Мы мафэхэм АР-м и Лъэпкъ тхылъеджапIэ тхылъ къэгъэлъэгъонэу «АмышIэрэ цIыфышху» («Великий незнакомец») зыфиIорэр къыщызэIуахыгъ. А экспозициер зэлъашIэрэ инджылыз усакIоу ыкIи анахь драматургышхоу У. Шекспир фэгъэхьыгъ.
2016-рэ илъэсым цIыфышхор зыщымыIэжьыр илъэс 400 мэхъу. Ау мыщ фэдэ Iофтхьабзэр зэхэщэгъэныр анахьэу зэпхыгъэу хъугъэр Шекспир ыцIэ шъэфыбэкIэ зэрэзэлъыпкIагъэр ары. Непэрэ мафэхэм къанэсыжьэу усэкIошхом, драматургым ыцIэ епхыгъэ упчIабэу къэуцурэм — «щыIагъа ащ фэдэ цIыф е мы цIэр зыфишIыжьыгъэу ыгъэфедэщтыгъа?» зыфэпIощтхэм ушэтакIохэр агъэгупсэфыхэрэп. Ау узэхъырэхъышэнэу щымытыр произведение дэгъубэ къызэригъэнагъэр, ахэр зэрэдунаеу театрэхэм ярепертуархэм лъапсэу зэряIэр ары.
У. Шекспир ыцIэ зэхэзымыхыгъэрэ е ащ итворчествэ зыгорэущтэу фэмынэIуасэрэ щыIэпщтын. Ащ елъытыгъэу ищыIакIэ ыкIи итворчествэ уакъыщыуцуныр имыщыкIагъэу тэлъытэ.
Творческэ Iофтхьабзэм АКъУ-м истудентхэр ыкIи искусствэхэмкIэ Адыгэ республикэ колледжым щеджэхэрэр, кIэлэегъаджэхэр, тхылъеджэхэр, тхакIоу Пэнэшъу Хьазрэт хэлэжьагъэх.
Тхылъ къэгъэлъэгъонэу «Великий незнакомец» зыфиIорэр зыгъэхьазырыгъэр ыкIи ар зэрэзэхэтыр къэзыIотагъэр Лъэпкъ тхылъеджапIэм IэкIыб къэралыгъо литературэмкIэ иотдел ипащэу Юлия Харичкинар ары. Iахьи 6-у зэхэт экспозициер гъэхьазырыгъэнымкIэ тхылъеджапIэм ифонд шъхьаIэ ыкIи отделхэм ачIэлъ материалхэр зэрагъэфедагъэр къыIуагъ.
Тхылъ къэгъэлъэгъоныр У. Шекспир ищыIэныгъэ ыкIи итворчествэ къэзыIотэрэ тхылъхэмкIэ, ипроизведениехэмкIэ — комедиехэмкIэ, трагедиехэмкIэ, усэ сборникхэмкIэ, инджылызыбзэкIэ тхыгъэ ипроизведениехэмкIэ, гъотыгъое тхылъхэу цIыф цIэрыIом фэгъэхьыгъэхэмкIэ, ащ музыкэм чIыпIэу щиубытырэмкIэ, адыгэ тхакIохэм драматург ялыем ипроизведениехэу зэрадзэкIыгъэхэмкIэ ушъэгъагъэ. Экспозициер къагъэбаигъ ыкIи къагъэдэхагъ искусствэхэмкIэ Адыгэ республикэ колледжым истудентхэм живописымкIэ ыкIи Iэпэщысэ искусствэмкIэ яIэшIагъэхэм. Къагъэлъэгъорэ IофшIагъэхэр Шекспир ипроизведениехэм атешIыкIыгъагъэх.
Къэгъэлъэгъоным хэутыгъэ зэфэшъхьафыбэ Шекспир итворчествэ уасэ къезытэу хэлъыгъ. Тхылъ мэкIай зэпэIутхэм пстэуми ашIэрэ произведениехэр — «Ромео и Джульетта», «Гамлет», «Отелло», «Король Лир», икомедие лъэшхэр ыкIи сонетхэр атетых.
Ю. Харичкинам игущыIэ зэрэщыхигъэунэфыкIыгъэу, Шекспир пстэумкIи пьесэ 38-рэ, сонети 154-рэ, поэми 4 ыкIи эпитафиеу 3 ытхыгъ. Лъэпкъ тхылъеджапIэм бэмышIэу драматург цIэрыIом фэгъэхьыгъэ тхылъхэр къызэрэIукIагъэр къыIуагъ, хэти ыгукIэ шIоигъор ахэм ащыщэу еджэнэу ыштэн зэрилъэкIыщтым анаIэ тыраригъэдзагъ.
Экспозицием изы Iахь Шекспир ипроизведениехэу ежь ыбзэкIэ — инджылызыбзэкIэ къыдэкIыгъэхэм зэрафэгъэхьыгъэм гу лъаригъэтагъ, ащкIэ усакIом, драматургым лъытэныгъэу фыряIэр зэрэкIагъэтхъыгъэр къыхигъэщыгъ.
Шекспир адыгэхэм зэлъашIэнымкIэ шIэныгъэлэжьышхоу, профессорэу, тхакIоу ЩэшIэ Казбек Iофышхо зэрилэжьыгъэр, Шекспир итрагедиехэу «Король Лир», «Отелло» адыгабзэм зэрэригъэкIугъэхэр ыкIи ахэр Адыгэ къэралыгъо драмтеатрэм исценэ илъэс 30 — 40-кIэ узэкIэIэбэжьмэ зэрэщагъэуцугъэхэр мэфэкIым къыщаIуагъ.
ТхылъеджапIэм гъотыгъое тхылъхэмкIэ иотдел иIофышIэу О. Мельниковам яфонд хэлъ тхылъхэм ягъэпсыкIэ-теплъэ, ахэр сурэтшIыгъэ инхэмкIэ зэрэпкIагъэхэр Шекспир нахь озыгъашIэу ыкIи пэблагъэ узышIэу ылъытагъ. ИскусствэхэмкIэ Адыгэ республикэ колледжым иеджакIохэу Нэгъой Бэлэ, Юлия Конаревар, Мария Малиновскаяр ягуапэу Шекспир исонетхэм IупкIэу къяджагъэх.
ТхакIоу Пэнэшъу Хьазрэт инджылыз усакIоу Шекспир ыгукIэ ыштэу, зэрэпэблагъэр мыгъуащэу гущыIэ фабэ къышIыгъ.
Творческэ мэфэкIыр нахь гъэшIэгъон къэзышIыгъэхэм ащыщ Лъэпкъ тхылъеджапIэм ныбджэгъуныгъэ пытэ дызиIэу, тхылъеджэныр зикIасэу, Адыгэ къэралыгъо университетым иIофышIэу, философие шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу Тыгъу Рэмэзанэ икъиIотыкIынэу «Шекспировский вопрос» зыфиIорэр. Ар Шекспир итворчествэ зэзыгъашIэхэрэм, ащкIэ еплъыкIэ-шIошIэу щыIэхэм афэгъэхьыгъагъ. Ежь Рэмэзанэ игущыIэ ыкIэм къызэрэщиIуагъэу, сыд фэдэ шъэфыбэ Шекспир ыцIэ къешIэкIыгъэми, ащ ипроизведение хьалэмэтхэр зыми хэкIокIэнхэу щытхэп, дунэе литературэр агъэбаигъ.
Мамырыкъо Нуриет.
Сурэтхэр Iэшъынэ Аслъан тырихыгъэх.