Мэлылъфэгъум и 8 — 9-м Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ театрэу Цэй Ибрахьимэ ыцIэ зыхьырэм «Тыкъэ итыгъужъ» зыфиIорэ спектаклэр апэрэу къыщагъэлъэгъощт.
Урысыем итхакIохэм я Союз хэтэу, тихэгъэгу имызакъоу, IэкIыб къэралхэм ащызэлъашIэрэ сурэтышIэу Къат Теуцожь ытхыгъэ «Джэфым» техыгъэ къэгъэлъэгъоныр режиссерэу, Адыгэ Республикэм искусствэхэмкIэ изаслуженнэ IофышIэшхоу Хьакъуй Аслъан ыгъэуцугъ.
Зыфэгъэхьыгъэр
ЦIыфыр тыкъэзыуцухьэрэ дунаим зэрэфыщытыр, тыкъэзыуцухьэрэ дунаир цIыфым зэрэфыщытыр режиссерым зэрегъапшэх.
Къат Теуцожь тарихъым, лъэпкъ шIэжьым афэгъэхьыгъэ тхыгъэхэмкIэ игупшысэхэр къыреIотыкIых. Театрализованнэ къэшIыгъохэм ахэтэлъагъо драматургымрэ режиссерымрэ язэгурыIоныгъэ.
Дунаим ущызэдэпсэуным фэшI сыдэущтэу тэрэзэу узекIощта? Роль шъхьаIэхэр Тхьаркъохъо Теуцожьрэ Зыхьэ Зуралбыйрэ къашIых.
ЦIыфыр тыгъужъым гурэIо
Артистэу Тхьаркъохъо Теуцожь Тыкъэ ироль къышIызэ, тыгъужъыр унагъом зэрэщипIугъэр къеIуатэ, къегъэлъагъо. Тыгъужъым ироль фэгъэзэгъэ Зыхьэ Зуралбый нэмыкI спектаклэхэм ахэлажьэу бэрэ тлъэгъугъэ. Артистыр ролым икупкI зэрэлъыIэсырэр къэгъэлъэгъон пэпчъ къыхэщы.
Тыкъэ тыгъужъым адыгабзэкIэ дэгущыIэзэ, гурэIо. Гуфэбэныгъэу зэфашIыгъэр къэгъэлъэгъоным къыхэщы.
Тыгъужъыр къэгущыIэрэп шъхьае, изекIокIэ-шIыкIэхэмкIэ, игупшысэкIэ зыкъыуегъаштэ. ЦIыфхэм шъабэу апэгъокIы.
Тыгъужъыр цIыфхэм адэпсэу, мэзым хэс. Арэу щытми, ыгукIэ рэхьатырэп. Тыгъужъхэм ябыу макъэ зэхехы. Тыкъэ тыгъужъыр етIупщыжьы, фае хъумэ къыгъэзэжьынэу реIо.
Адэ цIыфыр? Ар къызыщыхъугъэ чIыгум щэпсэуми, тыгъужъым игупшысэхэм афэмыдэ- мэ зэрадзэ.
Мылъку зыугъоигъэхэр IэкIыб хэгъэгум ылъэныкъо маплъэх, кощыжьыхэ ашIоигъу. Артистэу Ахъмэт Артур ролэу къышIырэмкIэ гур къеIэты фэд. Адыгэ шъуашэр щыгъ, лъэгъупхъэу цIыфмэ ахэт, ижъырэ адыгэ орэдхэм ядэIу.
Тэтэжъ ироль къэзышIырэ Хьакъуй Аслъан хэкужъыр къэзыбгынэ зышIоигъохэм къяушъыизэ, къэбархэр къафеIуатэ.
Укъызыщыхъугъэ чIыгур бгъэлъэпIэн зэрэфаем IупкIэу къытегущыIэ, ау тэтэжъыр зэкIэми зэхахырэп. Мылъкум егупшысэхэрэм ячIыгу къабгынэ.
Истамбыл икIыжь
Къэгъэлъэгъоным икIыжь орэдыр щызэхэпхызэ, артистхэм ярольхэр къызэрашIыхэрэм бэмэ уарегъэгупшысэ.
Жъудэ Аскэрбый, Бэгъушъэ Анзор, Джолэкъо Рэщыд, Болэкъо Адам, нэмыкIхэм язэфэхьысыжьхэр зэтефэхэрэп. ХьатхьакIумэ Аскэрбый, Хьакъуй Андзаур къэгъэлъэгъоныр къэзыгъэбаихэрэм ащыщых.
