыгъом осэшIу къыфишIыгъ. Ау ежь ар изакъоу къылэжьыгъэу ылъытэрэп.
— «Адыгэ Республикэм изаслуженнэ врач» зыфиIорэ щытхъуцIэри, 2021-рэ илъэсымкIэ врач анахь дэгъу сызэрэхъугъэри сэ сизакъоу къэсылэжьыгъэп, реанимацием Iоф щызышIэрэ санитаркэхэм къащегъэжьагъэу врачхэм анэсыжьэу яIахьышIу хэлъ мыр къызэрэсфагъэшъошагъэм, — къыхигъэщыгъ ащ. — Сэ сшъхьэ игугъу къэсшIымэ, пшъэдэкIыжьэу схьырэм нахь хигъэхъуагъ, нахь лъэшэу Iоф сшIэным сыфигъэблыгъ.
Къыхэзгъэщымэ сшIоигъу ВэкъашIэхэм яунагъо исхэм врач сэнэхьатыр къызэрэхахыгъэр. Рустем ятэу Аслъан зэлъашIэрэ неврологэу щытыгъ, илъэс пчъагъэхэм республикэ сымэджэщым неврологиемкIэ иотделение пэщэ IэнатIэр дызэрихьагъ (бэмышIэу идунай ыхъожьыгъ, Тхьэм джэнэт къырет). Ышыпхъоу Саидэ джы ар лъигъэкIотагъ. Янэ терапевт, ишъхьэгъусэу Рузанэ кардиолог.
— Тиунагъо исхэм зэкIэми тызфэгъэзагъэр зэфэшъхьафы, ау анестезиологие-реаниматологиер пстэуми япхыгъ. IофышIэм тыкъикIыжьыгъэми, Iэзэным ылъэныкъокIэ хъугъэ-шIэгъэ гъэшIэгъонхэм ыкIи къинхэм уатемыгущыIэнэу хъурэп, тызэупчIыжьэу бэрэ къыхэкIы, — хигъэунэфыкIыгъ ВэкъашIэм.
Сыд фэдэ къиныгъо IофшIэным щызэпичыщтми, IэпыIэгъу унагъор къызэрэфэхъурэр Рустем къыхигъэхъожьыгъ. Джащ фэдэу ащ гухахъо зыхигъуатэхэрэм ащыщ зыхэт IофышIэ купым зэгурыIоныгъэ дыриIэу, аIэ зэкIэдзагъэу зэрэзэдэлажьэхэрэр.
Зэрэдунаеу врач сообществэр «ковидым» зэрэпэуцужьырэр шъхьэихыгъэу къэбар жъугъэм иамал зэфэшъхьафхэм къащыраIотыкIы. Мафэ къэс ащ фэдэхэм Рустем ахэплъэ, Iудзыгъэ шIыкIэм тетэу кIорэ конференциехэм ахэлажьэ, Iэзэн IофымкIэ кIэ горэ къежьэмэ, блимыгъэкIыным ыуж ит.
Коронавирусыр къызежьэм, бэмэ а узыр зэрэщыIэр ашIошъ хъущтыгъэп. Ау нэбгырабэмэ къызалъыIэсым къагурыIуагъ зыфэдэри, щынагъоу къыздихьын ылъэкIыщтыри. Ау джыри икъоу зыфэсакъыжьхэрэп. ТигущыIэгъу цIыфхэм закъыфегъазэ амал зэриIэкIэ яунэхэм арысынхэу, яныбджэгъухэм ахэмыхьанхэу, нэбгырабэ зыщызэрэугъоирэ чIыпIэхэм защадзыенэу. Зыухъумэхэрэ амалхэр къызфагъэфедэнхэу. Анахьэу узым тыщызыухъумэнэу ащ ылъытэрэр вакцинациер ары.
— Непэ зэрэдунаеу зыхэфэгъэ гумэкIыгъом щыIэныгъэм илъэныкъо пстэуми зэрар арехы. Арышъ, шIуагъэ къэзытыщт лъэныкъор къыхихынэу нэбгырэ пэпчъ есIо сшIоигъу, — къыIуагъ Рустем. — Ащ къикIырэр — ахъщэр е шIоигъоныгъэр арэп ыпэ ибгъэшъынэу щытыр, щыIэныгъэр ары. ЦIыфым ищыIэныгъэ зышIокIодыкIэ адрэхэм мэхьанэ яIэжьэп.
Врачыр ежь ищыIэныгъэ емыгупшысэу чэщи мафи сымаджэм IэпыIэгъу фэхъу. ЦIыфым ыпашъхьэкIэ пшъэдэкIыжьышхоу иIэр лIыхъужъныгъэ хэлъэу зэрихьан фаеу мэхъу. Джа зэпстэури къыгурыIозэ тигущыIэгъу мы сэнэхьатыр къыхихыгъ ыкIи зэрэфэшъыпкъэр мы охътэ гузэжъогъум къыщигъэнэфагъ. Рустем фэдэ врачхэр зэрэтиIэхэм уимыгъэгушIон ыкIи урымыгушхон плъэкIырэп. Республикэми ынаIэ ащ тыридзи щытхъуцIэу къыфагъэшъошагъэр къызэрилэжьыгъэм тицыхьэ телъ.
Iэшъынэ Сусан.