Зэпахырэ узэу коронавирусыр къызэузыхэрэм япчъагъэ лъэшэу зыкъиIэтэу фежьагъ, зидунай зыхъожьхэрэм япчъагъи лъэшэу хэхъуагъ. Ащ лъапсэу фэхъухэрэм, вакцинацием ишIуагъэ афэгъэхьыгъэу гущыIэгъу тыфэхъугъ Мыекъопэ къэлэ IэзапIэу N1-м иврач шхьаIэу ЕмтIылъ Оксанэ.
Оксан, пчъагъэхэм къызэрагъэлъагъорэмкIэ, коронавирусым лъэшэу зиушъомбгъоу ригъэжьагъ. Ащ етIани къыдыхэплъытэн фае, мыгъэ ковидым пэуцужьырэ вакцинэр нэбгырабэм зэрафашIыгъэр. Сыдым къыхэкIыгъа сымэджэныгъэм зыкъызэриIэтыгъэр?
— ТхьамэфитIум къехъугъэу игъорыгъозэ коронавирусыр къызэузыхэрэм япчъагъэ зэрэхахъорэм дакIоу, нэмыкI зэпаххэрэ узхэу гриппыр, пэтхъу-Iутхъур къыхэхьагъэх. Гъэмэфэ лъэхъаным сымэджэныгъэм зэпыугъо тIэкIу зыфэхъум, плъыр-стыр зиIэу нэбгырэ 50-м ехъу мафэм къытфытеощтыгъэр. Джы мэфитIукIэ узэкIэIэбэжьымэ, нэбгырэ 300 фэдизмэ медицинэ IэпыIэгъу ящыкIагъэу зыкъытфагъэзагъ.
КъэшъошIэжьымэ, ыпэкIэ зэдытиIагъэхэ зэдэгущыIэгъухэм бэрэ къащысIуагъ коронавирусым пэуцужьырэ вакцинэр игъом зыхятымыгъалъхьэмэ мы Iофыгъом тыкъызэрэфэкIощтыр. ИкIыгъэ илъэсым «микс инфекцие» (узитIур зэхэхьаныр) хъуным тытещыныхьэгъагъ. Ау а лъэхъаным зэрэхъугъэмкIэ, коронавирусым гриппыр IуигъэзыкIыгъагъ ыкIи сымаджэхэм гриппыр къахагъэщыгъэп. Мыгъэ ащ фэдэп, джы гриппымрэ коронавирусымрэ тищыIэныгъэ щызэготых.
Гъатхэм зэхащэгъэ прививочнэ Iофтхьабзэм пшъэрылъэу иIагъэр республикэм щыпсэурэ процент 60-мэ агъэнэфэгъэ пIалъэм шIомыкIэу коронавирусым пэуцужьырэ вакцинэр ахалъхьанэу арыгъэ. ГущыIэм пае, ищыкIэгъэ пIалъэм нэбгырэ мин 75-мэ прививкэр афашIынэу щытыгъэмэ, зыхалъхьагъэр – нэбгырэ мин 15. ГухэкI нахь мышIэми, бжыхьэр къэмысызэ ар зэшIохыгъэ хъугъэп. Джары сымаджэхэм япчъагъэ зыкъиIэтыным лъапсэу фэхъугъэр. Игъом а процент пчъагъэм вакцинэр арагъэшIыгъэу щытыгъэмэ, пандемиер щыгъэзыягъэ хъущтыгъ. Коронавирусыр щымыIэжьынэу арыгъэп, ау бжыхьэ-кIымэфэ лъэхъанхэм гриппым, пэтхъу-Iутхъум тызэрагъэгумэкIырэм ар фэдэщтыгъ.
Адэ пандемиер зэкIэкIоным ихэкIыпIэу сыда джы щыIэр?
— ХэкIыпIэ закъоу джыри щыIэр вакцинациер ары. Ау пандемиер зэкIэкIоным фэшI прививкэр зыхалъхьащт процент пчъагъэр 80-м нэсын фаеу хъугъэ. Сыда пIомэ вакцинациер ыпэкIэ зыкIугъэхэм илъэсныкъо, мэзи 5, 4 е 3 зытешIагъэхэр ахэтых. Ащ фэдиз уахътэм пкъышъолым хэлъ антителахэр нахь макIэ хъухэу хабзэ. Ащ къыдыхэплъытэн фае вирусым иштаммхэм зызэрэзэблахъурэр.
Непэ республикэм сыд фэдэ вакцинэхэр ара къыщекIокIыхэрэр? Ахэр икъоу щыIэха?
— Коронавирусым иштаммхэм апэуцужьхэрэ вакцинэхэу «Спутник V» ыкIи «Спутник Лайт» зыфиIохэрэр прививкэр зыщахалъхьэхэрэ чIыпIэ пстэуми икъоу аIэкIэлъых. БэмышIэу вакцинэу «ЭпиВакКорона» зыфиIорэр республикэм иаптечнэ базэ къэкIуагъ, ау къалэм къытатыщт пчъагъэр джыри къэсIонэу сшIэрэп.
Вакцинэхэр зэрэзэтекIыхэрэм тIэкIу тащыбгъэгъозагъэмэ дэгъугъэ.
