Iофым фэмычэфым ушъхьагъу пчъагъэ къегъоты, ау ар зикIасэм пэрыохъухэр зэпечхэшъ, пшъэрылъхэр зыфешIыжьых.
ЧыжьэкIэ ахэм яплъыхэрэм уасэ афашIы: «Сыдэу дэгъоу инасып къыхьыгъа, сыдэу лъагэу дэкIоягъа», — аIо. Ау ар къызхэкIырэ шъыпкъэр ежь цIыфым ышъхьэкIэ зыфигъэуцужьырэ мурадыр зыфакIорэр ары. Ащ фэдэу щымытмэ, хэт ышъхьэ къихьэныгъа къэбэртэе къоджэ цIыкIоу Нижний Куркужин (Ышъхьэрэ Къулъкъужын) щыщ кIалэу къоджэ еджапIэр къэзыухыгъэр врач дэгъу, хирург-уролог Москва щыхъуныр, охътакIэм къызыдихьыгъэхэ шIыкIэ-амалхэр къызфигъэфедэзэ, робот-хирургэу «Да Винчи» зыфаIорэм Iоф ришIэнэу. Ар къыбдэхъуныр псынкIагъоп, къиныбэ зэпыпчынэу щытыгъ. Зигугъу къэсшIымэ сшIоигъор медицинэ шIэныгъэхэмкIэ докторэу ПщыхьакIэ Ахьмэд Мухьамэд ыкъор ары.
Ахьмэд 1979-рэ илъэсым сабыибэ зэрыс унагъоу ПщыхьакIэ Мухьамэд Хьамедэ ыкъом иунагъо къихъухьагъ. Ятэ зоотехникэу Iоф ышIэщтыгъ, янэ кIэлэегъэджагъ. Ятэжъэу Хьамедэ ефэндыгъ, осэшхо цIыфхэм фашIыщтыгъ. Мухьамэд, ефэндым ыкъо нахьыкIэу зэрэщытым къыхэкIэу, ятэ кIэрысынэу хъугъагъэ, унэгъо лъачIэм ищыIэныгъэ щылъигъэкIотагъ. Бын унэгъо дахэ иIэ хъугъэ, адыгэ хэбзэу лъэпкъым къыдекIокIыщтыгъэр зэрихьагъ.
Ялъфыгъэхэр адыгэ шэн-хабзэхэм атетхэу, шъхьэкIэфэныгъэ ахэлъэу, зэдэIужьхэу, гупсэфхэу къэхъугъэх. Мы унагъом Ахьмэд щапIугъ, щалэжьыгъ. ИцIыф шIыкIэкIэ Iушэу, шъырытэу, зыпкъ итэу гъэцэкIакIощтыгъ, а шэнхэр арых цIыфым иIэпыIэгъу хъухэрэр лъэгапIэ горэхэм анэсыным пае. Ахьмэд къоджэ еджапIэр тфы закIэкIэ къыухи, КъБКъУ-м медицинэмкIэ ифакультет илъэсихрэ щеджагъ, ащ ыуж зы илъэсрэ интернатурэр Налщык иреспубликэ клиническэ сымэджэщ щихьыгъ. ИлъэситIурэ Урысые къэралыгъо Московскэ университетэу Н. И. Пироговым ыцIэ зыхьырэм ординатурэр урологиемкIэ щикIугъ, 2007 — 2010-рэ илъэсхэм аспирантурэм урологиемкIэ ишIэныгъэхэм ащыхигъэхъуагъ. Апэрэ Московскэ университетэу И. М. Сеченовым ыцIэ зыхьырэм медицинэ шIэныгъэхэмкIэ диссертациер къыщиушыхьатыгъ, кандидат хъугъэ.
2013-рэ илъэсым научнэ гупчэу Н. Н. Блохиным ыцIэ зыхьырэм профессиональнэ ухьазырынымкIэ ыкIи зыфэгъэзэгъэ онкологиемкIэ курсхэр щикIугъэх.
2013 — 2016-рэ илъэсхэм урологиемкIэ докторантурэр Апэрэ медуниверситетэу И. М. Сеченовым ыцIэ зыхьырэм щихьыгъ ыкIи 2019-рэ илъэсым, илъэс 39-рэ ыныбжьэу медицинэ шIэныгъэхэмкIэ доктор хъугъэ.
Джырэ мафэхэм ПщыхьакIэ Ахьмэд медицинэмкIэ научнэ сообществэм хэт, наукэр ыпэкIэ лъызыгъэкIуатэхэрэм ащыщ.
