Марие ыкIи Виктор Котляровхэм ятхылъ тедзапIэу Налщык дэтым Къандур Мухьадинэ иIофшIагъэу «ИкIыжьыгъэхэм якIалэхэр» зыфиIорэр урысыбзэкIэ къыщыдэкIыгъ. Ар томи 6 хъурэ сериеу «Черкесская сага» зыфиIорэм иаужырэ тхылъ.
Зэхэугъоегъэ IофшIэгъэшхом тапэкIэ къыхиубытагъэх романхэу «Сабли чечни», «Казбек», «Тройной заговор», «Балканская история», «Революция» зыфиIохэрэр.
Тхылъхэр зытхыгъэхэр адыгэхэр зыщыпсэурэ чIыпIэхэм ащызэлъашIэрэ тхэкIошхоу Къандур Мухьадин. Ащ Кавказым «иорэдыIу» раIо. ИлъэсыбэкIэ узэкIэIэбэжьымэ ар къызыхэкIыгъэ лIакъор Тыркуем икIыжьыгъагъ, етIанэ Иорданием унагъор кIожьыгъэ.
Ежь Мухьадин кIэлэ Iэтахъоу Америкэм кIуагъэ, Индианэм ыкIи Калифорнием яуниверситетхэм ащеджагъ. Дунэе ушэтынхэмкIэ магистрэм истепень къыратыгъ, етIанэ доктор степеныр тарихъымрэ экономикэмрэ алъэныкъокIэ къыфагъэшъошагъ. Илъэсыбэм къыкIоцI Нью-Йорк ыкIи Лондон ятранснациональнэ корпорациехэм япхыгъэ бизнесым игъэIорышIэн исистемэ Iоф щишIагъ. Ащ дакIоу Голливуд сценаристэу ыкIи кинорежиссерэу щылэжьагъ, зыщиушэтыгъ. Къандурым композиторэуи зыкъигъэлъэгъуагъ. Ипроизведениехэр Урысыем, Инджылызым, Японием ыкIи нэмыкI хэгъэгухэм ащыIугъэх.
Ау анахьэу Мухьадинэ дунаим щызэлъязыгъэшIагъэр илитературнэ тхыгъэхэр, анахьэу тарихъ романхэр арых. Ахэр 18 мэхъух. Къэбэртэе-Бэлъкъарым Къандур Мухьадинэ иIофшIагъэхэм уасэ щафашIыгъ ыкIи 2008-рэ илъэсым «Къэбэртэе-Бэлъкъарым инароднэ тхакIу» зыфиIорэ щытхъуцIэр фагъэшъошагъ.
«ИкIыжьыгъэхэм якIалэхэр» зыфиIорэ тхылъым ипэублэ ежь авторым къызэрэщитхырэмкIэ, илъэпкъэгъухэм ятарихъ мы тхылъым къыщеухы. Я XIX-рэ лIэшIэгъум иятIонэрэ кIэлъэныкъо адыгэ лъэпкъэу зичIыгу къэзыбгынагъэхэм ягукъао мыщ къыщыреIотыкIы. Илъэсыбэрэ кIогъэ Кавказ заор 1864-рэ илъэсым аухыгъ. Ащ итхьамыкIагъо тхылъым къыщиIотагъ.
Томи 6-мэ къадэхьэгъэ къэбархэм илъэсыбэм къыкIоцI ыугъоигъэ материалхэр лъапсэ афэхъугъэх, ахэр научнэ IофшIагъэм пэблагъэу гъэпсыгъэх. Авторым къызэриIорэмкIэ, тхылъхэр научнэ IофшIагъэм зэрэпэблагъэхэм имызакъоу, тхылъеджэм гухахъо хигъотэнэу художественнэ гупшысакIэм пэблагъэу тхыгъэх.
«ИкIыжьыгъэхэм якIалэхэр» зыфиIорэм я XX-рэ лIэшIэгъум иаужырэ хъугъэ-шIагъэхэр къеубытых. Адыгэхэу Урысыем, Тыркуем, КъокIыпIэ Благъэм е Америкэм арысхэм а хэгъэгухэм чIыпIэу ащаубытырэр къеIуатэ. Герой шъхьаIэхэр — Алеш, Аскэрбый ыкIи Альберт. Ахэр щыIэныгъэм къыхэхыгъэ цIыфых.
Тхылъ зэтегъэпсыхьагъэу къыдэкIыгъэр ипчъагъэкIэ 1000 мэхъу. Ащ илъэтегъэуцо непэ Налщык игъэпсэфыпIэ комплексэу «Акрополь» зыфиIорэм щэкIо.
(Тикорр.).