— «Спутник V» зыфиIорэм аденовируситIоу Ad26-мрэ ыкIи Ad25-мрэ хэхьэх, чэзыу-чэзыоу ахалъхьэх. ТIо хэлъхьагъум цIыфым ыпкъышъол нахь еухъумэ. Мыр джыри коронавирусыр къызэмыузыгъэхэм нахь къякIущт. «Спутник Лайтыр» зэхэлъхьагъоу ашIы. Мыр ревакцинацие зышIыщтхэм, сымэджагъэхэу зиантителахэр макIэ хъугъэхэм нахь ахалъхьэ. «ЭпиВакКорона» зыфиIорэр нахь кIалIэхэм ащыщ. Уз гъэтIылъыгъэ ыкIи телъхьэпIэ гъэнэфагъэхэр зиIэхэу адрэ вакцинэхэр зыхалъхьэхэ мыхъущтхэм мыр афашIы.
ЦIыфхэр зыгъэгумэкIхэрэ упчIэхэм ащыщ вакцинэм иапэрэ хэлъхьагъур аригъэшIи, ятIонэрэр игъом зэрэмыхъугъэр. Ащ джы «Спутник Лайтыр» зыхаригъалъхьэмэ хъущта?
— «СпутникV» зыфиIорэм иапэрэ хэлъхьагъу аригъэшIыгъэу коронавирусымкIэ къэсымэджагъэмэ, ятIонэрэр зыхаригъэлъхьанэу ищыкIэгъэжьэп. Ау нэмыкI узхэр арымэ, мэфэ 42-рэ нахьыбэ мыхъугъэмэ ятIонэрэ хэлъхьагъур фашIы хъущт. Нахьыбэ тешIагъэ зыхъукIэ, «Спутник Лайтыр» зыхаригъэлъхьан ылъэкIыщт.
Оксан, мафэм нэбгырэ тхьапша вакцинацием къекIуалIэрэр?
— Прививочнэ Iофтхьабзэр зетэгъэжьакIэм нэбгырэ миным ехъу мафэм къытэуалIэщтыгъ. Зэпыугъо фэхъуи, мафэм нэбгыри 100-м кIахьэу къакIохэ хъугъэ. Джы мэфэ заулэкIэ узэкIэIэбэжьмэ, нэбгырэ 200 къэкIуагъ, нахь къырагъэжьэжьын фае. Сыда пIомэ республикэми, тикъэралыгъуи Iофхэм язытет шъхьэихыгъэу къаIо, сымаджэхэми, зидунай зыхъожьыхэрэми япчъагъэ лъэшэу зэрахахъорэр алъэгъу.
Нэбгырэ пэпчъ изэхэшIыкI къыхьынэу щыт вакцинациер хэкIыпIэ закъоу зэрэщыIэр. Тэ тшъхьэ имызакъоу, тыкъэзыуцухьэхэрэм япсауныгъи тыдегупшысэнэу щыт.
Зэпахырэ узым епхыгъэ вакцинациер гъэлъэшыгъэнымкIэ тишъолъыр Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэхэр щызэхащэнэу сэгугъэ. ГъэдэIон-гурыгъэIон IофшIэным бэ елъытыгъэр. Тэ, медикхэм, зэрэтлъэкIэу вакцинацием тыкъыфэджэ. Сэ сшъхьэкIэ, сиунагъокIэ вакцинэр зыхязыгъэлъхьагъэхэм тащыщ. Тыгъэгъазэм ехъулIэу джыри ревакцинацие язгъэшIыщт.
ПЦР зыфаIорэ уплъэкIуным игугъу къытфэпшIыгъэмэ дэгъугъэ. Хэта ар нахь зищыкIагъэу щытыр?
— Мы уплъэкIуныр зищыкIагъэу врачым ылъытэрэм фашIы хабзэ. ЫпкIэ хэмылъэу ар тэ тилабораторие щикIун ылъэкIыщт. Ау, джыри зэ къыхэсэгъэщы, ежь ишIоигъоныгъэкIэ къэкIуагъэм ыпкIэ зэрэIахырэр. ГущыIэм пае, цIыфыр къэсымэджагъэу ыпкъышъол мэплъымэ, мапскэмэ, е нэмыкIмэ амбулаторнэ гупчэу ур. Калининым ыцIэ зыхьырэм, 211-рэм сыхьатыр 8.00 – 18.00-м нэс къэкIон ылъэкIыщт. Ащ бригадитIумэ Iоф щашIэ, ищыкIагъэу алъытэмэ ПЦР-тестыр Iахыщт. Джащ фэдэу сымаджэхэм япчъагъэ зэрэхахъорэм къыхэкIыкIэ, урамэу Комсомольскэр, 159-м тет IэзапIэм кабинет къыщызэIутхыгъ, ащ игъунэгъухэм кIонхэ амал яI. Ау зитемпературэ градус 38-м шIокIэу къэзыкIухьан зымылъэкIыхэрэм ядэжь врачым къеджэнхэ алъэкIыщт ыкIи унэм а анализыр щаIахы. Ежь ишIоигъоныгъэкIэ ПЦР уплъэкIуныр ыпкIэ хэмылъэу зыми фашIырэп.
— Тхьауегъэпсэу гущыIэгъу укъызэрэтфэхъугъэмкIэ.
Iэшъынэ Сусан.