Пхъэныр рагъэжьагъ, ау ощхым зэтыреIажэх

Джырэ фэдэ лъэхъаным тигубгъохэм ащыжъот, гъэтхасэхэм япхъын рагъэжьагъ, ау тхьамафэм къыкIоцI зэпымыоу къещхырэ ощхым IофшIэнхэр зэтыреIажэх. Теуцожь районым Iофхэр зэрэщыкIэкIыхэрэм джырэблагъэ зыщыдгъэгъозагъ. Мэкъу-мэщымкIэ гъэIорышIапIэм иагроном шъхьаIэу НатIэкъо Махьмудэ гущыIэгъу тыфэхъугъ.

— Махьмуд, апэрапшIэу чIыгулэжьынымкIэ хахъоу шъуиIэхэм тащыбгъэгъуазэ тшIоигъуагъ.

— Илъэс гъэнэфагъэхэмкIэ узэкIэIэбэжьымэ, тирайон чIы­гулэжьынымкIэ ауж къинэ­гъагъ. Джы инвесторхэр бэу къихьа­гъэх, чанэу мы лъэныкъомкIэ Iоф ашIэ, тифермэхэри ахэм ауж къимынэхэу мэлажьэх. Мы­гъэ жъокIупIэу тиIэм гектар 700 хэдгъэхъуагъ, зэкIэм­кIи чIыгу гектар 25500-рэ тэгъэ­федэ.

— Лэжьыгъэ бэгъуагъэ къэпхьыжьыным пае чылэпхъэ дэгъухэр зэбгъэгъо­тынхэ ыкIи ахэр игъом еб­гъэкIу­жьынхэ фае. А зэпстэур зэ­рэпшIэщт техникэри дыуиIэ­жьынэу щыт. Мы лъэ­ныкъом­кIэ Iофхэм язытет сыдэу щыта?

— Тэрэз. Илъэс заулэ хъу­гъэу зэзэгъыныгъэкIэ Iоф зы­датшIэрэ фирмэхэм чылапхъэ­хэр къытIэкIагъахьэх, ахэр уп­лъэкIужьыгъэхэу лэжьыгъэшхо къэзытырэ лъэпкъышIухэм афэ­дэхэу щыт. Техникэ лые хъурэп. ТиIэх IэкIыб къэралыгъо­хэм къыщашIыгъэхэри, нахь къызэрыкIохэри. ЗэкIэмкIи трак­тори 120-рэ мэхъу. Универсаль­нэ тракторхэм афэдэу 79-рэ пхъэным фэхьазырых.

— Бжыхьэсэ лэжьыгъэхэм язытет тыщыгъэгъуазэба.

— Бжыхьэсэ гектар мини 10-м ехъоу тиIэм етшIылIэн фэе IофшIэнхэр дгъэцэкIэгъахэх. ТIогъогогъо минеральнэ чIы­гъэшIухэр ядгъэкIугъэх. Уз зэ­фэшъхьафхэр къахахьэхэми, тызэряIэзэщтым фэгъэхьыгъэ Iофыгъохэри зетэхьэх. Уцыжъхэр зыгъэкIодхэрэ щэнаутхэм ятекIэни тыухыгъэ. Бжыхьасэхэм язытет джыдэдэм уигъэрэзэнэу щыт, ятеплъэ дахэ. «Россельхозцентрэм» иIофы­шIэхэр тигъусэхэу ахэр тIо къэтплъыхьагъэх. Къэнагъэр ом изытет ямыгуаоу игъом лэжьы­гъэр Iуахыжьыныр ары.

— Джыдэдэм тыдэ зыбгъэ­загъэми, гъэтхасэхэм яп­хъын ыуж итых. ШъуичIыгухэр ащ фэхьазырха?

— ЗэкIэмкIи Теуцожь районым гъэтхэсэ гектар мин 14 фэдиз щашIэнэу агъэнэфагъ. Тыгъэгъазэм гектар 6500-рэ рагъэубытыщт, натрыфыр гектар 6700-рэ фэдизыщт. ТичIыгухэр хьазырых, дискаторхэмкIи агъэ­ушъэбыгъахэх. Ары пакIошъ, гектар миным ехъу хъызмэт­шIапIэхэм апхъыгъ. Ар бэп, ау уаем IофшIэнхэр зэты­ре­Iажэх.

— IэкIыб къэралыгъо­хэм къаращырэ хэтэ­рыкIхэр, пхъэшъхьэ—мышъхьэхэр бэкIэ нахь макIэ ашIыгъэх. Ахэм ялэжьын пылъхэр районым исха?

— Мы лъэныкъомкIи гъэ­хъэгъэшIухэр тиIэхэу къэсIон слъэкIыщт. ООО-у «Цветущий сад» зыфи­Iорэм къутырэу Шевченкэм сад гектар 27-рэ щи­гъэтIысыгъ, хэтэрыкI­хэ­ри къы­щагъэкIых. ООО-у «Семирамида» зыфиIорэ­ми сад гектари 110-рэ елэжьы. ООО-у «МыIэ­рыс» зыфиIорэм гектар 81-рэ мыIэрысэ чъыгхэр щи­гъэтIы­сынхэу рехъухьэ. Арышъ, зэ­кIэмкIи бжыхьэм нэс сад гектар 240-рэ тиIэнэу щыт.

Фермер хъызмэт зэдэлэ­жьа­пIэу «Бэгъушъэ Алый» зыфи­Iорэм зы гектарым ехъурэ гъэфэбэпIэ комплексы­шхоу зэтыригъэпсыхьагъэм нэшэбэгу къыщагъэкIы. Бэдзэр­хэм, тучанхэм е цIыфэу яуалIэ­хэрэм аращэх. Помидор пасэм икъэ­гъэкIын фежьэнхэ гухэлъ яI.

ХэтэрыкIхэм якъэгъэкIын унагъохэми нахь зыфагъэзэжьыгъ. Зищагу чIыгушхо дэлъхэм фэбапIэхэр бэу адагъэуцох. ЗэрафэлъэкIэу ящыIэкIэ-псэукIэ нахьышIу ашIыным фэгуIэх.

— Къэралыгъо программэ­хэу пхыращыхэрэм къызэрэ­далъытэрэмкIэ, субсидиехэр мэкъумэщышIэхэм къаратынхэу щыт. Теуцожь районым ащ фэдэ ахъщэ къы­шъуфа­тIупщыгъэу щыта?

— Адыгэ Республикэм икъэ­ралыгъо программэу «Мэкъу-мэщ хъызмэтым хэхъоныгъэхэр ышIынхэм ыкIи мэкъумэщ продукцием, сырьем, гъомылапхъэхэм якъыдэгъэкIын» зыфиIоу 2013 — 2020-рэ илъэс­хэм ателъытагъэм игъэцэкIэнкIэ Теуцожь районым зэкIэмкIи сомэ миллиони 158,8-рэ къы­IукIагъ. Ахъщэр федеральнэ ыкIи республикэ бюджетхэм къарыкIыгъ.

Мэкъу-мэщым ыкIи агропромышленнэ комплексым алъэныкъо зэфэшъхьафхэмкIэ Iоф зышIэу зифэшъуашэхэм гектар пчъагъэу аIыгъым елъытыгъэу ахъщэр атырагощагъ. Кредитым пэIузыгъэхьажьы­гъэхэри, чылапхъэ, гъэстыныпхъэ къэщэфыным хэзылъхьа­гъэхэри къыхэкIыгъэх.

Iэшъынэ Сусан.

Сурэтым итыр: НатIэкъо Махьмуд.