ЧIыпIэ зэфэшъхьафхэм хэкIыр зэращыратэкъухьэрэм гумэкIыгъуабэ къызэрэпыкIырэм Адыгэ Республикэм иминистрэхэм я Кабинет изэхэсыгъохэм бэрэ къыщаIэты.
ЦIыфхэм зызыщагъэпсэфырэ чIыпIэхэм, мэзхэм хэкIэу ахэлъыр бэдэд. Мы Iофыгъом фэгъэзэгъэ организациехэм япшъэрылъхэр нахь тэрэзэу зэрагъэцэкIэнхэ фаер, ищыкIагъэ хъумэ, студентхэр, кIэлэеджакIохэр, общественнэ организациехэм ялIыкIохэр зыхэлэжьэрэ шIыхьафхэр зэхащэхэзэ ашIын зэрэфаер Правительствэм ипащэ къеIо. Ау къалэхэм ыкIи район администрациехэм япащэхэм сыд фэдизэу мы Iофыгъом анаIэ тыраригъадзэми, ар икъоу зэшIохыгъэ хъурэп.
Анахьэу кIымэфэ ужым гъатхэр къызихьэкIэ ары хэкIым ылъэныкъокIэ гумэкIыгъохэр къызыуцухэрэр. ЦIыфхэм ящагухэр аукъэбзынхэу фежьэх, ахэм къаугъоигъэ хэкIыр агъэунэфыгъэ итэкъупIэхэм анамыгъэсэу, чылэ дэкIыгъохэм, мэз лъапсэхэм ащыратэкъухьэу бэрэ къыхэкIы. Жьыбгъэр къызепщэкIэ, шIоир къырехьыжьэшъ, гъогум къытырелъасэ, къэбзэныгъэм ылъэныкъокIэ ар сыд фэдэрэ шапхъэхэми адиштэрэп. Арэу щытми, ащ цIыфхэр къыгъэуцухэу пфэIощтэп, ежьхэм ящагу шIоир къыдарэщи, адыкIэ хъущтым ыгъэгумэкIыжьхэрэп.
КъэIогъэн фае непэ тиреспубликэ ит къалэхэм ыкIи ирайонхэм хэкIхэр, пыдзафэхэр зэращэлIэхэрэ итэкъупIэхэр хабзэм диштэу агъэунэфыгъэхэу зэрэщымыIэхэр. Ащи ушъхьагъу гъэнэфагъэ имыIэу щытэп.
Мы гумэкIыгъомкIэ зыфэдгъэзагъ Теуцожь районым мэкъу-мэщымкIэ и ГъэIорышIапIэ испециалист шъхьаIэу, районым ичIыопс изытет фэгъэзагъэу Джарымэкъо Юрэ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, къоджэ псэупIэ пэпчъ административнэ комиссиехэр щызэхащагъэх, ахэм юристхэр яIэхэу хэбзэукъоныгъэ зышIыгъэ цIыфхэм, предприятиехэм тазырхэр атыралъхьэх. Теуцожь районым зэкIэ пыдзафэу, хэкIэу яIэхэр зыдащэхэрэр зы чIыпI, Адыгэкъалэ пэмычыжьэу щыт хэкIитэкъупIэр ары. Зэзэгъыныгъэ адыряIэу хэкIыр а чIыпIэм ащэ. Мы аужырэ илъэсыр пштэмэ, хэкIым яIофыгъохэм нахь дэгъоу апылъхэ хъугъэх.
Охътэ гъэнэфагъэкIэ хэкIыр ыкIи пыдзафэхэр ащыратэкъухэу гъобэкъуаехэм зы чIыпIэ яI, ау ар афэукIочIырэп. Пэнэжьыкъуае дэт итэкъупIэр шапхъэхэм зэрадимыштэрэм къыхэкIэу зэфашIыгъ. Арэу щыт нахь мышIэми, хэкIыр ыкIи пыдзафэхэр машинэмкIэ къащэхэзэ къыщыратэкъух, ащкIэ Iоф хэтых. Ар зэфашIыпэнэуи егупшысэх, ау етIанэ къуладжэхэм, мэз гъунэхэм къаIуатакъохэу рагъэжьэщт, арышъ, зыпари араIорэп. А чIыпIэм къоджэ псэупIэм ипащэ лъэшэу ынаIэ тет, къабзэу аIыгъ. Ащ нэмыкIэу, хэкIыр амыгъэунэфыгъэ шъофмэ ащыратэкъоу бэрэ къыхэкIы. Ащ пае прокуратурэм псэупIэхэм япащэхэм тазырхэр атырелъхьэх. Джащ фэдэу хэукъоныгъэхэр дагъэзыжьынхэу Роспотребнадзорым унашъохэр къафешIых. Мы гумэкIыгъом къыпкъырыкIыхэзэ, «Чистый четверг» зыфиIорэ Iофтхьабзэхэр бэрэ районым щызэхащэх.
