2021-рэ илъэсым зэхъокIыныгъакIэу къыздихьыщтхэм нэIуасэ шъуафэтшIыныр джыри лъытэгъэкIуатэ.
ЛэжьэпкIэ анахь макIэр къызэралъытэщтыр
IофшIэнымкIэ лэжьэпкIэ ыкIи узэрэпсэун плъэкIыщт ахъщэ анахь макIэу агъэнэфагъэхэр 2021-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу шIыкIакIэм тетэу Урысыем къыщалъытэщтых.
ХэбзэгъэуцугъакIэм зэригъэнафэрэмкIэ, джы ар «гъомылэпхъэ матэм» епхыжьыгъэп, медианнэ хахъомкIэ къалъытэщт.
ИкIыгъэ илъэсым медианнэ хахъоу щыIагъэм ипроцент 42-м МРОТ-р фэдизыщт. 2021-рэ илъэсым ащ проценти 5,5-рэ хэхъощт ыкIи сомэ 12792-м нагъэсыщт. Узэрэпсэун плъэкIыщт ахъщэ анахь макIэр мы илъэсым 11653-рэ хъущт (проценти 3,7-кIэ къаIэтыщт).
Узэрэпсэун плъэкIыщт ахъщэ анахь макIэр зыфэдизыр цIыф куп зэфэшъхьафхэмкIэ зэтеутыгъ: Iоф зышIэхэрэмкIэ – проценти 109-рэ, пенсионерхэмкIэ – процент 86-рэ, кIэлэцIыкIухэмкIэ – процент 97-рэ.
ТхылъыпIэм тетхэгъэжьыщтэп
ЦIыфым IофшIэгъэ илъэсэу иIэр зыщыгъэнэфэгъэ тхылъыр 2021-рэ илъэсым щылэ мазэм и 1-м къыщегъэжьагъэу IофшIапIэм Iухьащтхэм электроннэ шIыкIэм тетэу джы къафызэIуахыщт. А уахътэм ыпэкIэ IофшIэныр езыгъэжьагъэхэм зыфэе шIыкIэр къыхахын фитых.
Ежь-ежьырэу зэдалъхьащт
Щылэ мазэм и 1-м къыщегъэжьагъэу автомобильхэм арылъ аптечкэ хьазырхэр водительхэм къамыщэфыжьынхэу фитыныгъэ яIэ хъугъэ.
2020-рэ илъэсым нэс зэдалъхьэгъэ аптечкэ хьазырхэр джыри илъэси 3-рэ агъэфедэнхэ алъэкIыщт.
Мы къэмланэм дэлъынхэ фаехэр: нэгуихъуитIу, медицинэ IэлъитIу, лъыр къэзгъэуцурэ бгэнэпсыр, сантиметри 5 зишъомбгъогъэ бинти 4 ыкIи сантиметри 7 зишъомбгъогъэ бинти 3, стерильнэ псыпс салфеткэхэр, лейкопластырь, лэныст.
Тазыр атыралъхьащт
ЫпкIэ зыхэлъ гъогухэм арыкIохэу ыуасэ зымытыхэрэм административнэ тазырэу сомэ мини 5-м кIахьэрэр зэратыралъхьащтым епхыгъэ хэбзэгъэуцугъэм къэралыгъом ипащэ кIэтхагъ.
Автомобиль псынкIэр зезыфэрэм тазырэу ыпщыныщтыр сомэ мин 1,5-рэ, хьылъэзещэ машинэхэм ыкIи автобусхэм арысхэм – сомэ мини 5. Хэбзэгъэуцугъэм къызэрэщиIорэмкIэ, чэщ-зымафэм къыкIоцI гъогум ыпкIэ ымытэу зэрэрыкIуагъэр камерэхэм заулэрэ агъэунэфыгъэмэ, водителым тазырыр зэ зэрэрагъэпщыныщтыр.
Хэукъоныгъэ зезыхьагъэм мэфэ 20-м къыкIоцI гъогупкIэр зитыжьыкIэ пшъэдэкIыжь рагъэхьыщтэп.
Къэбарыр аIотэн фитхэп
УIэшыгъэ къулыкъухэм яIофшIэн ыкIи ящыIэныгъэ фэгъэхьыгъэ къэбарыр аIотэн фимытхэу хэбзэгъэуцугъакIэм къыщеIо.
А купым хахьэх хьыкумышIхэр, прокурорхэр, Следственнэ комитетым, ФСБ-м ыкIи нэмыкI хэушъхьафыкIыгъэ дзэ къулыкъухэм яIофышIэхэр.
Аужырэ уахътэхэм мы къулыкъухэм ахэтхэм ящыIэныгъэ фэгъэхьыгъэ къэбархэр социальнэ хъытыухэм бэрэ къызэрарыхьэхэрэм яIофшIэн иягъэ къекIынэу хэбзэгъэуцухэм алъытэ.
Уасэхэр агъэIорышIэщтых
Гъомылапхъэхэм ауасэ гъэIорышIэгъэнымкIэ нахь фитыныгъабэ Правительствэм ратыгъ. ХэбзэгъэуцугъакIэм къызэрэщиIорэмкIэ, гъомылапхъэхэм ауасэ зыщагъэIорышIэщт уахътэр ыкIи ахэм яспискэ министрэхэм я Кабинет ежь ыгъэнэфэщт.
Шъолъыр заулэмэ мэфэ 30-м нахьыбэу уасэхэм процент 30 къазыщахахъокIэ, ащ къыкIэлъыкIоу гъомылапхъэхэм осэ анахь инэу яIэщтыр УФ-м и Правительствэ ыгъэнафэщтыгъ. Ащ хахьэщтыгъэх: былымылыр, къолыр, мэлылыр, чэтылыр, пцэжъыер, тхъур ыкIи тыгъэгъэзэ дагъэр, щэр, кIэнкIэр, шъоущыгъур, щыгъур, щаир, хьаджыгъэр, хьалыгъур, пынджыр, фыгур, гречкэр, тхьацухэр, картофыр, къэбаскъэр, бжьыныр, пхъыр, мыIэрысэхэр.
Къэзыгъэхьазырыгъэр
Iэшъынэ Сусан.