Бэрэскэжъыем, мэлылъфэгъум и 13-м, УФ-м и Премьер-министрэ игуадзэу Дмитрий Рогозиным видеоконференциеу зэхищэгъагъэр аппаратнэ-программнэ комплексэу «Безопасный город» зыфиIорэм игъэпсын фэгъэхьыгъагъ. Адыгеим ылъэныкъокIэ ащ хэлэжьагъэх АР-м и ЛIышъхьэу ТхьакIущынэ Аслъан, УФ-м и МЧС АР-мкIэ и ГъэIорышIапIэ ипащэ игуадзэу Владимир Костыгиныр, нэмыкIхэр.
Аужырэ уахътэм дунаим зэрэщымырэхьатыр ыкIи ащ ыпкъ къикIыкIэ цIыфхэм ящынэгъончъагъэ зэщыкъоным ищынагъо щыIэ зэрэхъугъэр, мы комплексым къыдилъытэрэ пстэури субъектхэм агъэпсыныр шIокI зимыIэ Iофэу зэрэщытыр Правительствэм ипащэ игуадзэ къыхигъэщыгъ. 2020-рэ илъэсым нэс зэкIэми ар зэшIуахын фаеу программэм щыгъэнэфагъ, ау зыгъэцэкIагъэр е ащ хахьэхэрэр нахьыбэу зыгъэуцугъэхэр макIэ. Комплексым игъэпсынкIэ агъэцэкIэн фэе техническэ пшъэрылъхэр щыкIагъэ имыIэу зэхэзыгъэуцуагъэр ыкIи УФ-м и МЧС зы-хаплъэм зыдырагъэштагъэр субъект 25-рэ ныIэп. Мылъку щымыIэр ащ ушъхьагъу зэрэфэхъурэр къызэрагурыIорэми Правительствэм ипащэ къыкIигъэтхъыгъ, арэу щытми, цIыфхэм ящынэгъончъагъэ анахь шъхьаIэу зэрэщытыр къыдалъытэнышъ, ищыкIэгъэ ахъщэр къагъотынэу ауж къинэрэ субъектхэм япащэхэм къариIуагъ. МЧС-м ипащэхэм зафигъазэзэ, комплексым къыдилъытэхэрэм ягъэпсын зэрэлъыкIуатэрэр ауплъэкIунэу къафигъэпытагъ.
Нэужым мы Iофым фэгъэзагъэхэм ащыщэу къэгущыIагъэхэми комплексым игъэпсын субъектхэм мэкIэ дэдэу зэрэлъагъэкIуатэрэр, ыуж имыхьэгъахэхэри зэрэщыIэхэр, зыгорэ хэзыгъэкIыгъэхэм ащыщыбэхэми шапхъэхэр икъоу зэрамыгъэцэкIагъэхэр къаIуагъ. Субъектхэм ащыщхэм япащэхэми Дмитрий Рогозиным гущыIэр аритыгъ, анахьэу анаIэ зытырагъэтын фаехэр афигъэнэфагъэх.
Адыгеир мы комплексым игъэпсын зыгъэцэкIэгъахэхэм ахалъытагъэп, ау ауж къинэхэрэми ащыщэу къаIуагъэп.
— МЧС—м къызэригъэнафэрэм диш-тэу комплексым къыдилъытэхэрэм ягъэцэкIэн тыдэлажьэ, — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ видеоконференцие ужым. — Шапхъэхэми татекIырэп, пIалъэу къагъэуцугъэми ыуж тыкъинэрэп. Мылъкоу ащ пэIухьащтыри игъом къэдгъотыным тыпылъ. Мары 2016-рэ илъэсымкIэ сомэ миллион 20-м ехъу пэIудгъэхьан фаеу щытыти, ар къэдгъотыгъ. Ары Адыгеир ауж къинэхэрэм зыкIахамылъытагъэр. ЦIыфхэм ящынэгъончъагъэ Iофыгъо пстэуми анахь шъхьаIэшъ, ащ ищыкIагъэр игъом ыкIи икъоу дгъэцэкIэным тыпылъ.
Аппаратнэ-программнэ комплексэу «Безопасный город» зыфиIорэм къыдилъытэхэрэм ягъэпсын 2009-рэ илъэсыр ары зырагъэжьагъэр. Ащ къыщыублагъэу Адыгеим имуниципальнэ образовании 9-м зэкIэми зы чIыпIэ епхыгъэхэу Iоф зышIэрэ дежурнэ-диспетчерскэ къулыкъухэр ащагъэпсыгъэх, гъогурыкIоныр щынэгъончъэным пае видеокамерэ 24-рэ федеральнэ гъогухэм ыкIи 14 муниципальнэхэм атырагъэуцуагъ. БлэкIыгъэ илъэсым изакъоу камерэхэм ягъэуцун республикэ бюджетым къыхэхыгъэу сомэ миллиони 10,8-рэ, ахэм зэщымыкъохэу Iоф ягъэшIэгъэным сомэ миллион 13,6-рэ апэIуагъэхьагъ.
Джащ фэдэу псыхъохэм язытет, ом зэхъокIыныгъэу къыздихьыхэрэм, нэмыкI ошIэ-дэмышIэ Iофэу къэхъухэрэм алъыплъэгъэным ыкIи елбэтэу макъэ цIыфхэм ягъэIугъэным афытегъэпсыхьэгъэ системэ республикэм иIэ хъугъэ. Химическэ ыкIи гидротехническэ щынагъо къэзытырэ объектхэми макъэ зыгъэIущт системэхэр яIэх, социальнэ объектхэм машIом закъыщиштэмэ, мэшIогъэкIуасэхэм макъэ языгъэIущт системэу «Стрелец-Мониторинг» зыфиIорэр ащагъэуцугъ. Мы уахътэм зы номеркIэ, 112-мкIэ, IэпыIэгъу зытырэ къулыкъухэм укъяджэным фэIорышIэщт системэм игъэпсын ыуж итых. Ащ къыдилъытэхэрэм ащыщхэм ягъэпсын республикэ бюджетым къыхэхыгъэу сомэ миллиони 5,7-рэ апэIуагъэхьагъ. Ащ имызакъоу, мы системэм пае федеральнэ субсидие къызэратыщт субъектхэм Адыгеир ахагъэуцуагъ, сомэ миллион 18-рэ мин 215-рэ къыфатIупщынэу щыт. Системэу ГЛОНАСС зыфиIорэр общественнэ транспортым щагъэпсы, кIэлэеджакIохэр зэрэзэращэрэ автобусхэм арагъэуцогъах.
Мыхэр ыкIи нэмыкIэу щынэгъончъэным фытегъэпсыхьагъэхэр агъэуцунхэм имызакъоу, зэкIэри зы чIыпIэ епхыгъэхэу Iоф ашIэнэу ары аппаратнэ-программнэ комплексым къызэрэщыдэлъытагъэр. Джы ахэр хэзыгъэ имыIэу загъэпсыхэкIэ, арэущтэу ашIыжьыщт. Апэу ар Мыекъуапэрэ Тэхъутэмыкъое районымрэ зыщызэшIуахыщтыр. Мыекъуапэ техническэ пшъэрылъэу щагъэцэкIэщтхэр агъэхьазырыхи УФ-м и МЧС хэплъэнэу фагъэхьыгъ, Тэхъутэмыкъое районымкIэ щыкIагъэу къагъэнэфэгъагъэхэр агъэтэрэзыжьых.
ХЪУТ Нэфсэт.
Сурэтхэр А. Гусевым тырихыгъэх.