— ГумэкIыгъо къызыпыкIыхэрэм ащыщ цIыфхэм яхэкI зэрэIуащырэм пае ыпкIэ къызэрамытырэр, — еIо Юрэ. — Ежь цIыфхэм «тэр-тэрэу хэкIыр тэгъэстыжьы ыкIи тэгъэкIодыжьы» аIошъ, ахъщэ къатынэу фаехэп, ащ гумэкIыгъохэр къызыдехьых. Пэнэжьыкъуаерэ Лъэустэнхьаблэрэ контейнерхэр адагъэуцуагъэхэу хэкIыр ахэм аратакъо. Джэджэхьэблэ къоджэ псэупIэм ипащэ ежь имылъку хигъэкIуадэзэ хэкIыр Iузыщырэ тракторым зэзэгъыныгъэ дишIыгъэу охътэ хэхыгъэ иIэу, мафэри, сыхьатри гъэнэфагъэхэу унагъо пэпчъ къекIокIызэ хэкIыр дещы. Ежь къоджэдэсхэм а фэIо-фашIэм тефэрэ ахъщэр къатырэп, ащкIэ къин тыхэт. ЦIыфхэр икъоу мы Iофым къетымыщалIэхэмэ, а гумэкIыгъор джыри тиIэщт. ПшъэдэкIыжьэу ыхьырэмкIэ гъунэпкъэ гъэнэфагъэ зиIэ обществэу «ДОРТРАНС» зыфиIорэм машинэ къекIышъ, ПчыхьалIыкъое ыкIи Лъэустэнхьэблэ къоджэ псэупIэхэм ыпкIэ лъатызэ хэкIыр афыIуещы. ТIэкIу нахь къин тэзыгъэлъэгъурэр Тыгъурыгъой ары. Гъобэкъуаехэм ежь трактор яIэу хэкIыр аугъоизэ дащы. Аскъэлаехэри а шIыкIэм техьагъэх. Очэпщыехэми ащ фэдэ гухэлъ яI. ИкъэбзэныгъэкIэ анахь къахэщыхэрэр Джэджэхьабл, ПчыхьалIыкъуай, Лъэустэнхьабл, Пэнэжьыкъуай. Къэбзэныгъэм мыхэм лъэшэу ащыпылъых. Зэрэщытыгъэм елъытыгъэмэ, джы бэкIэ Iофхэм язытет нахьышIу хъугъэ. Арэу щытми, мы Iофым тимыгъэгумэкIын тлъэкIырэп, шIуагъэ къытэу зэрэзэшIотхыщтым ыуж тит.
Юрэ къызэриIорэмкIэ, ежь ярайонкIэ пыдзафэхэр зэращэлIэрэ итэкъупIэ хабзэм диштэу агъэунэфыгъэу яIэп, щагъэпсынэуи къафадэрэп. Сыда пIомэ хэкIыр зыдащэрэр чыжьэп, ар переработкэ ашIыными фытегъэпсыхьагъэх ыкIи ащ фырекъух. Нахь гумэкIыгъоу щыIэр цIыфхэм ахъщэ къызэрамыугъоирэр ары.
— Мэлылъфэгъум и 23-м шэмбэт шIыхьаф зэхэтщэн тимурад, — еIо Юрэ. — Ащ зэкIэ предприятиехэр къыхэдгъэлэжьэщтых. Чъыгхэр, бордюрхэр дгъэлэщтых, урамхэр тыукъэбзыщтых. Аужырэ «мэфэку къабзэу» зэхэтщагъэм администрациер чанэу хэлэжьагъ, жъы дэдэ хъугъэ чъыгхэу кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм дэтыгъэхэр итыупкIыгъэх, щагур дгъэкъэбзагъэ. Нэужым цIыфхэр къэтыугъойхи, къэхэлъэ Iупэр тыупкIагъэ, урамхэр, гъогунапцэхэр тыукъэбзыгъэх. Къоджэ псэупIэхэм япащэхэм пшъэрылъэу яIэхэр икъоу агъэцакIэх. Саугъэтхэу районым итхэми тынаIэ атет, уцхэр къадакIэхэмэ, ахэр тэукъэбзых. Ахэм джырэблагъэ гъэцэкIэжьын IофшIэнхэр арашIылIэнхэу щыт. Тэ тызыфэгъэзагъэр къэбзэныгъэр арышъ, джащ тыфэбанэ.
Сурэтым итыр: Джарымэкъо Юр.