ИкIыгъэ илъэсым игъэтхэпэ мазэ къыщыублагъэу дунаир зэлъызыштэгъэ уз мэхъаджэу коронавирусыр Адыгеими къэсыгъ. КъызэрэтшIомышIыгъэу ащ ищынагъо цIыфхэм япсауныгъэ къышъхьарыхьагъ. Зыпкъ ит щыIэкIэ-псэукIэу тызхэтыгъэр зэщигъэкъуагъ.
Апэрэ мафэм къыщегъэжьагъэу джы къызнэсыгъэм ащ пэуцужьырэ, цIыфхэм япсауныгъэ къэзыухъумэрэ врачхэм ащыщ Пэнэжьыкъое район поликлиникэм иучастковэ терапевтэу Уджыхъу Альбинэ.
Ащ поликлиникэм ипчъэшъхьаIу зызэпичыгъэр бэшIагъэп (илъэси 4 хъущт) нахь мышIэми, непэ медицинэр зыхэт къиныгъом игупчэ плъыр врач ныбжьыкIэр хэфагъ. Альбинэ исэнэхьат къыхихынэу зэрэхъугъэм, ковиднэ бригадэм иIофышIэхэр узым зэрэпэуцужьыхэрэм, нэмыкIхэми афэгъэхьыгъэу гущыIэгъу тыфэхъугъ.
Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым имедицинэ институт IэзэнымкIэ ифакультет 2016-рэ илъэсым къыухыгъ. Ащ ыуж интернатурэр Краснодар зэрэщикIугъэм тетэу Теуцожь районым къыгъэзэжьыгъ. Альбинэ поликлиникэм Iоф зэрэщишIэрэм имызакъоу, Пэнэжьыкъое район сымэджэщым, Гъобэкъое амбулаторием дежурствэхэр ащыриIэх.
— СицIыкIугъом къыщегъэжьагъэу врач сыхъунэу лъэш дэдэу сыфэягъ, — къеIуатэ ащ. — Сымаджэхэм сяIэзэнэу, згъэхъужьынхэу. Сянэ кIэлэегъаджэти, илъагъо сырищэмэ шIоигъоу бэрэ къысиIощтыгъ. Ау сэ сызкIэхъопсыщтыгъэ сэнэхьатыр ыпэ изгъэшъыгъ, къызэрэхэсхыгъэмкIи сырыкIэгъожьырэп. Врач сэнэхьатыр етIани сыгу зыкIырихьырэр кIэу къежьэрэ пстэури зэбгъэшIэнэу, уфеджэнэу зэрэщытыр ары. Сыда пIомэ, медицинэм зэпымыоу хэхъоныгъэхэр ешIых, ар сыдигъокIи гъэшIэгъоны.
ГухэкI нахь мышIэми, зэхъокIыныгъэ пстэуми уагъэгушIорэп. Гъатхэм пандемиер тикъэралыгъо къызэсым, ащ щыпсэухэрэм ящыIэныгъэ зэрэзэблэхъугъэм фэдэу Альбинэ ищыIэныгъи зэхъокIыгъ.
Непэ коронавирусым пэуцужьырэ врачхэм яапэрэ сатыр хэтэу Альбинэ Iоф ешIэ.
— Ковиднэ сымаджэхэм сахэтэу Iоф сшIэщтэп сIоу зы мафи сегупшысагъэп, — еIо врач ныбжьыкIэм. — Врачым ипшъэрылъыр сыд фэдэ чIыпIэ ифагъэми, цIыфым узыр зэпичынымкIэ IэпыIэгъу фэхъуныр ары. ТиIофшIэнкIэ къин тэлъэгъуми, ащ фэдэ унашъо зэрэсшIыгъэм сырыкIэгъожьырэп.
Шъыпкъэ, терапевтхэм яIофшIэн къэхьылъагъ. Ковиднэ бригадэм нэбгырищ хэхьэ: врачыр, медсестрар, водителыр. Непэ ахэр сменэм зытехьэхэкIэ къяжэрэр ашIэрэп. Теуцожь районыр ины, мафэм нэбгырэ 20 фэдизмэ ядэжь макIох.
— Пчэдыжьым сыхьатыр 8-м IофшIэныр етэгъажьэшъ, пчыхьэм 9-м нэс тыкъэтэу мэхъу. IэпыIэгъу зищыкIагъэу къытеуагъэхэр — плъыр-стыр, пэтхъу- Iутхъу нэшанэ зиIэхэр, пэмэныр зышIокIодыгъэхэр, пскэхэрэр, жьы зымыгъотыхэрэр — зэкIэ къэтымыкIухьэхэу, ящыкIэгъэ Iэзэгъур ятымыгъэгъотэу тыкъэкIожьырэп. СымаджэмкIэ мэхьанэ зиIэр игъом иIэзэгъу къыфэбгъотыныр ары, уахътэу тешIэрэм елъытыгъэр бэ. Зыдгъэпсэфыщтыр хэгъэкIи, тышхэнэу игъо тимыфэу къыхэкIы. Нахь пасэу поликлиникэм тыкъычIэхьажьымэ, тхьапэхэр тэтхыжьых, — къыIуагъ Альбинэ.
