Бизнес цIыкIум ыкIи гурытым ащылажьэхэрэм яIофхэм язытет, хэхъоныгъэу ашIыхэрэм, Iоф ашIэшъуным, заушъомбгъуным апае амалышIоу яIэхэм бэкIэ япхыгъ экономикэм инеущырэ мафэ зэрэхъущтыр.
Адыгеир пштэмэ, нахьыбэу IофшIэпIэ чIыпIэхэр къэзытыхэрэр, хэбзэIахьхэр бюджет пстэумэ къахэзылъхьэхэрэр, товархэмкIэ, фэIо-фашIэхэмкIэ бэдзэршIыпIэр «къэзыушъэрэр» мыщ щылажьэхэрэр ары. ХэткIи ар шъэфэп. Бизнес цIыкIум ыкIи гурытым Iоф ащызышIэу хъызмэтшIэпIэ 3500-рэ ит, унэе предпринимательхэр 12830-рэ мэхъух. Ахэм IофшIэпIэ чIыпIэ 32390-рэ къаты.
Зигугъу къэтшIыгъэ пчъагъэм инахьыбэр, процент 54,9-р, сатыушIыным пылъ е шхапIэ иI, процент 13,5-мэ зыгорэ къыдагъэкIы, 12,5-р псэолъэшIыным фэгъэзагъ, 5,7-р мэкъумэщ хъызмэтым хэт, процент 32-рэ фэдизмэ фэIо-фэшIэ зэфэшъхьафхэр агъэцакIэх.
Унэе предпринимательхэм япроцент 47-р, ар 6030-рэ, сатыум фэгъэзагъ, 12-р, ар 1540-рэ, мэкъу-мэщым пылъ, процент 13,5-мэ, ар нэбгырэ 1732-рэ, зыгорэ къыдагъэкIы.
Бизнес цIыкIум ыкIи гурытым фэгъэзагъэхэм къэралыгъо IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэныр непэ игъо дэдэу щыт. Зэпахырэ узэу дунаир зэлъызыкIугъэм экономикэм иягъэу ригъэкIырэр нахь макIэ хъуныр ащ епхыгъ. Ащ зызэриушъомбгъурэм ыпкъ къикIыкIэ, хъызмэтшIапIэхэм къыдагъэкIырэр зыщыIуагъэкIын агъотыжьырэп, мылъкоу къалэжьырэм, сатыум къащыкIагъ, цIыфэу IофшIэпIэ чIыпIэхэр зэратыщтыгъэхэр нахь макIэ ашIынхэ фаеу хъугъэ…
Ащ фэдэ къиныгъохэм бизнесыр захахьэм, хэбзэIахьхэм ятынкIэ фэгъэкIотэнхэр, нэмыкI IэпыIэгъу зэфэшъхьафхэр
къыздэлъытэгъэ Iофтхьабзэу зэшIуахыщтхэр къэралыгъоми, хэушъхьафыкIыгъэу Адыгеими ащагъэнэфагъэх. Шъхьадж иIофхэм язытет елъытыгъэу екIолIэкIэ гъэнэфагъэ къыфэгъотыгъэным, IэпыIэгъоу ищыкIагъэр етыгъэным пае апэдэдэ республикэм щызэшIуахыщтхэм яплан аштагъ. Ащ къыщыдэлъытагъэу къэралыгъо ыкIи муниципальнэ мылъкум хахьэрэ псэуалъэ бэджэндэу зыштагъэхэм ащ ыпкIэ зыщатыщт пIалъэр афылъагъэкIотагъ. Ар бизнес цIыкIум ыкIи гурытым ащылэжьэрэ субъект 32-мэ агъэфедагъ.
Экономикэм илъэныкъоу зэпахырэ узым зызэриушъомбгъурэм анахьэу иягъэ зэригъэкIыгъэхэм ащылажьэхэрэм зы процент нахьыбэ темыгъэхъуагъэу чIыфэ зэраратыщт шапхъэхэр агъэнафэхи, фэгъэкIотэнхэр къызщыдэлъытэгъэ микрозайм 39-рэ агъэпсыгъ. АхъщэкIэ къапIомэ, ар сомэ миллион 33,1-рэ мэхъу.
АР-м предпринимательхэм IэпыIэгъу ятыгъэнымкIэ и Фонд ишIогъэшхо къегъакIо. Ащ чIыфэ зэритыгъагъэхэм икIэрыкIэу къафилъытэжьи (реструктуризация), бизнес цIыкIум ыкIи гурытым ясубъект 23-мэ ащкIэ IэпыIэгъу афэхъугъ.
Системэ къызэрыкIом (упрощенная) е «патентнэ» шIыкIэм тетэу хэбзэIахьхэр ытынхэу зыгъэпсыгъэ хъызмэтшIапIэхэм фэгъэкIотэнхэр афашIыгъэх. Ахэм атыщтыр зыфэдизым игъэнэфэн фэгъэхьыгъэ республикэ хэбзэгъэуцугъэу мэлылъфэгъу мазэм Къэралыгъо Советым — Хасэм ыштагъэм къызэрэщыдэлъытагъэмкIэ, хэбзэIахьхэр процент 1 — 5-м нэсэу къеIыхыгъэу атын амал яIэ хъугъэ. Джащ фэдэу мы законыр заштагъэм ыуж бизнесыр ыгъэпси, апэрэу зязгъэтхыгъэхэм хэбзэIахьхэр амытынхэу ашIыгъ.
Предпринимательхэм банкым чIыфэ къыIызыхыгъэу ахэтыр макIэп. АхэмкIэ IэпыIэгъушхо мэхъу мазэм атын фаер зэкIэхьагъэ зыхъукIэ. Республикэм Iоф щызышIэрэ банкхэм зэкIэми ар агъэцакIи, бизнесым исубъекти 160-мэ къадеIагъэх. Ахэм чIыфэу аштагъэр пстэумкIи сомэ миллион 911-рэ мэхъу.
ЦIыфхэм IофшIэпIэ чIыпIэхэр чIамынэнхэм фытегъэпсыхьэгъэ программэу мы илъэсым аштагъэхэм къыщыдыхэлъытагъэу кредит 150-рэ банкхэм агъэпси атыгъ. АхъщэкIэ къэплъытэмэ, ар сомэ миллиони 189-рэ.
Мы IэпыIэгъухэр зэпахырэ узэу дунаир зэлъызыкIугъэм зэрарэу къыхьырэр нахь макIэ хъуным, хъызмэтшIапIэхэмрэ организациехэмрэ къэмыуцунхэм, административнэ пшъэрылъэу ыкIи хэбзэIахьэу атегъэуагъэр нахь макIэ хъуным фытегъэпсыхьагъэх, шIуагъэ къызэратырэми Iо хэлъэп.
Хэутыным
фэзгъэхьазырыгъэр
ХЪУТ Нэфсэт.