Ахьмэд операцие минитIум ехъу роботэу «Да Винчи» зыфиIорэр къызфигъэфедэзэ ышIыгъах. А роботым тонныкъо ихьылъагъ, доллар миллионитIум ехъу ыуас. Ащ фэдэ роботэу Урысыем иIэр 33-рэ мэхъу. «IиплI» зыпыт робот-манипуляторыр операцием илъэхъан бгъэфедэрэ Iэмэ-псым. Врач-хирург Iуш щымыIэмэ, зи федэ къыхьыщтэп. Мы роботыр ыгъэIорышIэзэ мафэ къэс операцие зытIу-зыщ ащ ешIы. А роботыр зэрагъэIорышIэшъурэмкIэ зэхащэгъэ зэнэкъокъум ПщыхьакIэ Ахьмэд къащыхэщыгъ, хирургическэ техникэр дэгъоу зэришIэрэр къыгъэлъэгъуагъ. Ахьмэд иIофшIакIэ цIыфхэм къыраIуалIэрэм зыфэзгъэнэIосагъ: Москва, Москва хэкум, Урысыем ыкIи IэкIыб къэралыгъохэм ащыщхэм щытхъушхо щыфаIо, «тхьаегъэпсэушхо» операциехэмкIэ къылэжьыгъ. Операциябэ ышIыгъ, ахэр анахьэу зэпхыгъэхэр урологиер ыкIи онко-урологическэ узы гъэхъужьыгъуаехэр арых. ЦIыфхэм агуригъаIо шIоигъу узыр хамыгъэужъыныхьаныр, япсауныгъэ лъыплъэнхэр хэти зэрищыкIагъэр.
Ахьмэд семыупчIын слъэкIыгъэп робот-хирургым «Да Винчи» зыкIыфаусыгъэр зэпхыгъэмкIэ. КъызэрэзгурыIуагъэмкIэ, итальянцэу Леонардо да Винчи я 15-рэ лIэшIэгъум зэлъашIэрэ сурэтышIышхоу щытыгъ, ау аппаратым ыцIэ ар зыкIи къыхахьэрэп. Америкэм щыщ тхакIоу Керти Пепер ибиографическэ романэу «Леонардо» зыфиIорэм зэрэщитхырэмкIэ, Леонардо да Винчи къэзылъфыгъэр черкес бзылъфыгъэ гъэрэу Катеринэ Блэнеж, ари гъэшIэгъонэу черкесхэм яхъишъэ хэптхэн плъэкIыщтэу аIо.
Щысэ фэхъугъэу, ыгъэлъэпIэрэ цIыф иIэмэ врачэу Ахьмэд сеупчIыгъ: «Зыгу хэзгъэкIы мыхъун цIыфхэр сиIэх, уахътэм сыдиштэу, тилъэпкъ хэбзэ дахэхэр зесхьэхэу сыпсэунэу сыфай», — къысиIуагъ.
Ахьмэд цIыф къызэрыкIу, гушIуагъори гукъаори зэхэзышIагъэу щыт. Анахь тхъагъоу къекIугъэр сабыйхэр къызэрэфэхъугъэхэр ары. Анахь гухэкIэу ылъытагъэр янэ-ятэхэр зэриухыгъэхэр ары — машинэ зэутэкIым ахэр 2011-рэ илъэсым хэкIодагъэх. Ахьмэд щыIэныгъэм езэгъы, тыгъэу къепсырэм щэгушIукIы, Тхьэм елъэIу, шIоу къыфишIэрэр зэхешIыкIы. Унэгъо дахэ иI: ишъхьэгъусэ къэбэртэе бзылъфыгъ, университетым щызэдеджагъэх, косметолог-дерматологэу Iоф ешIэ, кIэлитIу яI, илъэси 10 ыкIи 12 аныбжь, апIух, алэжьых, дэгъу дэдэу еджэх. Ахэр адыгабзэкIэ мэгущыIэх, лъэпкъ хъишъэр, адыгэ хабзэхэр арагъашIэх, спортым пыщагъэх. Ежь Ахьмэд футболыр икIас, шъэожъыехэри футбол ешIэх, ЦСКА-м хэтых. Илъэс къэс зытIо-зыщэ Къэбэртаем макIох, ичылэгъухэм аIокIэ, Iахьылхэм ахэхьэ. Хэку цIыкIум зы шыпхъур щэпсэу, адрэ шыпхъумрэ зы шымрэ ежь дэжь кIожьыгъэхэу Москва щыIэх. Джырэ тимамыр щыIакIэ гъэхъэгъэшхохэр щызышIхэрэ цIыфхэм ащыщ Ахьмэд, еджэгъэ-гъэсэгъэшху. Сарэгушхо джащ фэдэ Iуш дэдэхэу адыгэ лъэпкъым къыхэкIыгъэхэм. Къызщыхъугъэ къуаджэм цIыфэу дэс-хэм сафэгушIо ащ фэдэ адыгэ кIалэ зэрапIугъэмкIэ.
Пщыкъэнэ Май.
Улап.