Коронавирусыр къызежьэгъэ апэрэ мазэхэмрэ ятIонэрэ едзыгъоу джы тызхэтымрэ зэбгъапшэхэмэ, медикхэр зыпхырыкIырэ къиныгъохэр зэфэшъхьафых. Узыр къызежьакIэм, цIыфхэм ашIошъ хъущтыгъэп, шапхъэхэр агъэцакIэщтыгъэхэп. Ау медицинэм иIофышIэхэм зэрэщынагъор зэхашIыкIыщтыгъ, зэрэзекIощтхэр амышIэу, зыщалъэщтхэр имыкъухэу, IэзакIэу къыхахыщтыр мыгъэнэфагъэу щытыгъ. А Iофыгъохэр джы зэпачыгъэх. Шъуашэхэри икъоу аIэкIэлъых, узыр зэрэщыIэри нахь ашIошъ хъугъэ.
— ВирусыкIэу къежьагъэр зэрэщынагъор агурыдгъэIон тлъэкIыщтыгъэп, — еIо тигущыIэгъу. — Зызэрэфэсакъыжьынхэ фаер, санитарнэ амалхэр агъэфедэщтыгъэхэп. Ары пакIошъ, хьадагъэхэри, джэгухэри къакIухьэхэзэ, нэбгырабэмэ узыр зэпахыжьыгъ. Ар къызэузыхэрэми, зидунай зыхъожьыхэрэми япчъагъэ зыкъызеIэтым, узыр зэрэщынагъор цIыфхэм къагурыIуагъ. Коронавирусыр къызэрамыугупшысыгъэр къэнэфагъ.
Ковиднэ бригадэхэм яIофшIэн лъэшэу къызыхьылъагъэр икIыгъэ илъэсым чъэпыогъум ыгузэгухэм, шэкIогъу ыкIи тыгъэгъэзэ мазэхэм сымаджэхэм япчъагъэ лъэшэу зыкъызеIэтыр ары. Чэщ-зымафэм нэбгыри 100-м шIокIэу республикэм узыр къащахагъэщыщтыгъ. Медикхэр кIочIэгъу фыримыкъухэу къин хэтыгъэх.
Поликлиникэхэм яIофшIэн нахь зэтеуцожьыгъ. Участковэ терапевтхэм къяуалIэрэр бэ, лъыдэкIуаем, гриппым, пэтхъу-Iутхъум ыгъэгумэкIыхэрэр, нэмыкIхэри. Пандемием ыпкъ къикIыкIэ ахэм яфэшъошэ IэпыIэгъур игъом агъотыгъэп. Уджыхъу Альбинэ къызэриIуагъэмкIэ, ахэм поликлиникэм шъхьафэу щяIазэх. Мафэрэ Iоф зышIэрэ стационархэм яIофшIэн тIэкIу шIагъэу рагъэжьэжьыгъэу щытыгъ, джы илъэсыкIэм ыуж чэщи мафи Iоф зышIэрэр къызэIуахыжьыгъ. Плъыр-стыр зиIэхэм хэхыгъэ унэм щяплъых.
ЦIыф къызэрыкIохэм афэдэу, медицинэм иIофышIэхэми узыр къапыхьаным ищынагъо къашъхьарыт. ГущыIэм пае, сымэджэщым ащагъэхэм коронавирусыр гъэнэфагъэу зэрапылъыр ашIэшъ нахь зыфэсакъыжьых, ау поликлиникэм зэхэпхъагъэу бэмэ зафагъазэ. Мы уз мэхъаджэр къыпыхьаным тещыныхьэмэ тигущыIэгъу теупчIыгъ.
— А узым пхырыкIыгъэхэм сэри сащыщ, — къеIуатэ ащ. – Сымаджэхэм адэжь тыкIо зыхъукIэ хэушъхьафыкIыгъэ шъуашэр тщыгъ. Унагъо пэпчъ тихьэ зыхъукIэ ар зэблэтэхъу. Арэущтэу зэрэщытзи, коронавирусыр къысэутэкIыгъ, унэм сисэу зызгъэхъужьыгъ. Анахьэу сызытещыныхьагъэр сиунагъо исхэм апызгъэхьаныр ары. Тхьэм ишыкуркIэ, къыспахыгъэп.
Альбинэрэ ишъхьэгъусэу Аслъанрэ сабыитIу зэдапIу. Каринэ апэрэ классым ис, Ислъам джыри еджапIэм чIэхьагъэп. Ау, ахэр ины хъухэу, янэ исэнэхьат гъогу къыхахымэ, лъэшэу зэригопэщтыр тигущыIэгъу къыхигъэщыгъ.
ЩыIэныгъэ къызэрыкIоу, гупсэфэу тызхэтыгъэм къыфэдгъэзэжьыным медицинэм иIофышIэ пстэури зэрэкIэхъопсыхэрэм фэдэу, Альбини гукIэ зыдиIыгъ а мафэхэм такъызэрэфэкIожьыщтыр. Коронавирус уз мэхъаджэм тызэрэтекIощтым ащ ицыхьэ телъ.
Iэшъынэ Сусан.