Адыгэ лъэпкъым ибаигъэ, ишэн-зекIокIэ дахэхэр къэралыгъо зэфэшъхьафхэм амыгъэшIэгъон алъэкIырэп. ТикIалэхэм, типшъашъэхэм шIэныгъэ куоу зэрагъэгъотырэм дакIоу ны-тыхэм къахалъхьэгъэ гъэсэпэтхыдэр агъэцакIэ, ащ рэгъуазэх.
— ЕджапIэм сыщеджэ зэхъум мыщ фэдэ лъэгапIэхэм санэсыным сыщыгугъыщтыгъэп, — къытфеIуатэ Германием Iоф щызышIэрэ Нэхэе Маринэ. — Адыгэ лъэпкъым ыцIэ нэмыкI къэралыгъом щызгъэIун амал сиIэщтми сшIагъэп. Краснодар дэт гимназием илъэси 10-рэ инджылызыбзэр щызэзгъэшIагъ, нэужым Пшызэ къэралыгъо университетым сычIэхьагъ. Ащ программэу иIэхэм ащыщыгъ «Мировая экономика» зыфиIорэр. А университетымрэ Апшъэрэ техническэ ыкIи экономическэ шIэныгъэхэмкIэ университетэу Берлин дэтымрэ зэзэгъыныгъэу зэдашIыгъэм ишIуагъэкIэ, шIоигъоныгъэ зиIэу, мыщ зэрифэшъуашэу зыкъыщызыгъэлъагъохэрэм дипломитIу къахьын алъэкIыщтыгъэ. ЭкономикэмкIэ факультетым а программэмкIэ сычIэхьагъ.
ЕджапIэм инджылызыбзэр зэрэщызэригъэшIагъэм къыхэкIэу университетым нэмыцыбзэр Маринэ къыщыхехы. Сыдигъуи зэрихабзэу, лъэшэу фэщагъэу, ыгу къыдеIэу шIэныгъэхэр зэригъэгъотыщтыгъэх. Германием кIоныр, ащ щеджэныр инасып къыхьыным егупшысэщтыгъэп. Программэм дакIоу Маринэ илъэсищырэ нэмыцыбзэр зэригъэшIагъ. Нэужым Германием къикIыгъэ профессорхэр Краснодар дэт университетым къэкIуагъэх, яшIэныгъэхэмкIэ анахь къахэщырэ студентхэр къыхахыгъэх.
— Сызщеджэрэ факультетым щыщэу нэбгыритIоу тыкъыхахыгъ, — еIо Маринэ. — Германием иуниверситет илъэсныкъорэ сыщеджэн амал сиIэ зэрэхъугъэр лъэшэу сигопагъ.
Уимылъэпкъэгъоу, нэмыкI шэн-хабзэхэр зиIэхэм уахэсыныр псынкIэп. Ахэм яцIыф гъэпсыкIэ, язекIуакIэ о узэсагъэм текIых. Сыд фэдизэу дэгъоу абзэ зэбгъэшIагъэми, уиныдэлъфыбзэ фэдэ ар хъу-рэп. Германием шапхъэу илъхэр, щыпсэурэ цIыфхэм ягъэпсыкIэ есэфэ Маринэ къехьылъэкIыгъ.
— Апэрэ уахътэм ащ сыщеджэныр, сыщыпсэуныр къин къысщыхъущтыгъ. ЫпэкIэ нэмыкI къэлэ чыжьэ сыкIоу къыхэкIыгъэп, сянэ-сятэхэр, сигупсэхэр къызэрэспэчыжьэхэр къысэхьылъэкIыщтыгъэ, — къеIуатэ тигущыIэгъу. — Краснодар егъэджэн сыхьатхэр зэрэщыкIорэмрэ сыздэкIуагъэмрэ лъэшэу зэтекIыщтыгъэх. Берлин зэкIэ ор-орэу, онлайн шIыкIэм тетэу къыхэохы. Джащ фэдэу ушэтынхэми ИнтернетымкIэ захэотхэ. Лекцием икъэIотэни, семинархэр, ушэтынхэр зэрэкIохэрэри сызэсэгъэ шIыкIэм лъэшэу текIыщтыгъэх.
Пшъэшъэ ныбжьыкIэр илъэсныкъо пIалъэу иIагъэм Берлин дэт университетым къыщеджагъ, ушэтынхэр дэгъоу къызетыхэм Пшызэ къэралыгъо университетым къыгъэзэжьыгъ. Илъэсрэ щеджагъ, нэужым дипломыр къыратыным пае Германием ыгъэзэжьи, еджэным пидзэжьыгъ.