Зэдемыгъэштэныгъэу зэлъэпкъэгъухэм ахэлъыр артистхэм къэгъэлъэгъоным къыщызэIуахы.
Мафэкъом ироль къэзышIырэ Къэбэхь Анзор лIыгъэ хэлъэу мэпсэу. Ылъакъо къауIагъ, ылъэ пытэу тетын ылъэкIырэп. ЩыIэныгъэм еплъыкIэу ащ фыриIэр ашIомытэрэзэу инэIуасэхэр къеушъыих…
Сыдигъо зэдырагъэштэщта? А упчIэр гум щычэрэгъузэ къэгъэлъэгъоным уеплъы.
ЦIыфыр цIыфым ешакIо
Мэзым шхонч омакъэхэр щэIух. АукIырэр зыгорэм икIал, ят, ышнахьыжъ, ишъхьэгъус. ЦIыфхэр зэщымыщынэхэу, IашэкIэ зэпэмыуцухэу зэдэпсэунхэм фэшI зэгурыIонхэ фае.
Тыкъэ ыдэжь полковникитIу къэкIуагъ. ЗэдэгущыIагъэх, зэзэгъыгъэх. Тыкъэ шIухьафтын лъапIэ къыфашIыгъ. Къэзэкъхэм адэжь зырагъэблагъэм, Тыкъэ гушIуагъэ.
Лъэпкъ зэфыщытыкIэхэм ягъэпытэн фэгъэхьыгъэ пычыгъохэр артистхэм дэгъоу къашIыгъэх. Полковникым адыгабзэр ышIэу къычIэкIыгъ.
Ным ироль къешIы артисткэу КIэмэщ Разыет. Спектаклэм икъегъэжьэгъу ар хэлажьэ. Ыкъоу Тыкъэ гущыIэ пытэхэр Тхьэм ыцIэкIэ регъаштэх.
Ным ироль сыд фэдэ къэгъэлъэгъони мэхьэнэ ин щыриI. Ар къыдэплъытэмэ, ныр нахьыбэрэ едзыгъохэм ахэлэжьэныр нахьышIу. Ижъырэ адыгэ орэдхэм яхьылIэгъэ къэбархэр гъэшIэгъоных, ау ащи макIэу тегущыIэх. Орэдыр нахьыбэ ашIымэ нахьышIуба? Къашъом игугъу къыщашIырэп.
Анахьэу тызыгъэгумэкIырэр артистхэм ягущыIакI. КъаIорэр зэхэшIыкIыгъошIоу щытынэу тыфай. ПсынкIащэу мэгущыIэх. Къэгъэлъэгъоным джыри Iоф дашIэщт. Ащ тыкъыпкъырыкIызэ, спектаклэр зыгъэуцугъэхэм, артистхэм тафэгушIо. Рольхэр къызэрыкIохэп. Адыгэхэм ящыIэныгъэ къырыкIуагъэм урегъэгупшысэ, непэрэ псэукIэм гукIэ укъырещалIэ. Тыгъужъыр янэ ыдэжь зэкIожьым сыда зэгупшысагъэр? Сыда ар Тыкъэ зыкIыпэуцугъэр? Ахэр ыкIи нэмыкI упчIэхэр рэхьат къытэзымытыщт еплъыкIэхэм щыщых.
ЦIыфыр тыдэ щыIэми ичIыгу иджэмакъэ зэхехы, илъэныкъо гупсэ ищыIакIэ егъэгумэкIы. Тыгъужъыр цIыфхэм адэпсэузэ яшэнхэр зэрегъашIэх, ыгу мэушъэбы, гукIэгъу хэлъ. Янэ иджэмакъэ къызешIэжьым, зыщыщхэм ахэхьажьыгъ, ау бэ тыримыгъашIэу Тыкъэ ыдэжь къэкIуагъ.
ГущыIэ щэрыохэр агъэфедэхэзэ адыгабзэкIэ къашIырэ къэгъэлъэгъоныр къуаджэхэм ащалъэгъун фаеу тэлъытэ.
Спектаклэм Iоф дэзышIагъэхэм тафэгушIо, рагъэжьэгъэ лъэпкъ Iофыгъохэр лъагъэкIотэнхэу афэтэIо.
ЕмтIылъ Нурбый.
Сурэтхэр къэгъэлъэгъоным къыщытетхыгъэх.