Москва и Къэралыгъо академическэ филармоние загъэпсыгъэр илъэси 100 хъугъэ. Ащ фэгъэхьыгъэ зэхахьэр гъэшIэгъонэу кIуагъэ.
Урысыем имызакъоу, дунаим щызэлъашIэрэ филармониер иконцертхэмкIэ цIыфхэм апэблагъ. Хэгъэгум икультурэ, иискусствэ лъэпкъхэм алъыгъэIэсыгъэнхэмкIэ филармонием лъэныкъуабэ къызэлъеубыты.
Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо филармоние имузыкальнэ зэхэхьэпIэ цIыкIу щыкIогъэ концертым артистэу хэлэжьагъэхэм орэдыбэ къаIуагъ. Пчыхьэзэхахьэр зезыщэгъэ лектор-искусствоведэу Татьяна Резниченкэм Москва и Къэралыгъо филармоние щыIэныгъэ гъогоу къыкIугъэм къытегущыIагъ.
Хэгъэгум итарихъ культурэм, музыкальнэ искусствэм ахэгъэщагъ. Татьяна Резниченкэм зэгъэпшэнхэр ышIыхэзэ, тхакIохэм, композиторхэм ятворчествэ зэрэзэпхыгъэм мэхьэнэ ин ритыгъ. Пчыхьэзэхахьэр бжыхьэм фэгъэхьыгъэуи зэрэщытыр зезыщэрэм къыхигъэщыгъ.
Бжыхьэр, гъэмафэр, щыIэныгъэр. Сыда ахэр зэзыпхыхэрэр? Тыкъэзыуцухьэрэ дунаим идэхагъэ бжыхьэм хэолъагъо. УсакIохэм бжыхьэм ехьылIагъэу атхыгъэр макIэп.
Александр Пушкиным, Михаил Лермонтовым, Сергей Есениным, нэмыкIхэм яусэхэм атехыгъэ орэдхэр артистхэм къаIуагъэх. Бжыхьэр, шIулъэгъур, гум иорэд хъугъэ усэхэр зэхахьэм щызэхэтхыгъэх.
Композиторхэу М. Глинкэ, А. Рубинштейн, А. Даргомыжскэм, П. Чайковскэм, Н. Будашкиным, Ю. Чичковым аусыгъэ орэдхэр Адыгэ Республикэм инароднэ артисткэу Нэгъой Маринэ, Дунэе фестиваль-зэнэкъокъухэм ялауреатхэу Теуцожь Бэлэ, Сергей Трутневым къаIуагъэх. Музыкальнэ Iэмэ-псымэхэмкIэ къадежъыугъэх Дунэе зэнэкъокъум ишIухьафтын шъхьаIэ къыдэзыхыгъэ Набэкъо Бэлэ, фортепианэр, Дунэе зэнэкъокъум илауреатэу Сергей Пособиловыр, флейтэр.
ОрэдыIохэр зэгъусэхэу, нэбгырэ зырыз хъухэу къаIогъэ орэдхэр хэгъэгум имузыкальнэ искусствэ итарихъ епхыгъэх. Н. Римский-Корсаковым, С. Рахманиновым, А. Варламовым, Н. Ленскэм аусыгъэ орэдхэм шIулъэгъум ехьылIагъэхэр къахэтэгъэщых. «Итальян полькэр» зыфиIоу С. Рахманиновым ыусыгъэр дунаим щашIэ. Орэдышъор дахэу къырагъэIуагъ Набэкъо Бэлэрэ Сергей Пособиловымрэ.
Композиторхэм яромансхэр бэ хъухэу зэхахьэм щыIугъэх. И. Дунаевскэм Иринэ фэгъэхьыгъэу ыусыгъэр Теуцожь Бэлэ зэхахьэм къыщиIуагъ.
Адыгеим щаусыгъэхэр
ЯхъулIэ Сэфэр игущыIэхэм атехыгъэу Сэмэгу Гощнагъо ыусыгъэу «Гупшысэр» Нэгъой Маринэ адыгабзэкIи, урысыбзэкIи къыIуагъ. Жэнэ Къырымызэрэ Тхьабысымэ Умаррэ орэд 200-м нахьыбэ зэдаусыгъ.
«Орэдыр о зигъэгъус» зыфиIорэр М. Нэгъоим гум къылъигъэIэсэу къыIуагъ. Сирием къыщыхъугъэхэу залым чIэсыгъэ тилъэпкъэгъухэм орэдышъор зызэхахым, хэпшIыкIэу къэгушIуагъэх, ягуапэу артисткэм дежъыугъэх.
Р. Фальво иорэдэу «КъысашъуIу, пшъашъэхэр» зыфиIорэр Сергей Трутневым къыхидзи, артистхэр дежъыугъэх. Классикэм хэхьэгъэ произведениехэмкIэ пчыхьэзэхахьэр аухыгъ.
— ИлъэсыкIэр къэблагъэ. Ар къыдэтлъыти, музыкэм, кином афэгъэхьыгъэ зэIукIэ тыгъэгъазэм и 16-м зэхэтщэнэу мурад тшIыгъэ, — къытиIуагъ Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо филармоние изэхэхьэпIэ цIыкIу ипащэу Вера Пособиловам. — Кинофильмэхэм ахэт орэдхэу гум, псэм яорэд хъугъэхэр, цIыфхэр нахь къызыкIэлъэIухэрэр концертым къыщаIощтых.
— Типчыхьэзэхахьэхэм ащыIурэ музыкэм лъэпкъхэр зэфещэх, — игупшысэхэм тащегъэгъуазэ фортепианэмкIэ къадежъыурэ Набэкъо Бэлэ. — Урысхэр, адыгэхэр, къэндзалхэр, нэмыкIхэри тизэхахьэхэм ащытэлъэгъух. Тилъэпкъэгъухэу IэкIыб къэралхэм къарыкIыжьыгъэхэм, хьакIэу къэкIуагъэхэм ташIогъэшIэгъон. Орэдыр зигъусэм щыIэныгъэр нахьышIоу къыгурэIо, ищыIэкIэ-псэукIэ нахь гъэшIэгъон мэхъу.
ЕмтIылъ Нурбый.