IофшIэкIошхуагъ, ухъумэкIуагъ

Шъэо Рэщыдэ Хьанашхъо ыкъор зыщымыIэжьыр мэзаем и 24-м илъэс хъущт. Ар тыгу къэзыгъэкIыжьыгъэр инысэу Сарыет редакцием къыгъэхьыгъэ письмэр ары.

Рэщыдэ ежь ышъхьэрэ иунагъорэ ямызакъоу, лъэпкъыми, хэгъэгуми, обществэми ишъыпкъэу афэлэжьагъ. Коммунистхэм япартие иапэрэ сатырхэм ахэтыгъ. Сыдигъуи Iофхэу ыгъэцакIэ­хэ­рэмкIэ ауж зыкъыригъэнагъэп, ри­хьы­жьэрэр щытхъу хэлъэу зэшIуихэу ихэ­бзагъ. Партиер къеджагъэмэ, ащ пшъэ­рылъэу къыгъэуцурэр пстэумэ апагъ, ащ игъэцэкIэн сыдигъуи фэхьазырыгъ.

Шъыпкъагъэ хэлъэу ихэгъэгу шIу зэрилъэгъурэм пай ащ илъэс 18 нахь ымыныбжьэу, дзэ къулыкъум щыIэу Хэгъэгу зэошхор къызежьэм, заом Iуагъэхьанэу бэрэ зыкIялъэIугъэр. ЯплIэнэрэ лъэIу тхылъым ыуж Рэщыдэ Москва къэзыгъэгъунэхэрэ дзэкIолIхэм ахэ­фэ­гъагъ. УIагъэхэр бэу къытыращагъэх, ахэр гъэхъужьыгъо римыгъафэхэу зэуа­пIэм ежьыр Iухьажьыщтыгъ. Нэужым Сталинградскэ фронтым Iутыгъ. Бгъэхалъхьэхэр, щытхъу тхылъхэр бэу къыратыгъэх.

УIэгъэ хьылъэу къытыращагъэм къы­хэкIэу дзэ комиссием хэтхэм заом Iутын фимытыжьэу къызыраIом инэу ыгу хэ­кIыгъагъ. Къызегъэзэжьыми гупсэфыгъо имыIэу илъэс 60-м къыкIоцI Iоф ышIагъ. Илъэсыбэрэ кIэлэцIыкIухэр ригъэджагъэх, еджапIэм идиректорыгъ, культурэмкIэ институтэу Краснодар дэтым Iоф щишIагъ, тарихъымкIэ икафедрэ ипэщагъ, идоцентыгъ.

Изыгъэпсэфыгъо уахътэ къызэсыми Рэщыдэ иунэ ибгъуатэщтыгъэп. Ар еджа­пIэхэм, мэфэкIхэм, цIыф зэхахьэхэм яхьакIэ лъэпIагъ. Заом «ынэгу» зыфэдэм ныбжьыкIабэ «кIигъэплъагъ», зыфэдагъэр зытетым тетэу къафиIотагъ, пыим текIогъэ тикъэралыгъо шIу алъэгъунэу ыкIи къаухъумэнэу къяджэ зэпытыгъ.

Рэщыдэ Тэхъутэмыкъое районымкIэ заом иветеранхэм я Совет итхьамэтагъ, общественнэ организациеу «Лига Мира» зыфиIорэм ирайон къутамэ ипэщагъ. Хэбзэ Iофыр зэкIэми апэ изыгъэшъыщтыгъэ Шъэо Рэщыдэ цIыфхэмкIэ, иIа­хьыл­хэмкIэ, исабыйхэмкIэ зыфэда­гъэр ­письмэ къытфэзытхыгъэ Шъэо Сарэ къыIотагъ.

Ежьыр Шъэо лIакъом къызыхахьэм зэшитфыри ашыпхъуи янэ-ятэхэм яунэ исыгъэх. ЗэдэIужь-зэгурыIожь унэгъуагъ. Рэщыдэ анахьыжъыгъ, нахьыкIэхэм ренэу ынаIэ атетыгъ, унагъохэр зашIэхэм унэ шIынымкIэ зэдэIэпыIэжьыгъэх, анаIэ зэтетыжьэу псэугъэх. Рэщыдэ анахьэу афэсакъыщтыгъэ янэрэ ятэрэ, агу хи-
гъэ­кIыгъэп, лIы зэрэхъугъэзи ахэм аIорэм едэIугъ.

Ростов аспирантурэр къызыщеухым ыуж ар Москва агъэкIонэу, МГУ-м Iоф щишIэнэу къызеджэхэм ятэ еупчIыжьыгъагъ. Зэримыгуапэр зешIэм, ащ нахьыбэрэ игугъу фишIыжьыгъагъэп. Хьана­шхъуи ар игопагъ, унагъор къыз­фигъэнэщтыр теубытагъэу ащыгъум къыхихыгъагъ.

Гъэсэныгъэр зэкIэми апагъ

Заом ыкIи IофшIэным яветеранэу, «Адыгеим и Щытхъузехь» зыфиIорэ медалыр къызфагъэшъошэгъэ Шъэо Рэщыдэ гъэхъагъэу ышIыгъэхэм афэ­шъхьафэу ежьыр зыщыпсэугъэ лъэхъаным къыхэхъухьэгъэ хъугъэ-шIагъэхэу ныбжьыкIэхэм ашIэн фаехэм ыкIи ащыгъупшэ мыхъущтхэм афэгъэхьыгъэ тхылъ­хэри къафыщинагъэх.