— ДипломитIур къызэрэсхьыщтым пае илъэсрэ нахьыбэу седжагъ, ау ащ сырыкIэгъожьыгъэп, — къытфеIуатэ Маринэ. — Мэзихырэ дипломым итхын сыпылъыгъ, темэри сэр-сэрэу къыхэсхыгъ. НэмыкIыбзэкIэ сызэрэтхэрэр къысэхьылъэкIыщтыгъэ, ау пшъэрылъэу зыфэзгъэуцужьыгъэр згъэцэкIэным сишъыпкъэу сыпылъыгъ.
КIэлэегъаджэхэри IэпыIэгъу къызэрэфэхъущтыгъэхэр Маринэ игущыIэ къыщыхегъэщы. Ахэр ныбджэгъушIу къыфэхъугъэх, ымышIэрэр къыфаIотагъ, къыгурагъэIуагъ.
— ДипломитIури сIыгъэу IофшIэным сылъыхъунэу езгъэжьагъ. Сыкъызщыхъугъэу, сызщапIугъэ къалэмкIэ апэ сыублагъэ, — къеIо тигущыIэгъу. — Анахьэу сызпылъыгъэр IофшIэным Германием щызэзгъэгъотыгъэ шIэныгъэхэр щызгъэфедэнхэу амал сиIэныр ары, ау ащ фэдэ IофшIапIэ згъотыщтыгъэп. Нэужым Германием ИнтернетымкIэ организацие зэфэшъхьафхэм резюме афэзгъэхьыгъ. Къысаджэхэу, къыскIэупчIэхэу ахэм рагъэжьагъ.
Маринэ Германием Iоф зыщишIэрэр илъэси 5-м ехъугъ. Консалтинговэ фирмэм щэлажьэ. ТигущыIэгъу къызэриIуагъэмкIэ, банкхэм япрограммэхэр зэрагъэпсыщтхэмкIэ, ахэр яIофшIэн зэрэрапхыщтымкIэ упчIэжьэгъу афэхъух, Маринэрэ иIофшIэгъухэмрэ ахэм яIэпыIэгъух.
— СиIофшIэн лъэшэу сыгу рехьы, — къеIуатэ пшъэшъэ ныбжьыкIэм. — Ащ ишIуагъэкIэ сишIэныгъэхэм ахэзгъэхъон, нэмыкI лъэпкъхэм нэIуасэ сафэхъун, ахэм якультурэ зэзгъэшIэн сэлъэкIы. Краснодар сыкъэкIожьын гухэлъхэр сиIэх, ау джырэ уахътэ сиIофшIэн сегъэразэ.
Маринэ Германием зэрэнэсэу Адыгэ Хасэм кIуагъэ, тилъэпкъэгъоу ащ щыпсэухэрэм нэIуасэ афэхъугъ. Пшъэшъэ IупкIэу, Iушэу зэрэщытым имызакъоу, ащ гуфэбэныгъэу, шъхьэкIэфэныгъэу хэлъым узыфащэ, нахьыбэрэ гущыIэгъу уфэхъу пшIоигъо охъу. Маринэ адыгабзэр, урысыбзэр, инджылызыбзэр, нэмыцыбзэр дэгъу дэдэу ешIэх. Джырэ уахътэм Франкфурт Iоф щешIэ.
— Сянэ-сятэхэм шIошъхъуныгъэ къысфыряIэу нэмыкI къэралыгъо сызэрагъэкIуагъэмкIэ лъэшэу сызэрафэразэр сигущыIэ къыщыхэзгъэщы сшIоигъу, — еIо Маринэ. — Ахэр къызэрэсщыгугъыгъэхэр къызэрэзгъэшъыпкъэжьыщтым, силъэпкъ дахэкIэ зэрязгъэшIэщтым сыпылъ.
Нэхэе Маринэ фэдэхэр ныбжьыкIэхэмкIэ щысэтехыпIэх. Ахэм тарыгушхон, дгъэлъэпIэнхэ фае. Маринэ шIэныгъэ куу зэрэзэригъэгъотыгъэм, нэмыкI къэралыгъом чанэу Iоф зэрэщишIэрэм ямызакъоу, адыгэ лъэпкъым идахэ аригъэIуагъ, икультурэ нэмыкIхэм аригъэлъэгъун ылъэкIыгъ.
Гъонэжьыкъо Сэтэнай.