Уасэхэм зэпымыоу къахэхъо

Мы Iофыгъор нахь зэхэзышIэрэр зиунагъо цIыфыбэ исэу, бэрэ тучанхэм, бэдзэрхэм ащыщафэхэрэр ары.

Гъомылапхъэхэм непэ ауасэ тыгъуасэрэм фэдэжьэп. Зэхъо­кIыныгъэхэм икъоу уалъыплъэ­нэу игъо уифэрэп. ЩэпIэ зэфэшъхьафхэм гъомылэпхъэ гъэ­нэфагъэм ыуасэу тетхагъэмкIэ тефагъэр къыпфамылъытэжьэу бэрэ къыхэкIы. Щэфэн-щэ­жьын Iофым узэмызэгъын щыкIэгъа­бэхэр хэтых, ау нахьыбэрэмкIэ къин зылъэгъурэр цIыфыр ары.

СтатистикэмкIэ Федеральнэ къулыкъум къызэритыгъэмкIэ, 2016-рэ илъэсыр къызихьа­гъэм къыщегъэжьагъэу цIыфым нахь ищыкIагъэу ыщэфырэ гъомылэпхъэ купым ыуасэ проценти 3 хэхъуагъ. Тикъэралыгъо пштэмэ, гурытымкIэ ащ ыуасэ сомэ 3677,60-м нэсыгъ. Экс­перт­хэм зэралъытэрэмкIэ, мы илъэсым уасэхэр лъэшэу ыкIи бэрэ къыдэкIоягъэх. ТапэкIэ Iо­фыр нахь жъажъэ хъунэу къаIо.

ЦIыфым нахь ищыкIагъэу ыщэфырэ гъомылэпхъэ зэхэугъоягъэм ыуасэ анахь зыщы­лъапIэр Чукоткэр ары — сомэ 9332-рэ. Нахь пыутэу ар Курскэ хэкум щыпщэфышъущт — сомэ 2951-рэ. Мыр къызэра­лъытэрэм имэхьанэр а шъо­лъырым цIыфыр щыщыIэшъу­нымкIэ ищыкIэгъэ ахъщэр арэп. Субъектым ит тучанхэм ачIэлъ уасэхэр зэрагъэпшэнхэм пай. Мэлылъфэгъу мазэм гъомылэпхъэ зэхэугъоягъэм иинфляцие процент 0,4-м нэсыгъ.

УрысыемкIэ мы илъэсыр къызихьагъэм къыщыублагъэу зэкIэ гъомылапхъэхэм ауасэ зыпштэкIэ, ащ проценти 2,5-кIэ зыкъиIэтыгъ. ЗэралъытэрэмкIэ, икIыгъэ илъэсым нахьи мыгъэ фэдищкIэ нахь макIэу уасэхэм къахэхъуагъ. Мыр зэкIэ гъомылапхъэхэм афэпхьынэу щытэп.

Адыгеим икъэлэ шъхьаIэ итучанхэм, ибэдзэршIыпIэхэм, инэмыкI щэпIэ чIыпIэхэм защытплъыхьагъ. Ахъщэ уиIэмэ, гъомылапхъэхэмкIэ мэкIайхэр ушъагъэх. Мы лъэхъаным гъэ­фэ­бапIэ зиIэхэм яхэтэрыкIхэр нахь къызэлъэхъух, ахэм ауасэ «къытэмыцэкъэным» тыщэгугъы. Ау къэтплъыхьэгъэ щапIэхэм ар къагъэшъыпкъэжьыгъэп.

СтатистикэмкIэ Федеральнэ къулыкъум и ГъэIорышIапIэу Адыгэ Республикэм щыIэм иIо­фышIэхэр цIыфым нахь ищыкIа­гъэу ыщэфырэ гъомылэпхъэ купым ыуасэ зыфэдизыр тхьамафэ къэс зэрагъашIэх. ИкIы­гъэ тхьамафэм изэфэхьысыжьхэм къагъэлъэгъуагъэр мыщ фэд: былымыл зы килограммым лыухъур хэмытэу сомэ 285-рэ ыуас, къолыр — сомэ 239-рэ, мэлылыр зэкIэмэ анахь лъапI — сомэ 339-рэ. КIэнкIэм ыуасэ къыщыкIагъ, ар сомэ 48,58-рэ мэхъу, ыпэрэ тхьамафэм нахьыбагъ — сомэ 51,48-рэ. Пынджыр — сомэ 63,01-рэ, шъоущыгъур — сомэ 50,54-рэ, тхъум ыуасэ къыхэ­хъуагъ ыкIи сомэ 363,27-м нэсыгъ, дагъэм ыуасэ зэхъо­кIыгъэп — соми 109,08-рэ.

Къыхэзгъэщымэ сшIоигъу щэхэкIхэм ауасэ лъэшэу къызэ­рэхэхъуагъэр. ГущыIэм пае, щатэм (зы килограммым) соми 140,18-м, творогым — сомэ 211,05-м, щэм — сомэ 76,19-м ауасэ нэсыгъ.

ХэтэрыкIхэм ягугъу къэпшIы­мэ, къэбэскъэ къежьэгъакIэр — сомэ 31-рэ, бжьынэу хауп­кIа­тэрэр — сомэ 25-рэ, пхъыр — сомэ 31-рэ, нэшэбэгур — со­мэ 78-рэ, помидорыр (IэкIы­бым къыращырэр) — соми 149-рэ.

Адыгеястатым къытыгъэ уасэ­хэмрэ тэ къэтлъэгъугъэхэмрэ зэфэдэнхэп. Сыда пIомэ а къулыкъум пчъагъэхэр гуры­тымкIэ къелъытэх ыкIи мафэ къэс уасэхэм зэхъокIыныгъэ гъэнэфагъэхэр афэхъух.

ГущыIэм пае, лыухъу кило­граммым сомэ 380 — 450-рэ, мэлылым — сомэ 420 — 480-рэ гупчэ бэдзэршIыпIэм ащыуас. ХэтырыкIхэми ауасэ нахь къыкIичыгъ: нэшэбэгу килограммым сомэ 45 — 50, помидорым (республикэм къыщагъэ­кIырэм) — соми 160 — 200, IэкIыбым къыращырэм — сомэ 90-рэ.

Ситхыгъэ зигугъу къыщыс­шIыгъэ продукцие пстэури тирес­публикэ къыщыдагъэкIых нахь мышIэми, ахэм ауасэ зэ­хапшIэу къыкIичырэп. Шъхьадж шIоигъо уасэр щакIохэм тырагъэуцо, пшъэдэкIыжь языгъэ­хьын фэе къулыкъухэр икъоу алъымыплъэхэу къыпщэхъу.

Iэшъынэ Сусан.