Тэхъутэмыкъое районым щыщэу заом хэлэжьагъэхэм афэгъэхьыгъэу ытхыгъэм къэзымыгъэзэжьыгъэхэм ыкIи зыщыкIодыгъэхэр амышIэхэрэм, заор окIофэкIэ районым цIыфэу исхэр дзэм зэрэдэIэпыIагъэхэм яхьылIэгъэ къэбархэр къыдэхьагъэх. «Тэхъутэмыкъое районыр Хэгъэгу зэошхом иилъэсхэм» — джары ащ цIэу фиусыгъагъэр. «Адыгэ зэфыщытыкIэ-зэдэпсэукIэ хабзэхэр» зыфиIорэ тхылъыр еджапIэхэм, библиотекэхэм, культурэм фэгъэхьыгъэу зэхащэхэрэ Iофтхьабзэхэм ащагъэфедэх. Тхылъыр адыгабзэкIи урысыбзэкIи къытырадзагъ. НэмыкI тхыгъэхэри Рэщыдэ иIэх.

Ятэ илъэуж текIыгъэхэп

ЛIы гъэсэгъэ Iушым икIалэхэри ятэ илъэуж рыкIуагъэх. Анахьыжъэу Кимэ техническэ шIэныгъэхэмкIэ доктор, радиотехническэ институтым щеджагъ. Каз­бек математикэ шIэныгъэхэмкIэ кан­дидат. Юрэ политехническэ институтым шIэныгъэ дэгъухэр щызэригъэгъотыгъэх. Аслъан медакадемиер къыухыгъ, илъэсыбэрэ Краснодар дэт сымэджэщхэм Iоф ащи­шIагъ. КIалэхэм ятэ къагъэукIы­тэжьыгъэп, наукэм ыкупкI нэсыгъэх, IэпэIэсагъэх, IофшIэкIуагъэх.

ИныбжьыкIэгъум зэресагъэу Рэщыдэ иIахьыл благъэхэр инэплъэгъу ригъэкIыгъэхэп. Ащ диштэу пхэнджэу зекIуагъэм фигъэгъущтыгъэп. ЦIыф зэфагъ, шъыпкъэIуагъ, пытагъэ хэлъыгъ. ИгущыIэ тIо къыкIиIотыкIыжьыщтыгъэп, къедэIущтыгъэх, ежьыми ахэр шIу ылъэгъущтыгъэх, ыгу афэшъэбагъ.

АгъэлъэпIэгъэ цIыф

— Сэ сшIэрэп ащ шъхьэкIэфагъэ къыфэзымышIырэ цIыф тирайон исыгъэу. ЦIыф гъэсагъэу, цIыф зафэу, щысэтехыпIэу ар къытхэтыгъ, — еIо Сарыет. —Ежьыр анахьыжъыгъэми, сэ сишъхьэ­гъусэ къызэсымаджэм ежьыри зэрахэтэу зэшхэр зэблэкIыхэзэ кIэрысынхэу къакIощтыгъэх. Тхьаегъэпсэух, ащ фэдэ къыпфэзышIэщтыр макIэ хъугъэ.

Шъэо Рэщыдэ ятэу Хьанашхъо илъэс 96-рэ ыгъэшIагъ. Рэщыди игъашIэ ащ нигъэсынэу ыIо зэпытыгъ, ары зэрэхъу­гъэри. 2019-рэ илъэсым мэзаем и 24-м ащ идунай ыхъожьыгъ. ШIэхэу иIахьылхэр къызэхэхьащтых, агу къагъэкIыжьыщт, игугъу ашIыщт.

ЦIыф шъыпкъагъэу, лIы пытагъэу, IофшIэкIошхуагъэу, опсэуфэкIэ зишIуагъэ къэзыгъэкIогъэ ветераным Шъэо Сарыет фызэхилъхьэгъэ усэр мы тхыгъэм къыкIэлъэкIо.

«Адыгеим и Щытхъузехь»

Шъэо Рэщыдэу сипщыкъо лъапI,
Уихэгъэгу кIасэ о уегъэлъапI.
ЩытхъуцIэ иныр къыпфегъэшъуаш,
Зэо бгъэхалъхьэхэр орыкIэ шъуаш.
УиныбжьыкIэгъоу, угу ичэфыгъом
Къулыкъу щыпхьынэу дзэр къыоджагъ.
Дунай зэошхоу тэ къыднэсыгъэм
ПшъхьэкIэ уялъэIузэ о зябгъэщагъ.
Тикъэлэ шъхьаIи, ти Сталингради,
Узэмыблэжьэу уафэзэуагъ.
Сыдырэ къини укъимыгъащтэу,
УIэгъэ пчъагъи къыптыращагъ.
Зэо мэхъаджэм ищэ тэкъуафэхэр
ПIэпкъ-лъэпкъ къытефэхи укъауIагъ.
Илъэсы пчъагъэм угу хэцэкъыкIэу
Плъэ утетыфэкIэ уагъэгуIагъ.
УилIэкъо шIагъо ищытхъу ябгъаIоу
Хэгъэгоу уянэр къэбгъэгъунагъ.
Егъэджэн-пIуныгъэм угу етыгъэу
Илъэс 60-рэ уфэлэжьагъ.
ШIэныгъэлэжьым ищытхъузехьэ
Бэдэдэ шIагъэ о узыхъугъэр.
Гъэсэптхыдэу уитхылъы пчъагъи
КIэлэ ныбжьыкIэмэ къафэбгъэнагъ.
Илъэс 96-рэу бгъэшIагъэм
ЩысэтехыпIэу укъытхэтыгъ.
Узтхэмытыжьыр илъэс джы мэхъушъ,
Джэнэты лъапIэр Тхьэм къыуитын,
Къыпфэрэзэнэу тыпфэлъэIон.

Шъаукъо Аслъангуащ.